Językoznawstwo synchroniczne

Z Wikipedii

Językoznawstwo synchroniczne (od gr. syn 'razem', chronos 'czas') – te działy językoznawstwa, których przedmiotem jest system języka w danym momencie, bez względu na historię tego języka jako całości, jak i na historię poszczególnych jego elementów. Językoznawstwo synchroniczne bada więc wszystkie elementy danego języka (danych języków) współwystępujące w określonym czasie, a także relacje między tymi elementami, abstrahuje natomiast zupełnie od historycznej genezy poszczególnych zjawisk.

Czasem mówi się o językoznawstwie synchronicznym jako o badaniu "przekrojów" języka poszczególnych epok (należy sobie wyobrazić język przestrzennie - jako wijącego się przez epoki, nieustannie ewoluującego węża). Każdy taki przekrój to osobny, w pełni autonomiczny system, funkcjonalnie niezależny od pozostałych przekrojów (choć powiązany z nimi genetycznie).

Ścisłe oddzielenie językoznawstwa synchronicznego od diachronicznego postulował Ferdynand de Saussure - miał to być podstawowy warunek, umożliwiający badanie struktury gramatycznej języka. Od ostatniej ćwierci XX wieku imperatywu tego nie traktuje się już w językoznawstwie tak bardzo poważnie. Coraz częściej w pracach synchronicznych wskazuje się na wagę procesów historycznych. Metaforycznie często mówi się o "pamięci" języka - o obecności w elementach i strukturach danej epoki jak gdyby "uśpionej", skumulowanej wiedzy o fazach rozwojowych poprzednich epok.

Zobacz też: Językoznawstwo diachroniczne, Językoznawstwo, Strukturalizm.