Gafel

Z Wikipedii

Gafel (rożec) - drzewce będące najbardziej charakterystycznym elementem w ożaglowaniu gaflowym, które wzięło od niego nazwę. Jest jednym z nielicznych drzewc stosowanych na żaglowcach, które nie są zbliżone ani do pionu, ani do poziomu. Jeden z końców gafla opiera się pod kątem o maszt w jego górnej części, a sam gafel jest skierowany skośnie do góry. Do gafla przylega górny lik czworokątnego żagla gaflowego. Zadaniem gafla jest usztywnienie tego liku w linii prostej, co umożliwia stosowanie większych żagli (szerszych w górnej części) niż w podobnym typie ożaglowania, zwanym ożaglowaniem bermudzkim. Gafla podnosi się i opuszcza razem z żaglem.

W odmianie ożaglowania gaflowego - ożaglowaniu guari gafel jest podciągnięty niemal pionowo do góry, a jego długość jest prawie taka sama jak masztu (który jest jednak trochę niższy). Istnieje również gafel żebrowy, tzw. szprajsgafel, czyli gafel podwójny, stosowany przy ożaglowaniu żebrowym. Składa się z dwóch symetrycznych, wygiętych w pałąk drzewc, biegnących po obu stronach żagla i stykających się z sobą (za żaglem) nokami.

Części takielunku żagla gaflowego: 1 - maszt, 2 - gafel, 3 - pik, 4 - garda, 5 - bom, 6 - nok, 7 - pięta, 8 - szpona, 9 - rakskloty, 10 - żagiel, 11 - wodzik, 12 - pikfał, 13 - gardafał

Koniec gafla przy maszcie nazywany jest nie stopą, tylko gardą. Na tradycyjnych jednostkach żaglowych garda gafla opiera się o maszt drewnianymi widełkami o nazwie szpona, w nowszych konstrukcjach jest to podobnego kształtu okucie metalowe. Widełki obejmują maszt po bokach. Dzięki tym widełkom połączenie gafla z masztem jest ruchome (przegubowe i przesuwne). Widełki są zabezpieczone przed odsunięciem się od masztu za pomocą linki przebiegającej z drugiej strony przekroju masztu, która dowiązana jest do końców tych widełek. Na linkę tę nawleczone są kulki zwane koralami lub inaczej mówiąc raksklotami. Linka z raksklotami jest także na okuciu. Miejsce styku gafla z masztem przy postawionym żaglu jest stałe (tzn. na określonej wysokości) i zabezpieczone blachą nabitą na drewno masztu, a miejsce styku na szponie może być obite skórą. Szpona ma także uchwyty do zamocowania gardafału (fału gafla) oraz rogu żagla gaflowego zwanego rogiem gaflowym.

Wolny koniec gafla jest nazywany w odróżnieniu od zakończeń większości innych drzewc, nie topem, czy nokiem, tylko pikiem. Pik gafla posiada okucie do zamocowania rogu żagla gaflowego zwanego rogiem pikowym, oraz pikfału. Jeśli jednostka posiada nad gaflem jeszcze jeden żagiel, to na piku znajduje także blok szybrowy szota topsla.

Żagle gafla: Żagiel nad gaflem to topsel, a więc licząc masztami od przodu jednostki są to: foktopsel, grottopsel, bezantopsel. Żagiel pod gaflem to główny żagiel danego masztu, czyli po prostu: fok, grot, bezan.

Zobacz też: blindgafel, gaftopsel, przegląd zagadnień z zakresu żeglarstwa.