Kleszczowe zapalenie mózgu

Z Wikipedii

	Wirusowe zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze
(encephalitis)
ICD-10:	A84
A84.0 {{{X.0}}}
A84.1 {{{X.1}}}
A84.2 {{{X.2}}}
A84.3 {{{X.3}}}
A84.4 {{{X.4}}}
A84.5 {{{X.5}}}
A84.6 {{{X.6}}}
A84.7 {{{X.7}}}
A84.8 {{{X.8}}}
A84.9 {{{X.9}}}

Kleszczowe zapalenie mózgu, wirusowa choroba ośrodkowego układu nerwowego przenoszona przez kleszcze. Czynnikiem etiologicznym są wirusy z rodziny Flaviviridae.

[edytuj] Zachorowania

Zachorowania są związane na ogół z ogniskami przyrodniczymi, w których wirus krąży między zwierzętami (gryzonie, zwierzyna leśna, ptaki wędrowne) i przenosicielami wirusa, którymi są kleszcze. Cykl ten zachodzi niezależnie od człowieka. W Polsce od wielu lat zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu występowały głównie na terenach endemicznych w dawnym województwie białostockim, suwalskim i olsztyńskim. Od 1993 roku liczba zgłoszonych zachorowań pokaźnie wzrosła w porównaniu z okresem poprzednim i co roku zgłasza się od 181 do 267 przypadków.

W Polsce wystąpiły trzy ogniska kleszczowego zapalenia mózgu szerzące się drogą pokarmową przez picie mleka zakażonych krów (woj. Olsztyńskie - 1974 r.) i mleka koziego (woj. Kieleckie - 1995 r., woj. Wrocławskie - 1996 r.). Nasilenie zachorowań na kzm obserwuje się od 1993 r. w wielu krajach europejskich.

[edytuj] Ukąszenia

Typowymi miejscami ukąszenia u człowieka są głowa, uszy, miejsca zgięcia dużych stawów, ręce i nogi. Ponieważ ślina kleszczy posiada właściwości znieczulające, ukąszenie na ogół nie zostaje zauważone i dlatego też bardzo często osoby z zachorowaniem na kleszczowe zapalenie mózgu nie przypominają sobie momentu ukąszenia.

[edytuj] Zachorowania

Zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych wykazują dwa nasilenia z mniej więcej 4 tygodniowym opóźnieniem w stosunku do aktywności kleszczy, tzn. jedno, maksimum zachorowań w miesiącach czerwcu/lipcu i drugie w październiku.

Chorują dzieci i dorośli w wieku od 3 do 80 lat, najczęściej w wieku 15-50 lat. U części osób choroba może przebiegać łagodnie i tylko badanie krwi potwierdza zakażenie. W innych przypadkach przebieg jest dwufazowy. Pierwsza faza choroby pojawia się po 7-14 dniach od kontaktu z kleszczem I przebiega z gorączką oraz objawami podobnymi do grypy. Objawy te utrzymują się około tygodnia. Po kilku dniach lepszego samopoczucia występuje druga faza choroby z bólami głowy, gorączką, wymiotami, nudnościami, utratą przytomności i zespołem objawów neurologicznych.

[edytuj] Leczenie i zapobieganie

Nie ma leczenia przyczynowego kleszczowego zapalenia mózgu. Leczy się tylko objawy wywołane wirusem. Objawy zwykle ustępują po 2-3 tygodniach i pacjent zdrowieje. Choroba może przebiegać ciężko, gdy wystąpią objawy mózgowe, móżdżkowe lub rdzeniowe, rzadko ma przebieg śmiertelny, czasem stwierdza się następstwa pochorobowe pod postacią niedowładów, depresji, zaniku mięśni lub stałych bólów głowy.

Jedynym sposobem uniknięcia przykrych skutków choroby jest zapobieganie. W tym celu konieczne jest stosowanie kilku prostych zasad. Należy:

nosić odpowiednią odzież w lesie zakrywającą jak najwięcej części ciała;
jak najszybciej usunąć kleszcza ze skóry;
stosować środki odstraszające kleszcze;
gotować mleko pochodzące od krów, kóz i owiec;
unikać pobytu w rejonach zakażonych kleszczy;
po wizycie w lesie dokładnie obejrzeć całe ciało. Jeżeli zauważysz ukąszenie, natychmiast delikatnie usuń kleszcza - uchwyć pęsetą za główkę i pociągnij. Miejsce ukłucia zdezynfekuj.

Stosowanie wymienionych zasad zmniejsza prawdopodobieństwo ukąszenia i zakażenia. Jednak najpewniejszym sposobem zabezpieczenia się jest szczepienie ochronne.

[edytuj] Szczepienia

Szczepienia zaleca się osobom przebywającym na terenach endemicznych: zatrudnionym przy eksploatacji lasów, stacjonującemu w lasach wojsku, rolnikom, młodzieży, odbywającej praktyki oraz turystom, uczestnikom obozów i kolonii.

Szczepienie przeciw kzm jest zalecane przez Ministerstwo Zdrowia.

Dla zapewnienia odpowiedniego zabezpieczenia niezbędne jest uodpornienie podstawowe przez podanie szczepionki. Żeby szczepionka działała pewnie i długoczasowo, pobudza się układ obronny organizmu do tworzenia przeciwciał obronnych przez trzy etapowe szczepienie. Później podawane jest szczepienie przypominające.

1. Szczepienie podstawowe.

Szczepienia ochronne przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu.

I dawka 0,5 ml tak wcześnie, jak to możliwe najlepiej w zimnym okresie roku
II dawka 0,5 ml 1-3 m-ce po pierwszym szczepieniu
III dawka 0,5 ml 9-12 m-cy po drugim szczepieniu

2. Szczepienie przypominające.

Co trzy lata jedno szczepienie przypominające. W ten sposób zapewnisz sobie właściwe zabezpieczenie. Na terenach zagrożonych powinno się szczepić dzieci już od pierwszego roku życia ponieważ przebywają dużo na powietrzu. Również kobiety ciężarne powinny się szczepić, ponieważ szczepienie chroni przyszłą matkę i dziecko.

[edytuj] Usuwanie kleszczy

Kleszcze należy usuwać możliwe szybko, gdyż zmniejsza się dzięki temu niebezpieczeństwo zarażenia zapaleniem mózgu i opon mózgowych.

Aby wyciągnąć kleszcza należy go ująć pincetą jak najbardziej z przodu, wystarczająco mocno żeby pinceta się nie ześliznęła, i wyciągnąć go prosto, bez kręcenia. Nie zgnieść kleszcza ponieważ można spowodować wyciśnięcie jego zawartości do ciała. Nie wolno smarować kleszcza masłem lub innymi środkami, które mogłyby go podrażnić, gdyż zmusza go to do zwrócenia do ciała gospodarza wszystkiego, co zjadł, włącznie z drobnoustrojami chorobotwórczymi, wirusami.