Rongorongo
Z Wikipedii
Rongo-rongo - pismo używane dawniej do zapisu języka rapanui używanego na Wyspie Wielkanocnej. Do dziś nieodczytane.
Rongo-rongo jest systemem pisma opartym o piktogramy. Próbki pisma zostały znalezione wyrzeźbione na licznych prostokątnych drewnianych tablicach i na innych artefaktach na wyspie. Niestety większość bezcennych zabytków tego pisma zniszczyli misjonarze, strata jest tym większa, że było to jedyne tak wysoko rozwinięte pismo na terenie całej Polinezji.
Według ustnej tradycji wyspiarzy istniały dwa pisma: powszechne - rongo-rongo i pismo tau ceremonialne, związane z kultem bogów czy przodków.
Sztuka pisania i czytania była zarezerwowana dla specjalnie kształconych pieśniarzy tangata manu o te-rongo-rongo czyli "ludzi-ptaków znających rongo-rongo" i była wielkim przywilejem. Tradycyjna nazwa pisma kohau rongo-rongo oznaczała "łamać włócznie" lub "łamać słowa". Wyraz rongo lub rong w języku polinezyjskim oznacza "słyszeć", "wysłuchać". Natomiast w kilku odmianach quechua z terenów Andów istnieje słowo rongo-go, które oznacza wiadomość.
Znaki zapisywane były systemem bustrofedon. Czytanie rozpoczynano od lewego dolnego rogu w kierunku prawego i przy każdym końcu wersu odwracano tabliczkę o 180 stopni i kontynuowano czytanie od lewej do prawej.
Ciekawostką jest fakt, że pismo rongo-rongo z upływem czasu ulegało stopniowej komplikacji, co jest tendencją odwrotną do obserwowanej zwykle. W większości pism następuje uproszczenie dążące do geometryzacji co ułatwia posługiwanie się hieroglifami. Pismo na Wyspę Wielkanocną przywędrowało z Peru, gdzie już w pierwszym tysiącleciu p.n.e. twórcy kultury Paracas, Necropolis i Cavernas "pisali" przy użyciu różnokolorowej wełny na swych kultowych tkaninach. Na wyspie nie było tkactwa (hodowla lam i alpak była trudniejsza do przeniesienia przez ocean niż sama idea pisma), stąd ryjąc zębem rekina na drewnianych tabliczkach brakowało koloru jako elementu pisma. To dało impuls do rozwoju całkiem nowego pisma.
Źródło: Roman Warszewski: Inicjacja. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1987.
