Sutra
Z Wikipedii
Sutra (sans. सूत्र, sūtra; pali sutta, co znaczy księga lub pismo) to nazwa religijnych ksiąg buddyjskich lub hinduskich. W buddyzmie sutry zawierają nauki Buddy: jego wykłady, dyskusje z uczniami i słuchaczami. W hinduizmie termin sutra oznacza mniej więcej aforyzm i odnosi się do mądrości wyrażonej w zwięzły sposób.
Termin ten odnosi się również do późniejszych pism dotyczących ważnych nauk, autorstwa uznanych nauczycieli; czasem by odróżnić sutrę Buddy od tekstu nauczyciela, ów tekst był nazywany siastrą.
Spis treści |
[edytuj] Tripitaka
Zobacz więcej w osobnym artykule: Tipitaka.Pierwsze sutry buddyjskie zostały spisane w języku pali. Część z nich, jako zapis nauczania Buddy, weszła w skład oficjalnego kanonu pism (Tripitaka), natomiast część obejmująca głównie komentarze, nie.
[edytuj] Vinaja Pitaka
W buddyzmie mahajana głównym językiem w jakim zapisywano sutry był sanskryt. Spora część pism została przetłumaczona z Tripitaki. Vinaja Pitaka (pitaka znaczy kosz) została praktycznie bez zmian (dodano tylko komentarze).
[edytuj] Sutta Pitaka (Agama Pitaka)
Sutta Pitaka została przetłumaczona dość swobodnie (przeważnie sutry były dłuższe niż w oryginale palijskim). Buddyści mahajany posługiwali się inną nazwą tego kosza, mianowicie Agama Pitaka co znaczy "kosz wypowiedzianych słów".
[edytuj] Abhidhamma Pitaka
Trzeci kosz Tripitaki, mianowicie Abhidhamma Pitaka, nie ma swojego odpowiednika w sanskrycie. Powodem tego jest jego późny czas powstania Abhidhamma (ok. 250 roku p.n.e) -- wówczas od ok. 100 lat buddyzm mahajana rozwijał się niezależnie.
Ponadto buddyzm mahajany dodał do swojego kanonu ponad 2 500 własnych tekstów (sutr), które powstały w okresie od I w. p.n.e do X wieku naszej ery. Kanon sanskrycki był dość luźny w porównaniu z palijskim.
[edytuj] Tłumaczenia sutr
Gdy buddyzm rozkwitł w Chinach w epoce Tang, i w IV wieku n.e. Chińczykom pozwolono wstępować do buddyjskich klasztorów, powstała nagląca potrzeba na przetłumaczenia sanskryckiej literatury. Było to zadanie trudne i pracochłonne; trudności sprawiała zarówno ogromna objętość tekstów, jak również brak odpowiednich słów w języku chińskim. By tłumaczenie mogło dojść do skutku wprowadzono od 6 do 7 tysięcy nowych słów (znaków).
Tłumaczenie trwało ponad 100 lat, udało się przetłumaczyć 98 ksiąg, z czego do naszych czasów dotrwało ok. 50, i często są to jedyne istniejące wersje tekstów, bowiem oryginały sanskryckie zaginęły w mrokach dziejów. W roku 517 n.e. cesarz Wu zarządził wydanie Tripitaki.
Teksty buddyjskie były również tłumaczone w innych krajach, gdzie ta religia rozpowszechniała się. Były to przede wszystkim Tybet (wszystkie teksty), Nepal oraz Mongolia.
Jak zostało powiedziane, niewiele sanskryckich tekstów dotrwało do chwili obecnej. Najstarsze jakie znaleziono pochodzą z IX wieku i zostały odkryte w Nepalu. Młodsze teksty udało się znaleźć w Centralnej Azji oraz Japonii.
[edytuj] Ważniejsze sutry mahajany
- Sutra Diamentowa
- Sutra Mahapradżniaparamity
- Sutra Serca
- Sutra Surangama
- Sutra Lankavatara
- Sutra Lotosu
- Sutra Parinirwany
- Sutra Avatamsaka
- Sanghata Sutra
