Profil lotniczy
Z Wikipedii
Profil lotniczy – obrys przekroju skrzydła samolotu, łopaty śmigła itp. w płaszczyźnie prostopadłej do osi biegnącej wzdłuż rozpiętości skrzydła (lub promienia śmigła czy wirnika). Cechą charakterystyczną profilu lotniczego jest zdolność do efektywnego wytwarzenia siły nośnej pod wpływem powietrza opływającego profil (płat).
Profile lotnicze są przedmiotem badań w tunelach aerodynamicznych: dąży się do otrzymania jak największej siły nośnej oraz minimalizacji oporu profilu.
Zbiór profili lotniczych składa się na kształt płata (płat może mieć różne profile wzdłuż rozpiętości): skrzydła, łopaty śmigła lub łopaty wirnika śmigłowca. Kształt profilu lotniczego mają także łopatki turbin i sprężarek silników odrzutowych.
Spis treści |
[edytuj] Rodzaje profili
Wyróżnia się profile:
- symetryczne (NACA 0012)
- niesymetryczne (NACA 4418, ILHX4A1-9)
- wklęsłowypukłe – w których zarówno spodnia, jak i górna część profilu są wygięte ku górze (Epler 58)
- płaskowypukłe – w których spodnia część profilu jest płaska, zaś górna wygięta ku górze (OCC-ЦКБ No5, S.T.Aé. 237)
- dwuwypukłe – w których dolna część profilu jest wygięta ku dołowi, zaś górna – do góry (NACA 23024).
W lotnictwie szeroko stosowane są profile rodziny NACA (ang. National Advisory Commitee for Aeronautic). Spotyka się także inne profile, np. RAF (Royal Aircraft Establishment), GAF, CAGI (Centralnyj Aerogidridynamiczeskij Institut), profile Clark, Epplera i Wortmana.
Polskie profile, zaprojektowane w Instytucie Lotnictwa w Warszawie, oznaczone są jako IL (np. ILHX4A1-12M, ILHX4A1-9 – profile łopat wirnika nośnego śmigłowca IS-2).
[edytuj] Opisywanie profilu lotniczego
[edytuj] Wielkości geometryczne
- Cięciwa – długość odcinka łączącego dwa skrajne punkty profilu lotniczego.
- Szkieletowa profilu – linia łącząca środki okręgów wpisanych w profil lotniczy.
- Strzałka ugięcia – maksymalne ugięcie linii szkieletowej od cięciwy profilu.
- Grubość profilu – największa odległość pomiędzy dolnym a górnym konturem profilu mierzona prostopadle do cięciwy.
- Grubość względna – stosunek grubości profilu do cięciwy.
- Współczynnik wypełnienia noska profilu – grubość noska profilu w odległości 1% cięciwy od przedniego, skrajnego punktu.
- Środek parcia profilu – punkt leżący na przecięciu linii działania wypadkowej siły aerodynamicznej z cięciwą.
- Środek aerodynamiczny profilu – punkt leżący na cięciwie, względem którego współczynnik momentu nie zależy od kąta natarcia .
Mówiąc o profilu lotniczym używa się także określeń:
- Nosek - najbardziej wysunięta część profilu lotniczego.
- Ostrze - punkt profilu najbardziej wysunięty do tyłu
Patrząc na płat jako zbiór profili linię łączącą noski profili nazywa się krawędzią natarcia a linię łącząca ostrza – krawędzią spływu.
[edytuj] Wielkości aerodynamiczne
Profil lotniczy charakteryzuje się następującymi bezwymiarowymi wielkościami aerodynamicznymi:
- współczynnik siły nośnej - cz lub cL– rząd wielkości maksimum ok. 1,4 - 1,7 (przy stosowaniu specjalnych rozwiązań maksymalny współczynnik siły nośnej może ulec zwiększeniu do ok. 3)
- współczynnik oporu – cx lub cD
- współczynnik momentu – cm
Wykresy zależności tych współczynników od kąta natarcia tworzą tzw. charakterystykę profilu.
[edytuj] Oznaczenia profili NACA
Wyróżnia się profile NACA 5 i 4-cyfrowe oraz profile NACA laminarne. Do ich opisu używa się wielkości wyrażonych w procentach względem długości cięciwy.
- 5-cyfrowe
typu NACA abcde
a – wielkość strzałki ugięcia
b, c – podwojone położenie strzałki ugięcia mierzone od noska profilu
d, e – grubość profilu
- 4-cyfrowe
typu NACA abcd
a – wielkość strzałki ugięcia
b – położenie strzałki w dziesiątych częściach cięciwy
c, d – grubość profilu
- Profile laminarne
typu NACA abcde
a – typ rozkładu opływu
b – położenie punktu największej wartości bezwzględnej podciśnienia
c – współczynnik siły nośnej dla opływu, dla którego oderwanie strug występuje na całym profilu
d, e – grubość względna
