Wspólnota Leśna Uprawnionych Ośmiu Wsi

Z Wikipedii

Wspólnota Leśna Uprawnionych Ośmiu Wsi z siedzibą w Witowie – wspólnota własnościowa 8 wsi z okolic Zakopanego, mająca swoje posiadłości w Tatrach. Ich powierzchnia wynosi 3080 ha, z tego 2230 ha znajduje się w ścisłych granicach Tatrzańskiego Parku Narodowego, pozostałe 850 ha poza granicami Parku, w jego otulinie.

Wspólnota powstała już w roku 1821 i początkowo należało do niej 7 wsi: Ciche, Czarny Dunajec, Chochołów, Dzianisz, Witów, Wróblówka, Podczerwone. Wówczas to górale z tych wsi zebrali pieniądze by zakupić część nowotarskich własności ziemskich, które przed rozbiorami były dobrami królewskimi. Na swojego przedstawiciela wybrali księdza Józefa Szczurowskiego. Ksiądz zakupił za pieniądze górali te posiadłości, jednak zapisał je na swoje nazwisko. W wyniku późniejszych sprzedaży przeszły one w ręce innych właścicieli. Górale walczyli w sądach o swoje prawa. Procesy sądowe trwały aż do roku 1867 i zakończyły się wygraną górali. Później dołączyła wieś Koniówka i tak powstała wspólnota ośmiu wsi. Po utworzeniu TPN część ich lasów znajdujących sie w Tatrach (ok. 2200 ha) została włączona do obszaru parku i górale znów utracili prawo do gospodarowania swoją własnością. Po raz kolejny podjęli walkę o swoje prawa i w 1983 r. odzyskali prawo do gospodarki leśnej w swoich lasach, jednak pod kontrolą TPN.

Tereny Wspólnoty w Tatrach obejmują większą część Doliny Chochołowskiej i Lejowej (wraz z mniejszymi odgałęzieniami tych dolin). Wspólnota posiada własną administrację leśną, budynki administracyjne i prowadzi wspólną gospodarkę leśną. Zyski górale czerpią z wycinania lasów, wypasania polan, sprzedaży biletów wstępu na Siwej Polanie i w Dolinie Lejowej, a także z infrastruktury turystycznej. Zyskami dzielą się wspólnie, proporcjonalnie do posiadanych udziałów. Dzięki temu, że tatrzańskie polany leżące na terenie Wspólnoty są koszone i wypasane, nie zarastaja lasem w takim stopniu, jak (ze szkodą dla przyrody i walorów turystycznych) dzieje się to na obszarze Tatr należącym do TPN. Wspólnota dąży do całkowitego wyłączenia swojej własności spod nadzoru TPN, co budzi obawy, gdyż według TPN oznaczałoby prawo np. do niekontrolowanego zabudowywania Tatr infrastrukturą turystyczną, narciarską, handlową, wytwórczą, wycinanie lasów itp.