Droga sądowa

Z Wikipedii

Droga sądowa - jedna z pozytywnych przesłanek procesowych (czyli okoliczności umożliwiających rozpoznanie sprawy przez sąd) w postępowaniu cywilnym. Jej istotą jest właściwość sądu do rozpoznania danego rodzaju spraw, wynikająca z przepisów o postępowaniu cywilnym.

Co do zasady droga sądowa przysługuje we wszystkich sprawach cywilnych - tak stanowi art. 2 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Niedopuszczalność drogi sądowej zachodzi tylko wyjątkowo - gdy przewidują to wyraźnie przepisy szczególne (art. 2 § 4 tego Kodeksu). Najszerszy krąg tych wyjątków zakreślają przepisy regulujące roszczenia o charakterze cywilnoprawnym związane ze służbą w formacjach mundurowych - Policji, Służbie Więziennej, Straży Granicznej itp. oraz związane z nieruchomościami należącymi do państwowych jednostek organizacyjnych.

Niedopuszczalność drogi sądowej może być czasowa lub trwała. Z czasową niedopuszczalnością drogi sądowej mamy do czynienia, gdy przepis procedury cywilnej wymaga, by przed wszczęciem postępowania przed sądem została wyczerpana droga innej procedury. Czasowa niedopuszczalność drogi sądowej występuje w sprawach o rozgraniczenie nieruchomości, które przed fazą sądową muszą przejść fazę administracyjną, w sprawach o uchylenie uchwały organu spółdzielni, które muszą przejść fazę odwoławczego postępowania wewnątrzspółdzielczego i w sprawach z zakresu prawa przewozowego, które muszą wyczerpać drogę reklamacji. Natomiast trwała niedopuszczalność drogi sądowej oznacza, że sprawa danego rodzaju w ogóle nie może być rozpoznana przez sąd.

Pozew lub wniosek wszczynający postępowanie w sprawie, dla której droga sądowa jest niedopuszczalna, nie może zostać rozpoznany przez sąd, wobec czego podlega odrzuceniu (art. 199 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania cywilnego). Jeżeli sąd omyłkowo rozpozna taką sprawę, to postępowanie takie jest dotknięte nieważnością (art. 379 pkt 1 tego Kodeksu), która w przypadku zaskarżenia orzeczenia kończącego takie postępowanie bezwarunkowo spowoduje jego uchylenie (art. 378 § 1 tego Kodeksu). Jednak orzeczenie zapadłe w postępowaniu dotkniętym nieważnością nie jest samo z siebie nieważne - przeciwnie, wywiera skutki prawne i podlega wykonaniu tak samo, jak każde inne orzeczenie.