Lord Jim

Z Wikipedii

Lord Jim - powieść Josepha Conrada wydana w 1900 roku. Uważana jest za jedno z najwybitniejszych dzieł autora, w którym w szeczególny sposób prezentuje swoją wizję honoru jako najwyższej wartości.

[edytuj] Fabuła powieści

Bohaterem powieści jest tytułowy Jim. W pierwszych czterech rozdziałach narrator auktorialny rysuje ogólny obraz Jima i w aurze tajemniczości przedstawia wydarzenie, w którym Jim brał udział. Jim jest młodym oficerem, wychowanym w dobrej, angielskiej rodzinie. Jego ojciec jest pastorem.

Pierwszym wątkiem powieści jest przygoda Jima z młodości, kiedy w porcie, w którym pracował ma miejsce wypadek. Po raz pierwszy ogarnia wtedy Jima strach, uniemożliwiający mu działanie. Czuje, że brak akcji z jego strony jest ujmą. Nie chce jednak do siebie dopuścić myśli, że utracił swój honor. Czeka na moment, w którym będzie mógł się wykazać bohaterstwem.

Moment taki przychodzi, gdy Jim zostaje pierwszym oficerem na Patnie, wiozącym 800 pielgrzymów. W czasie spokojnego rejsu okręt nagle uderza w niezidentyfikowany obiekt. Jim, wysłany w celu sprawdzenia ewentualnych uszkodzeń, stwierdza, że okręt niechybnie rychło zatonie. Okręt dysponuje bowiem tylko jedną grodzią, która z powodu starości i rdzy, po prostu nie ma prawa wytrzymać naporu wody. W obliczu tych faktów kapitan okrętu i mechanicy nie mają wątpliwości jak postepować. Decydują się po cichu, nie budząc pasażerów, opuścić statek. Nie ma bowiem wystarczającej liczby szalup, by wszyscy zostali ocaleni. Jim się waha. Wie, że właśnie przyszedł moment, na który tak bardzo czekał. Zdaje sobie sprawę, że może popisać się heroizmem i przyczynić się do uratowania pielgrzymów. Paraliżuje go jednak strach. Pozostanie na okręcie oznaczałoby bowiem pewną śmierć. Gdy do okrętu zbliża się szkwał, Jim w akcie tchórzostwa skacze na szalupę, którą opuściła reszta załogi. Po kilku chwilach Patna znika im z oczu.

W piątym rozdziale rozpoczyna się gawędziarska opowieść Marlowa, który opowiada historię Jima zebranym słuchaczom. Okazuje się, że gdy rozbitkowie docierają na szalupie do brzegu okazuje się, że Patna wcale nie zatonęła. Gródź wytrzymała, a okręt został przycholowany do brzegu. Rozpoczyna się więc proces przeciwko załodze. Kapitan ucieka, mechanicy udają chorobę, jedynie Jim, który zawsze uważał się za człowieka honoru, mimo świadomości, że tą ucieczką go stracił, stawia się na procesie. W trakcie jego trwania poznaje Marlowa, człowieka morza i się z nim zaprzyjaźna. Marlow głęboko pragnie poznać motywy, które kierowały Jimem, gdy ten wyskoczył z okrętu. Gdy Jim zostaje pozbawiony patentu, Marlow załatwia mu pracę agenta portowego.

Jednak infamia ciągnie się za Jimem. Jest mu wstyd swojego czynu i zawsze, gdy słyszy opowieść o Patnie, ogarnia go złość i przenosi się w inne miejsce. Marlow, zatroskany o Jima, postanawia go wysłać w głąb lądu, do Patusanu. Jest o małe miasteczko poza cywilizacją, zamieszkane przez miejscowych. Jim udaje się tam i zaczyna nowe życie. Symboliczne jest przyjęcie nowego imienia - nazywa się Tuan Jim, czyli Lord Jim. Patusan jest ogarnięty wewnętrznymi sporami. Jim, chcąc odzyskać swój utracony honor, postanawia zaprowadzić tam pokój. Udaje mu się to. Nie zapominając o swoim haniebnym czynie, stara się odkupić swa winę.

Niestety, los Jimowi nie sprzyjał. Gdy już na dobre osadził się w Patusanie, wiązał z nim swoją przyszłość, poznał kobietę, którą pokochał, do Patusanu przypływa banda piratów, pragnących ograbić miasto. Dowodzi nimi Brown - człowiek będący przeciwieństwem Jima - bez honoru, ale i bez świadomości, że honor winno się mieć. Atakując Patusan, banda zostaje jednak uwięziona w zatoczce. Jim nie chce przelewu krwi, więc zmusza Radę Patusanu, by puścić Browna i jego ludzi wolno. Tak też się staje. Niestety, w wyniku zdrady jednego człowieka, któremu nie podobały się rządy Jima, Brown ze swoimi ludźmi atakuje oddział syna przywódcy Patusanu, czatujący u ujścia rzeki. Syn przywódcy ginie.

Gdu Jim dowiaduje się o tej tragedii, wie, co robić. Zdaje sobie sprawę, że tym razem musi spojrzeć śmierci prosto w oczy, czego nie był w stanie zrobić na Patnie. Idzie do przywódcy Patusanu, świadom odpowiedzialności za zaistniałą sytuację, i ponosi z jego rąk śmierć.