Dysplazja (zmiana przedrakowa)
Z Wikipedii
Dysplazja (łac. dysplasia, z gr. dys = zły + plassein = tworzyć, kształtować) - nieprawidłowości w wyglądzie komórek (zmiany cytologiczne) oraz zaburzenia w architekturze nabłonka wskazujące na wczesny krok w kierunku transformacji nowotworowej. Jest to zatem zmiana przednowotworowa (przedrakowa). To zaburzone różnicowanie jest ograniczone do warstwy nabłonkowej (dysplazja dotyczy głównie nabłonka) i nie ulega inwazji do głębszych tkanek. Chociaż zmiany dysplastyczne mogą się cofnąć spontanicznie, to stałe zmiany muszą być usunięte za pomocą jednego ze sposobów: chirurgicznego wycięcia, wypalania chemicznego, gorącem, laserem lub zamrażania (krioterapia).
Najlepiej poznaną formą dysplazji jest forma prekursorowa dla raka szyjki macicy- śródnabłonkowa neoplazja szyjki macicy (łac. neoplasia intraepithelialis cervicalis, ang. cervical intraepithelial neoplasia- stąd klasyfikacja CIN). Neoplazja śródnabłonkowa właściwie zawiera dwa typy zmian; oprócz dysplazji dotyczy ona również raka przedinwazyjnego. Zmiana ta jest wywoływana przez infekcję ludzkim wirusem brodawczaka (HPV: typami 16 i 18, niekiedy 31, 33, 35 i 51). Rzadko istnieją dla kobiet jakiekolwiek niepokojące przesłanki, które mogłyby się przyczynić do podejrzenia o dysplazję szyjki macicy. Wykrywa się ją natomiast zazwyczaj na podstawie badania przesiewowego, jakim jest ocena rozmazu z części pochwowej szyjki macicy (ang. pap smear, od George'a Papanicolau, twórcy cytodiagnostyki złuszczeniowej). Celem tego badania jest zdiagnozowanie choroby we wczesnej fazie,gdy jest ona jeszcze na etapie dysplazji i łatwo ją wyleczyć.
[edytuj] Dysplazja, a rak przedinwazyjny i rak inwazyjny
Te pojęcia są powiązane, ponieważ reprezentują trzy etapy progresji w kierunku raka:
- Dysplazja jest najwcześniejszą zmianą przednowotworową rozpoznawalną w biopsji przez patologa.
- Rak przedinwazyjny (synonimy: carcinoma in situ (ang.), rak śródnabłonkowy (carcinoma intraepitheliale), rak 0 stopnia (określenie klinicznego zaawansowania), jest to zmiana bardzo podobna do dysplazji dużego stopnia (dysplasia gradus maioris), dlatego obecnie obie zmiany są klasyfikowane jako CIN III. Ryzyko transformacji w raka inwazyjnego jest duże, natomiast leczenie jest jeszcze zazwyczaj łatwe.
- Rak inwazyjny, zwany właściwie rakiem (z tego względu, że w definicji raka zawarta jest cecha naciekania podścieliska, stąd sprzeczność występuje również w pojęciu raka przedinwazyjnego) jest ostatnim stadium w całej tej sekwencji. Jest to choroba, która dokona inwazji (stąd nazwa) na organizm, jeśli pozostawi się ją nieleczoną i najprawdopodobniej go zabije.
Metaplazja jest sytuacją, w której komórki zmieniły swój pierwotny, dojrzały typ zróżnicowania w inny typ zróżnicowanych komórek, również dojrzałych, w odpowiedzi adaptacyjnej na ekspozycję na chroniczne podrażnienie, patogen lub karcynogen. Metaplazja tym różni się od dysplazji, że w przypadku komórek dysplastycznych zmiany są zakodowane w ich genomie i są przekazywane komórkom potomnym.
