Teleri

Z Wikipedii

Teleri - to plemię elfów ze stworzonej przez J. R. R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Nazwa jednego z rodów Eldarów.

Był to jeden z trzech szczepów Eldarów, czyli tzw. Elfów Wielkiej Wędrówki, które wyruszyły do Amanu znad jeziora Cuiviénen. Teleri wyruszyli w Wielką Wędrówkę jako ostatni i ich hufiec był najliczniejszy.

Początkowo Telerimi dowodził Elwë, który jako jeden pierwszych z elfów wraz z Ingwëm i Finwëm odwiedził Aman.

[edytuj] Wędrówka do Amanu

W trakcie wędrówki część Telerich przestraszyła się wielkich czarnych chmur, kłębiących się wciąż nad Utumno i zawróciła z obranej drogi, prawdopodobnie z powrotem do Cuiviénen, gdzie dołączyła do Avarich. Pierwszy większy rozłam miał miejsce kiedy Teleri dotarli do brzegów Anduiny. Wówczas część Eldarów pod wodzą Lenwëgo postanowiła ruszyć na południe. Elfów tych nazywa się Nandorami. Po przekroczeniu Anduiny niektórzy Eldarowie ociągali się z przeprawą przez Góry Mgliste, aż w końcu udali się na południe, by dołączyć do Nandorów. Reszta Telerich przeprawiła się przez góry i bez większych problemów dotarła do Beleriandu. Udali się do ujścia Sirionu, by tam oczekiwać wyspy, na której będą mogli przeprawić się do Amanu.

Majar Ossë i jego żona Uinena często ich odwiedzali i zaprzyjaźnili się z nimi. Ossë siedząc na skale tuż obok krawędzi lądu przemawiał do nich i od niego Teleri nauczyli się wszystkiego, co trzeba wiedzieć o morzu i o muzyce morza. Od początku lubili wodę i umieli śpiewać piękniej niż inne elfy, lecz dzięki przyjaźni z Ossëm zawartej w Beleriandzie rozmiłowali się w morzu, a w ich pieśniach słychać było szum fal bijących o brzegi.

Tak przeminęło wiele lat, aż wreszcie Ulmo dał się ubłagać Noldorom i ich królowi Finwëmu, którzy cierpieli z powodu długiej rozłąki z przyjaciółmi i prosili, aby przywiódł Telerich do Amanu, jeśli się na to zgodzą. Większość Telerich rzeczywiście tego pragnęła, lecz Ossë bardzo się zmartwił, gdy Ulmo wrócił na wybrzeże Beleriandu, żeby ich zabrać do Valinoru. Ossë bowiem, który się opiekował morzami Śródziemia i brzegami Bliższych Ziem żałował, że jego dziedzina nie będzie rozbrzmiewała głosami Telerich. Część ich zdołał skłonić do pozostania i tych znano później pod mianem Falathrimów, czyli elfów z wybrzeża, zamieszkujących przystanie Brithombar i Eglarest, pierwszych w Śródziemiu żeglarzy i szkutników. Władcą ich był Círdan, Budowniczy Okrętów. Ponadto podczas postoju w pobliżu lasu Nan Elmoth Elwë udał się n spacer i na leśnej polance ujrzał Melianę z rodu Majarów. Zakochał się w niej ze wzajemnością i nie chciał wrócić do swojego plemienia. Kiedy Teleri nie mogli odnaleźć swojego przywódcy część z nich odmówiła dalszej wędrówki i przybrali imię Eglath, opuszczonego ludu i oddaliła się od morza, gdyż wzbudzało w nich smutek. Po powrocie Elwëgo nazwali się Sindarami, elfami szarymi. Ci z Telerich, którzy popłynęli na wyspie do Amanu wybrali na swojego przywódcę Olwëgo, brata Elwëgo.

Tymczasem podróżujący Teleri, słysząc zew Ossëgo, poprosili Ulma, aby przerwać podróż. Ulmo wysłuchał ich i pozwolił, żeby Osse przytwierdził wyspę do dna i zakorzenił ją w fundamentach morza. Ulmo zgodził się na to chętnie, bo rozumiał serca Telerich i podczas narady Valarów był przeciwny sprowadzeniu ich do Valinoru sądząc, że dla Quendich stosowniejszym miejscem jest Śródziemie. Valarowie na wieść o takim jego postępku byli niezadowoleni, a Finwe zasmucił się, że Teleri nie dopłynęli do Amanu, a jeszcze bardziej, że nie znaleźli Elwego, pojął bowiem, że nie zobaczy go już nigdy; chyba w Siedzibie Mandosa. Lecz wyspy nie ruszono z miejsca, na którym stała w Zatoce Eldamaru; dano jej nazwę Tol Eressëa, to znaczy Samotna Wyspa, i na niej zamieszkiwali Teleri tak, jak sami pragnęli: mając nad sobą gwiazdy niebios, a zarazem mając w zasięgu wzroku Aman i wybrzeża krainy nieśmiertelności; żyli długo w odosobnieniu na Samotnej Wyspie, toteż z czasem utworzyli własną mowę (Telerin), odmienną od języka Vanyarów i Noldorów. Aby Teleri mogli cieszyć się światłem Dwóch Drzew Valarowie przebili w górach Pelori przełęcz Calaciryę.

Długie wieki spędzili na Tol Eressei, lecz z wolna serca ich się zmieniały i coraz silniej pociągało ich światło dosięgające poprzez morze Samotnej Wyspy. Dręczyła ich rozterka, bo kochali muzykę fal bijących o brzegi, a jednocześnie nękała ich tęsknota do współplemieńców i chęć poznania cudów Valinoru; ostatecznie pragnienie światła zwyciężyło. Ulmo ulegając woli innych Valarów wyprawił do Telerich przyjaciela ich, Ossëgo, a ten, chociaż z żalem, nauczył ich sztuki budowania statków, w której nikt inny już ich nie prześcignął; gdy statki były gotowe, ofiarował im jako pożegnalny dar stado łabędzi o niezwykle mocnych skrzydłach. Ptaki te pociągnęły białe statki po bezwietrznym morzu i w ten sposób Teleri wreszcie, jako ostatni hufiec elfów, dopłynęli do Amanu i wyszli na brzeg Eldamaru. Tak Teleri dotarli do Amanu, gdzie założyli Łabędzią Przystań, Alqualondë, w której zamieszkali. Mogli do syta nacieszyć się światłem Dwóch Drzew, chodząc po wyłożonych złotem ulicach Valmaru i po kryształowych schodach Tirionu na zielonym pagórku Túna. Najczęściej jednak pływali na swoich śmigłych statkach po wodach Zatoki Eldamaru lub brodzili w przybrzeżnych falach, z głowami lśniącymi od blasku docierającego tutaj spoza gór. Noldorowie dali im mnóstwo klejnotów, opali, diamentów, jasnych kryształów, a Teleri rozsiali je po wybrzeżu i rozrzucili w płytkich przybrzeżnych jeziorkach; wyławiali też z morza mnóstwo pereł i zdobili nimi ściany swoich dworów a także pałace Olwëgo w Alqualonde, oświetlonym przez wiele latarni. Ci z Telerich, którzy ostatecznie dotarli do Amanu przybrali nazwę Falmari.

[edytuj] Walka z Noldorami

Kiedy Fëanor zbuntował się przeciwko Valarom i wraz ze swoim ludem postanowił opuścić Aman zwrócił się do Telerich, aby dołączyli się do nich i użyczyli im swoich statków. Teleri nie przystali na żadną z tych próśb. Wówczas Fëanor ogarnięty szaleńczym zapałem przeprowadził atak na Alqualondë. Wtedy podczas bratobójczej walki wielu Telerich zostało zabitych, ich statki zostały skradzione, a później spalone w miejscu zwanym Losgar.

[edytuj] Znaczenie nazwy

Nazwa Teleri pochodzi z Quenyi i oznacza "ci, którzy przybyli ostatni". Teleri nazywają sami siebie Lindarami ("śpiewakami"). Bywają nazywani również Nelyarami ("trzecimi").