Fryderyk Wilhelm cieszyński

Z Wikipedii

Fryderyk Wilhelm Cieszyński (ur. 9 listopada 1601, zm. 19 sierpnia 1625) – książę cieszyński w latach 1617-1625, (od 1624 samodzielnie). Ostatni legalny potomek Piastów górnośląskich.

Fryderyk Wilhelm był najmłodszym (trzecim) synem (jedynym, który dożył wieku sprawnego) księcia cieszyńskiego Adama Wacława i Elżbiety Kurlandzkiej (zmarłej 10 dni po urodzeniu syna na skutek powikłań przy porodzie).

Początkowo Fryderyk Wilhelm znalazł się pod opieką ojca, który edukację następcy tronu powierzył wybitnemu śląskiemu humaniście Baltzarowi Exnerowi. Trwało to do 1611, kiedy Adam Wacław zdecydował się na konwersję na wiarę katolicką, co skłoniło go do usunięcia ze swojego dworu innowierców, wśród nich również Exnera. Fryderyk Wilhelm został wysłany wówczas do kolegium jezuickiego w stolicy Bawarii Monachium.

13 lipca 1617 zmarł ojciec Fryderyka Wilhelma Adam Wacław. Pomimo tego młody książę, aż do 1624 nadal przebywał w Monachium. Władzę w jego imieniu w księstwie cieszyńskim objęła regencja, w skład której weszli biskup wrocławski – arcyksiążę Karol Habsburg, książę karniowski i opawski Karol von Liechtestein, oraz starosta księstwa opolsko-raciborskiego Jerzy von Oppersdorf. Praktyka wykazała jednak, że regenci nie pojawili się w Cieszynie pozwalając sprawować realne rządy w księstwie starszej siostrze Fryderyka Wilhelma, Elżbiecie Lukrecji.

Lata dwudzieste XVII w. nie były dobrym okresem dla rozwoju księstwa cieszyńskiego, które stało się jednym z miejsc rozgrywania wojny trzydziestoletniej. Obszar władztwa Fryderyka Wilhelma został kilkakrotnie splądrowany. W 1620 zniszczony został Skoczów i Strumień przez przybyłe z Rzeczypospolitej oddziały Lisowczyków, którzy uznali protestanckich mieszkańców tych miast za swoich wrogów. W roku następnym księstwo zostało dotkliwie zniszczone przez stacjonujące tutaj cesarskie wojska pod dowództwem pułkownika Karola Spinellego. Wreszcie w 1622 Cieszyn stał się terenem walk pomiędzy wojskami protestantów Jana Jerzego Hohenzollerna i katolików Karola Hannibala von Dohna. Jeśli doliczymy do tego prześladowanie katolików przez wojska Jana Jerzego i protestantów przez Karola Hannibala, oraz fakt, że zarówno jedne, jak i drugie wojska traktowały władztwo Fryderyka Wilhelma, jako teren wrogi, obraz zamieszania panującego w księstwie cieszyńskim będzie pełny.

Objęcie przez Fryderyka Wilhelma formalnie samodzielnych rządów od 1624 nie przyniosło księstwu żadnej ulgi, zresztą już wkrótce potem w początkach 1625 książę wyjechał udając się z polecenia cesarza do Niderlandów, gdzie miał objąć stanowisko dowódcy okręgu wojskowego. Podczas tej podroży książę niespodziewanie zachorował i 19 sierpnia 1625 zmarł w Kolonii. Doczesne szczątki Fryderyka Wilhelma zostały pochowane w kościele dominikanów w Cieszynie.

Nie zdążył się ożenić, a jedynym jego potomkiem była nieślubna córka, Magdalena, legitymizowana przez cesarza Ferdynanda III w 1640, wydana za marszałka dworu w Cieszynie Tlucka von Toschonowitz, a po jego śmierci za Mikołaja Rudzkiego z Rudz. W związku z tym Fryderyk Wilhelm okazał się być ostatnim męskim potomkiem cieszyńskich Piastów i jednym z ostatnich Piastów w ogóle.

Po śmierci Fryderyka Wilhelma władzę w księstwie próbowali przejąć Habsburgowie, jednak opór, jaki postawiła siostra zmarłego księcia, Elżbieta Lukrecja, doprowadził do tego, że cesarz w końcu uległ i wyraził zgodę na jej panowanie, lecz bez prawa przekazania po swym zgonie Cieszyna komukolwiek.

Bibliografia