Kościół św. Rocha w Białymstoku

Z Wikipedii

Kościół św. Rocha w Białymstoku

Data budowy	1927-1946
Wyznanie	Kościół rzymskokatolicki
Wezwanie	św. Rocha
Architekt	Oskar Sosnowski
Budulec	murowany / żelbetowy

Kościół św. Rocha w Białymstoku – kościół-Pomnik Odzyskania Niepodległości znajduje się na wzgórzu św. Rocha w Białymstoku, na miejscu kaplicy św. Rocha i katolickiego cmentarza z 1839 r. (miejsca profanacji dokonanej przez Rosjan podczas powstania styczniowego).

Zbudowany w latach 1927-1946 w stylu modernistyczno-ekspresjonistycznym wg projektu prof. Oskara Sosnowskiego na planie ośmioboku, składającego się z trzech stopniowo narastających brył. Pierwsza tworzy zasadniczy plan świątyni, drugą i trzecią stanowią ośmioboczne parawanowe attyki. Pierwotnym wezwaniem miała być Gwiazda Zaranna, która miała symbolizować jutrzenkę Niepodległości, dlatego Sosnowski użył w projekcie planu gwiazdy, którą następnie wykorzystał w innych elementach we wnętrzu (np. sklepienia). Po śmierci projektanta we wrześniu 1939 roku, budowę kościoła kontynuował architekt Stanisław Bukowski.

Inicjatorem budowy kościoła był wieloletni proboszcz parafii św. Rocha, ks. Adam Abramowicz. Budowę poprzedziło ogłoszenie konkursu na projekt „Świątyni Opatrzności Bożej w Białymstoku” w czasopiśmie „Architektura i Budownictwo” (14 IV 1926). Wpłynęło ponad 70 projektów.^[1]

[edytuj] Wieża

Całe gwiaździste założenie wieńczy wieża (83 m) z kojarzącą się z katedrą w Kamieńcu Podolskim 3-metrową postacią Matki Boskiej (z 1936 r.), stojącą na piastowskiej koronie, wzorowanej na koronie króla Kazimierza Wielkiego (dodano wtedy wezwanie Królowej Korony Polskiej) i wiążącą się z Apokalipsą św. Jana [12:1].

[edytuj] Wnętrze

Kryształowa struktura sklepień nawiązuje do miejscowych sklepień z XVI wieku w Łomży, Wiźnie, Supraślu i Wilnie.

W kościele znajdują się trzy rzeźby Stanisława Horno-Popławskiego: Chrystus w ołtarzu głównym, Matka Boska z Dzieciątkiem w ołtarzu zewnętrznym i Chrystus Dobry Pasterz na galerii dziedzińca.

Na suficie kościoła znajduje się witraż przedstawiający symbole św. Ducha i Ewangelistów (projekt Placydy Siedleckiej-Bukowskiej). Na lewo od ołtarza głównego mieści się ołtarz św. Antoniego oraz lewa kaplica boczna pw. św. Rocha. Z prawej strony ołtarza głównego umieszczono ołtarz Matki Boskiej Różańcowej, a za nim kaplicę Matki Boskiej Ostrobramskiej z kopią wileńskiego obrazu. We wnętrzu kaplicy znajduje się także kilka tablic upamiętniających żołnierzy polskich z pułków kresowych.

W czasie okupacji, władze sowieckie chciały w niedokończonej budowli urządzić cyrk.

[edytuj] Otoczenie

Obok kościoła modernistyczna plebania zbudowana w latach 1929-1932 również wg projektu Oskara Sosnowskiego.

Kościół jest otoczony murem (w planach były dwie kondygnacje) z 4 wieżyczkami narożnymi nawiązującymi do baszt obronnych, co miało symbolicznie łączyć całe założenie z typową dla Kresów kościelną architekturą obronną. W półkolistej szyi bramnej można doszukać się analogii do Ostrej Bramy w Wilnie.