Dyskusja:Gmina Łagiewniki
Z Wikipedii
Spis treści |
[edytuj] Dziedzictwo historyczno-kulturowe
Dzieje osadnictwa na terenie gminy Łagiewniki datują się od wczesnego neolitu. Jest to obszar na którym od najdawniejszych lat ludzie znajdowali szczególnie korzystne warunki dla lokowania swoich siedzib, uprawiania Ŝyznych gleb, hodowli zwierząt oraz rozwijania handlu i rzemiosła. Pierwsze ślady ludzkich siedzib pochodzą sprzed 6000 lat. W pierwszych latach wczesnego chrześcijaństwa na terenach tych kultywowane były wcześniejsze wierzenia związane z waŜnym ośrodkiem kultów pogańskich na szczycie ŚlęŜy oraz na połoŜonym w bliskiej odległości Gromniku w paśmie Wzgórz Strzelińskich. Pierwsze historyczne wzmianki o terenach dzisiejszej gminy Łagiewniki pochodzą z XIII i XIV wieku, kiedy w wielu miejscowościach budowano murowane kościoły. W XVI w. w Łagiewnikach pojawili się cystersi, którzy z krótkimi przerwami przetrwali tu do okresu kasacji zakonu. Do najwaŜniejszych zabytków wczesnej historii osadnictwa na tym terenie naleŜą pozostałości prasłowiańskich wałów kultowych na szczycie Raduni. Do miejscowości o najstarszym rodowodzie na terenie gminy naleŜą: Jaźwina (pierwsze pisemne wzmianki w XIII w., w południowej części wsi zlokalizowano pozostałości średniowiecznego grodziska), Ligota Wielka (pierwsze początki osadnictwa datują się na okres kultury łuŜyckiej, w 1566 r. zbudowano tu dwór rycerski), Przystronie (grodzisko średniowieczne z XI – XIII w nad wąwozem w kierunki Ligoty Wielkiej), Radzików (kościół p.w. Św. Piotra i Pawła z XIV w., dwór renesansowy z XVI w.), Sienice (wieś datowana historycznie na XIV w., niemniej ciągłość osadnictwa trwa od epoki neolitu – kolejne osady kultur unietyckiej, łuŜyckiej, okresu halsztackiego, wpływów rzymskich, wczesnośredniowieczna), Słupice (kościół p.w. Św. Michała Archanioła z ok. 1400 r., dwór rycerski z 1507 r.), Stoszów (kościół p.w. Św. Trójcy z 1376 r., renesansowy dwór z 2 połowy XVI w.). W większości pozostałych wsi spotkać moŜna zabytki potwierdzające długotrwałe zasiedlanie tych terenów oraz świadczące o ich bogatej historii. Największa miejscowość na terenie gminy, wieś Łagiewniki, usytuowana jest na południowym skraju Niziny Wrocławskiej, w centrum Wzgórz Łagiewnickich, u podnóŜa Wzgórz Strzelińsko – Niemczańskich i Masywu ŚlęŜy. Wieś przecina dolinka Krzywuli, prawego dopływu Ślęzy. Jest to duŜa wieś wielodroŜnicowa w układzie równoleŜnikowym, rozbudowana w kierunku DzierŜoniów-Strzelin, z silnie wyodrębnionymi osiedlami robotniczymi. W minionych wiekach nazwa wsi zmieniała się następująco: 1253 r. – Lagevnik, 1317 r. - Heidenrici villa, 1330 r. – Heidinrici villa, 1335 r. – villa Henrici, 1390 r. – Heydnnrichsdorff, 1743 r. – Heydersdorf, 1783 r. – Heidersdorf, od 1945 r. -Łagiewniki. Łagiewniki, dzięki dogodnemu połoŜeniu przy skrzyŜowaniu dróg: Wrocław – Niemcza (która w średniowieczu odgrywała waŜna rolę jako jeden z najstarszych ośrodków władzy na Śląsku) i Strzelin – DzierŜoniów, jak i urodzajnym glebom stały się wsią o interesującej historii i weszły na stałe do historii regionu. Jej powstanie wiązać naleŜy z grodem w Niemczy, dla którego pełniły funkcję słuŜebną. Jej mieszkańcy zajmowali się rzemiosłem, uprawą ziemi i hodowlą bydła. WaŜnym faktorem było połoŜenie na staroŜytnym szlaku bursztynowym. Pomimo stosunkowo późnych wzmianek źródłowych, wieś posiada znacznie starszy rodowód. Początkowo była to wieś słowiańska, najprawdopodobniej powstanie jej moŜna wiązać ze zmianami społecznymi i administracyjnymi, zapoczątkowanymi na Śląsku na przełomie XI/XII w. W XIII wieku przekształcona została w procesie kolonizacji niemieckiej i ponownie lokowana na prawie niemieckim. Najstarsza wzmianka o wsi ksiąŜęcej pochodzi z 1253 r. W poł. XIII w. wieś została skolonizowana przez osadników z Turyngii. MoŜna przypuszczać, Ŝe wówczas nastąpiła zmiana słowiańskiej nazwy na niemiecką, jako formę dzierŜawczą od imienia legendarnego zasadźcy Heindricha. W 1311 r. ks. brzeski, Bolesław IV daruje wieś z okolicą (Oleszna) oraz ze wszystkimi prawami i przywilejami (sołectwo) cystersom z LubiąŜa, jako wieś klasztorną pod władzą opata. Donacje te potwierdzano w 1322 i 1343 r. Nowi właściciele wznieśli gotycką świątynię (obecnie kościół cmentarny) i probostwo oraz załoŜyli folwark. W czasie wojen husyckich (lata 20. XV w.) uległa zniszczeniu kościół i zabudowania wsi. W 1534 w Łagiewnikach pojawiła się reformacja i pierwszy duchowny nowego wyznania. Kilkadziesiąt lat później w łagiewnickim domu parafialnym 26 pastorów, z powiatu niemczańskiego i strzelińskiego, podpisało statuty, będące dla kościołów protestanckich księstwa brzeskiego, swoistym "Credo". W Wielki czwartek 1574 r. powstała słynna "Heidersdorfer Konkordiendtformel" zwana takŜe z łacińska „Formulla Concordiae Heidersdorfiensis” czyli Łagiewnicka Formuła Zgody. Stanowiła on jeden z waŜniejszych dokumentów teologicznych i doktrynalnych śląskich kościołów luterańskich, wyznania augsburskiego, opracowany na dworze księcia Jerzego II w Brzegu. W czasie wojny trzydziestoletniej liczne zniszczenia powodowały przemarsze wojsk. W roku 1675 po śmierci ostatniego Piasta legnicko-brzeskiego – księcia Jerzego II wieś z całym księstwem przeszła pod panowanie Austrii. W 1810 władze dokonały sekularyzacji dóbr klasztornych i kasaty zakonów. Majątek cystersów w postaci ziemi, folwarku i zabudowań przeszedł na własność Państwa Pruskiego. W 1857 r. została załoŜona pierwsza, niewielka cukrownia – przez spółkę Pommer & Rodhe, którą powiększono w 1859 r. i rozbudowano, przez firmę z Magdeburga. Początkowo cukrownia w Łagiewnikach była niewielką manufakturą o małym przerobie, szybko jednak stała się jedną z największych w okolicy. Do jej rozwoju przyczyniła się budowa linii kolejowych. W 1910 nastąpiła duŜa rozbudowa zakładu a w latach 20-30. kolejne, dzięki którym przerób sięgał 2000 t buraków na dobę. Dogodne połoŜenie geograficzne i urodzajne gleby przy sprzyjającej koniunkturze sprawiły, Ŝe Łagiewniki na przełomie XIX i XX w. stały się uprzemysłowioną wsią. Dogodne połączenia kolejowe i drogowe pomiędzy miastami powiatowymi a centrum (jakim był Wrocław) sprzyjały rozwojowi gospodarczemu regionu, w tym drobnej wytwórczości, handlu i rzemiosła. Łagiewniki stały się waŜnym ośrodkiem gospodarczym okolicy. Czynne były liczne sklepy, składy usługowe, składy i warsztaty zarówno naprawcze jak i produkcyjne. Czynna była m.in. mleczarnia parowa i fabryka kawy, działała spółdzielcza kasa oszczędnościowo-poŜyczkowa. W ramach tworzenia sieci linii lokalnych 11 października 1883 Łagiewniki uzyskały połączenie kolejowe ze Strzelinem przez Kondratowice (w polu zachował się dawny budynek dworca kolejowego z zabudowaniami).15 października 1884 r. otwarto linię do Niemczy, zaś 1 października 1898 r. do Kobierzyc przez Jordanów (z tego okresu pochodzi obecny dworzec kolejowy z zabudowaniami pomocniczymi). W latach 20. i 30. XX w. wybudowano nowe drogi, które ułatwiały komunikację kołową, w tym samochodową i autobusową. Na przełomie lat 20/30. XX w. rozbudowano wieś o osiedle domków robotniczych dwurodzinnych (Osiedle Wrocławskie i ul. Przemysłowa) i szeregowych zlokalizowanych pomiędzy stacją kolejową a cukrownią (ul. Wrocławska).1 października 1932 r. Łagiewniki włączone zostały do powiatu dzierŜoniowskiego, chociaŜ od stuleci naleŜały do powiatu niemczańskiego. W statystyce z 1941 r. podano, Ŝe w Łagiewnikach mieszkało 1978 osób, zaś areał wynosił ok. 1320 ha. Po walkach 15 lutego 1945 r. wieś zajęli Ŝołnierze sowieccy a następnie po zakończeniu wojny polscy osadnicy i repatrianci. W 1946 Łagiewniki opuścili Niemcy, rok później uruchomiono cukrownię. W 1975 Łagiewniki przyłączono do nowopowstałego województwa wałbrzyskiego i zlikwidowano powiaty. W 1999 Łagiewniki z gminą włączono ponownie do powiatu dzierŜoniowskiego w województwie dolnośląskim. Na terenie Gminy Łagiewniki, pomimo powojennych zniszczeń i dewastacji, zachowało się wiele interesujących zabytków architektury i budownictwa. Według ewidencji konserwatorskiej (Oddziału SłuŜby Ochrony Zabytków w Wałbrzychu) obiektów takich jest 349. Wpisanych do rejestru zabytków, a więc objętych prawną ochroną konserwatorską, jest 16. Do najcenniejszych obiektów zabytkowych o znaczeniu ponadregionalnym naleŜy zaliczyć: 1) Zespół dworsko-parkowy w Sieniawce; 2) Zespół pałacowo–parkowo-folwarczny w Sokolnikach;
Najwartościowszymi zabytkami o znaczeniu regionalnym są : 1) Zespół podworski w Jaźwinie, 2) Kościół p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej wraz z cmentarzem w obrębie muru ogrodzeniowego; 3) Zespół podworski (pałac, kościół parafialny p.w. Św. Józefai budynek dawnego klasztoru cystersów) w centrum wsi Łagiewniki, 4) niektóre obiekty cukrowni w Łagiewnikach, 5) Zespół podworski w Olesznej, 6) Zespół podworski w Radzikowie, 7) Zespół podworski w Słupicach, 8) Kościół p.w. Św. Trójcy w Stoszowie, 9) Zespół dworsko-parkowo-folwarczny w Stoszowie.
Wśród cennych zabytków dziedzictwa kulturowe go występujących na terenie gminy Łagiewniki znajdują się równieŜ zabytkowe parki podworskie. W ewidencji konserwatorskiej Oddziału SłuŜby Ochrony Zabytków w Wałbrzychu jest ich 9, w tym 2 wpisane do rejestru zabytków. Są to zespoły zieleni wysokiej o duŜych walorach przyrodniczych i historycznych, o zróŜnicowanym drzewostanie, na ogół jednak parki te są bardzo zaniedbane, a nawet zdewastowane. NaleŜy dąŜyć do ich zachowania w historycznych granicach.
[edytuj] Położenie geograficzne
Gmina Łagiewniki znajduje się w centralnej części województwa dolnośląskiego, w odległości ok. 32 km na południe od Wrocławia. Współrzędne gminy to 51°47'28 szerokości geograficznej północnej oraz 16°50'39,4 długości geograficznej wschodniej. Gmina stanowi bardzo waŜny szlak komunikacyjny. Przez teren gminy przebiegają dwie drogi krajowe (droga nr 8, relacji Wrocław – Kudowa–Słone, droga nr 39, relacji Łagiewniki - Strzelin) oraz droga wojewódzka nr 384. Gmina Łagiewniki połoŜona jest w obrębie makroregionu fizyczno-geograficznego Przedgórza Sudeckiego. Większość obszaru gminy ejmują Wzgórza Łagiewnickie oraz Wzgórza Oleszeńskie, część Masywu ŚlęŜy ze szczytem Radunia i Wzgórza KrzyŜowe.
�* Masyw ŚlęŜy (Góra Radunia) – szczyt Raduni jest drugim co do wysokości szczytem Masywu ŚlęŜy (573 m n.p.m.). Tworzy on wraz z mniejszymi kulminacjami tzw. Grupę Raduni ograniczoną: Przełęczą Tąpadła – oddzielającą od głównego szczytu ŚlęŜy, Przełęczą Słupicką – oddzielającą od Wzgórz Oleszeńskich, ObniŜeniem Jędrzejowic oddzielającym od Wzgórz Kiełczyńskich. Oprócz wierzchołka Raduni wyróŜniają się lokalne szczyty: Czernica (481 m n.p.m.), Świerkowa (378 m n.p.m.) połoŜone na południowy zachód od Raduni, Świerczyna (411 m n.p.m.) i Słupicka Góra (335 m n.p.m.) połoŜone na wschód od Raduni. Grupa Raduni w całości zbudowana jest z serpentynitów, skał metamorficznych powstałych z przeobraŜenia skał ulltrazasadowych. Sporadycznie spotyka się tu pozostałości po dawnej eksploatacji. Do najciekawszych odsłonięć naleŜy stary kamieniołom w Słupickiej Górze, tuŜ przy Przełęczy Słupickiej, innym śladem jest pionowa sztolnia na niewielkiej przełęczy w rejonie Czernicy (prawdopodobnie pozostałość eksploatacji ozdobnej odmiany serpentynitu).
- Wzgórza Oleszeńskie (maksymalna wysokość 387 m n.p.m.) – stanowiące wschodnie ramię
Masywu ŚlęŜy, ciągnące się od Przełęczy Słupickiej (stanowiącej granicę Grupy Raduni) przez Sulistrowickie Skały, Przełęcz Sulistrowicką i Gozdnik, skąd obniŜają się w kierunku Równiny Wrocławskiej i zanikają w rejonie Księginic Małych i Winnej Góry na terenie gminy Jordanów. Wzgórza te, podobnie jak Grupa Raduni są w całości zbudowane z serpentynitów. Częściej niŜ w zalesionej Grupie Raduni spotyka się tu ślady dawnej, prowadzonej od średniowiecza aŜ do początków XX wieku eksploatacji skał. Liczne zagłębienia i doły spotyka się wzdłuŜ całego grzbietu. Najatrakcyjniejsze naturalne wychodnie serpentynitów występują w rejonie Sulistrowickich Skał, stanowiących dogodny punkt widokowy.
- Wzgórza Łagiewnickie – pasmo niewysokich wzgórz połoŜonych pomiędzy doliną Potoku
Oleszna a Krzywulą i rzeką ŚlęŜą, ciągnące się w kierunki północno-wschodnim do Jordanowa Śląskiego. NajwyŜszym wzniesieniem jest Jańska Góra (253 m n.p.m.). Wzgórza te są na ogół uŜytkowane rolniczo, lasy występują sporadycznie.
- Wzgórza KrzyŜowe – pasmo połoŜone na południe od Masywu ŚlęŜy, oddzielone doliną
Potoku Oleszna. Na terenie gminy Łagiewniki znajduje się północna i północno-wschodnia część pasma. NajwyŜszym wzniesieniem jest Góra Zamkowa (407 m n.p.m.) połoŜona poza granicami gminy Łagiewniki, na terenie gminy najwyŜsza jest Lipowa (351 m n.p.m.) oraz Dębowa (355 m n.p.m.). Wzgórza te budują gnejsy sowiogórskie
[edytuj] Struktura funkcjonalno-przestrzenna
Dominującą funkcją Gminy Łagiewniki jest funkcja rolnicza, jednak mieszkańcy gminy nie utrzymują się jedynie z rolnictwa. Najbardziej rozwiniętą miejscowością gminy jest wieś Łagiewniki, pełniąca funkcję centrum administracyjno-gospodarczego. Oprócz instytucji o charakterze publicznym, w Łagiewnikach występują drobne zakłady produkcyjne. Do najwaŜniejszych naleŜą: dwie piekarnie, Zakład Mechaniczno-Handlowy "ZAMEH", Zakład Przerobu Kamienia Naturalnego "Kamskal". Na terenie wsi znajduje się filia „Banku Spółdzielczego” w Kobierzycach. Działają przedsiębiorstwa usługowe – sklepy, warsztaty samochodowe, fryzjer itp. Gmina Łagiewniki pełni równieŜ funkcję turystyczną. Tereny szczególnie predysponowane dla rozwoju turystyki znajdują się w północno-zachodniej części gminy (południowe zbocza Masywu ŚlęŜy w rejonie wsi Uliczno, Słupice, Młynica) oraz w południowej części (Wzgórza KrzyŜowe w rejonie wsi Janczowice, Sieniawka). Są to tereny w znacznej części zalesione, o interesującej, zróŜnicowanej rzeźbie terenu oraz licznych atrakcjach przyrodniczych i zabytkach kultury materialnej. Największymi atrakcjami turystycznych na terenie gminy są kompleksy leśne ŚlęŜańskiego Parku Krajobrazowego wraz z rezerwatem przyrody na Górze Raduni oraz zalesione stoki Wzgórz KrzyŜowych. Lasy pokrywające południowo-zachodnie stoki Góry Raduni, ze względu na występujące tu ostoje dzikiej zwierzyny, naleŜy wyłączyć z moŜliwości penetracji turystycznej. Rezerwat na Górze Raduni jest dostępny dla ruchu turystycznego w ograniczonym zakresie tj. tylko po wyznaczonych szlakach. Do infrastruktury związanej z obsługą ruchu turystycznego na terenie Gminy Łagiewniki zaliczyć naleŜy równieŜ wytyczone szlaki turystyczne : 1� czerwony – Łagiewniki – Przełęcz Słupicka (Wzgórza Oleszeńskie w Masywie ŚlęŜy), �2 zielony – Strzelce – Przełęcz Słupicka – Wzgórza KrzyŜowe, �3 niebieski – Przełęcz Tąpadła – Przełęcz Sulistrowicka. 4 Ŝółty – Przełęcz Tąpadła – zachodnie zbocze Raduni – Czernica – Świerkowa (w kierunku Wzgórz Kiełczyńskich).
Na terenie Gminy Łagiewniki występują liczne tereny do rozwoju funkcji rekreacyjno-letniskowej. NaleŜy tu zaliczyć wsie Uliczno, Słupice, Młynica, oraz Janczowice i Sieniawka. Nad zbiornikami w Łagiewnikach i Sieniawce zlokalizowane są ośrodki wypoczynku świąteczno-weekendowego. W środkowej części gminy, na przepływających tu potokach, przewiduje się budowę kolejnych zbiorników wodnych, które oprócz funkcji retencyjnych mogą pełnić funkcje rekreacyjne. Tereny wokół tych zbiorników, po ich realizacji, staną się naturalnym zapleczem dla rozwoju turystyki i rekreacji.
Gmina posiada aktualne studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Łagiewniki, zatwierdzone uchwałą Rady Gminy Łagiewniki nr XVIII/129/2000 z dnia 28 września 2000 r. Na terenie gminy obowiązują miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla poszczególnych miejscowości:
- miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla części przysiółka Janczowice,
zatwierdzony uchwałą Rady Gminy Łagiewniki nr XIX/141/00 z dnia 29.11.2000 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z dnia 04.03.2002 r. nr 26 poz. 664); �* miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla części przysiółka Janczowice, zatwierdzony uchwałą Rady Gminy Łagiewniki nr XXVIII/202/01 z dnia 27.12.2001 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z dnia 04.03.2002 r. nr 26 poz. 680) �* miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części wsi Sieniawka w gminie Łagiewniki, zatwierdzony uchwałą Rady Gminy Łagiewniki nr XXVI/183/2001 z dnia 28.09.2001 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z dnia 07.12.2001 r. nr 163 poz. 2363); �* miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w obrębie wsi Młynica, obejmujący działki 258, 259, 260, 261, 262 wraz z przyległymi drogami i rowami, zatwierdzony uchwałą Rady Gminy Łagiewniki nr XIII/112/04 z dnia 15.03.2004 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z dnia 27.05.2004 r. nr 97 poz. 1731) �* miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w obrębie wsi Słupice, zatwierdzony uchwałą Rady Gminy Łagiewniki nr XIII/113/04 z dnia 15.03.2004 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z dnia 27.05.2004 r. nr 97 poz. 1732); �* miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obejmujący teren działek nr 1/6 i 1/7 AM5 połoŜonych w obrębie Trzebnik, zatwierdzony uchwałą Rady Gminy Łagiewniki nr XXIV/217/05 z dnia 28.09.2005 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z dnia 27.12.2005 r. nr 261 poz. 4602); �* miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Łagiewniki wraz z częścią gruntów wsi Przystronie, zatwierdzony uchwałą Rady Gminy Łagiewniki nr XXX/217/2002 z dnia 29.04.2002 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z dnia 20.08.2002 r. nr 177 poz. 2567); �* zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Łagiewniki oraz części gruntów wsi Przystronie, zatwierdzona uchwałą Rady Gminy Łagiewniki nr XXXI/256/06 z dnia 09.08.2006 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z dnia 29.09.2006 r. nr 206 poz. 3008); W przygotowaniu są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obrębu wsi Ratajno i obrębu wsi Sieniawka.
[edytuj] Środowisko naturalne
Gmina Łagiewniki charakteryzuje się znacznymi walorami krajoznawczo - turystycznymi. Na terenie gminy występuje 19 gatunków roślin chronionych, oznaczonych na 64 stanowiskach. Pod ochroną całkowitą jest 9 z nich.
Północno – zachodnia część gminy, wchodząca w skład Masywu ŚlęŜy, objęta jest granicą ŚlęŜanskiego Parku Krajobrazowego wraz z otuliną. W granicach Gminy Łagiewniki, w skład parku wchodzą obręby wsi: Jaźwina, Uliczno, Młynica, Słupice i Domaszów. ŚlęŜański Park Krajobrazowy znajduje się w obrębie obszaru węzłowego Krajowej Sieci Ekologicznej.
Na terenie gminy występują dwie z czterech stref o zróżnicowanym stopniu ochrony:
� Strefa I – o najwyższych wartościach ekologicznych, obejmująca kompleks leśny w północnej i północno-zachodniej części gminy, wraz z Rezerwatem "Góra Radunia"
� Strefa IV – obejmująca obszary połoŜone między granicą ww. kompleksu leśnego a granicą otuliny parku, o charakterze rolniczym z zabudową wiejską oraz dużymi rozłogami użytków rolnych. Tereny te stanowią tło dla cenniejszych stref ekologiczno-przyrodniczych
Wierzchołek wzniesienia Raduni (573 m n.m.p.) zajmuje Rezerwat Przyrody „Góra Radunia” utworzony w 1958 r., o powierzchni około 42 ha. Jest to rezerwat florystyczny. Geologiczny trzon Przedgórza Sudeckiego tworzą skały przedtrzeciorzędowe i trzeciorzędowe krystaliczne z przewagą serpentynitów, ponadto występują granity, gnejsy, łupki kwarcytowe, kwarcyty, łupki krzemionkowe, fyllity. Starsze formacje ukazują się na powierzchni w obrębie wierzchołków wzgórz i wzniesień w postaci skały litej lub rumoszu skalnego. Utwory krystalicznego podłoża na znacznych obszarach przykryte są późniejszymi osadami tj. piaskami i iłami trzeciorzędowymi, glinami, piaskami i Ŝwirami plejstoceńskimi oraz pyłami i glinami plejstoceńskimi im holoceńskimi.
Sięgające południowo-wschodnich granic gminy Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie zbudowane są z przedtrzeciorzedowych sjenitów, gnejsów, łupków krystalicznych, fillitów i granitów.
Północno-wschodnie tereny gminy, w rejonie wsi Trzebnik-Radzików-Białobrzezie (w gm. Kondratowice) fizjograficznie należą do Równiny Wrocławskiej (Nizina Śląska) – budują je plejstoceńskie utwory glacjalne i fluwioglacjalne (lodowcowe i wodno-lodowcowe) w postaci piasków, Ŝwirów i glin.
Dna dolin i obniżeń wypełnione są na ogół utworami holoceńskimi, wśród których dominują gliny pylaste i namuły oraz piaski pylaste i gliniaste.
Z uwagi na ukształtowanie terenu, lokalne warunki geologiczno-glebowe, rolniczy sposób uŜytkowania terenów oraz brak skupisk leśnych lub zadrzewień w partiach wierzchołkowych wzgórz i wzniesień w południowej części gminy występuje zagroŜenie erozyjnie (okolice wsi Ligota Wielka, Przystronie, Sieniawka-Mniowice, Sienice). Skutkiem tego jest erozja powierzchniowa, podczas nawalnych deszczów występują zmywy powierzchniowe a w okresach suchych erozja wietrzna.
