Dewiza herbowa

Z Wikipedii

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

Dewiza heraldyczna jest krótką, najczęściej łacińską sentencją - choć spotkać można i dewizy w językach narodowych - przekazującą ogólną mądrość, wyraźnie nawiązującą do ideologii rycerskiej i szlacheckiej.

Dewizy umieszczano zazwyczaj na wstęgach znajdujących się pod tarczą herbową, lub na postumencie trzymaczy. Jeśli w herbie występowały trzymacze bez postumentu, mogły one trzymać wstęgę z dewizą na przykład w szponach tylnych łap. Dewiza również stanowiła udostojnienie herbu, dlatego też rzadko spotykana jest w heraldyce polskiej przed wiekiem XVIII, a popularność zyskuje dopiero w czasach porozbiorowych. W czasach najnowszych, dewizy często spotykamy w herbach państwowych, zwłaszcza państw młodych, np. afrykańskich.

W herbach szkockich rodzin należących do klanów spotyka się podwójne dewizy - umieszczone nad hełmem to zawołanie wojenne klanu, zwykle w języku gaelickim, zaś poniżej tarczy jest zwykła dewiza herbowa.

[edytuj] Dewizy herbowe rodów polskich

Obejmuje również nobilitacje galicyjskie i rodziny uszlachcone przez zaborców

A cruce salus - hrabiowie Szeptyccy h. własnego
A magnis ad maiora - baronowie Moysa h. własnego
Absequio et candore - Münnichowie h. własnego
Ages - hrabiowie Uruscy h. Sas odmienny
Allas armas - Marassé h. własnego
Amor patriae nostra lex - hrabiowie Krasińscy h. Ślepowron odmienny, hrabiowie Szlubowscy h. Ślepowron
Astra peti - hrabiowie Wodziccy h. Leliwa
Avorum respice mores - hrabiowie Ledóchowscy h. Szaława
Bądź co bądź - książęta Czartoryscy h. Pogoń
Beatus qui utilis - Christiani h. Jarosław
Bóg nam radzi - książęta Radziwiłłowie h. Trąby
Bonum adipisti - baronowie Chłapowscy h. Dryja
Candide et recte - hrabiowie Przezdzieccy h. Roch III
Coelestium in ira tutor - hrabiowie Radolińscy h. Leszczyc
Cogita tum age - baronowie Mosch h. własnego
Constanter pro Deo et patria - baronowie Pukalscy h. własnego
Constantia et zelo - hrabiowie Pahlenowie h. własnego
Crux mihi certa salus - hrabiowie Czarneccy h. Prus III
Cum Deo - Sahankowie h. własnego
Defensor fidei - hrabiowie Miączyńscy h. Suchekomnaty
Dei servus sum - hrabiowie Ostrowscy h. Rawicz
Deo auxiliante - baronowie Romaszkanowie h. własnego
Deo duce - Politkowscy h. własnego
Deo providente - Dietzowie h. własnego
Deum cole, regem serva - Wołowscy h. Bawół II
Ducit alit salvet - Tomarowie h. własnego
Dulce est pro patria mori - hrabiowie Wolańscy h. Przyjaciel
Dum spiro spero - Chomętowscy h. Bończa
Durum patientia frango - hrabiowie Mierowie h. własnego
Ehre Pflicht - Kasperowscy h. własnego
Et arma pro cruce - hrabiowie Pusłowscy h. Szeliga odmienna
Fide et perseverantia - baronowie Possinger h. własnego
Fide patria, fide aucta - Kilianowie h. własnego
Flamans pro recto - Lanckorońscy h. Zadora
Frangas non flectat - hrabiowie Wielopolscy, margrabiowie Gonzaga-Myszkowscy h. Starykoń
Frangitur nec flectatur - hrabiowie Mielżyńscy h. Nowina
Fruchtlos und treu - Szeparowiczowie h. własnego
Für Recht und Wahrheit - baronowie Schindlerowie h. własnego
Galilaee vicisti - hrabia Wójtowicz h. Odrowąż
Hoc me glorifico - Kreutzowie h. własnego
Honeste et publice - baronowie Ike h. Duninowski
Honor et patria - hrabiowie Bielińscy h. Szeliga
Humanitate dignitas - Kallirowie h. własnego
In Deo spero - hrabiowie Krokowscy h. własnego
In hoc signo vinces - O'Donellowie h. własnego
In veritate victoria - baronowie Szymonowiczowie h. własnego
Industriae et fidelitatis fructus - baronowie Kapri h. własnego
Infrigit solido - hrabiowie Lasoccy h. Dołęga
Integritate - Breuerowie h. własnego
Integritate et caritate - Rozstoccy h. własnego
Jure suo - Podhorscy h. własnego
Khatsharisi - Teodorowiczowie h. Serce
Labor - baronowie Kronenbergowie h. Strugi
Labor omnia vincit - Mojchowie h. Labor
Labore virtus, virtute gloria - hrabiowie Potuliccy h. Grzymała
Lex et labor - Rzempołuscy h. Prawomir
Meliori lubenter cedere - baronowie Lewińscy h. własnego
Mors melior macula - hrabiowie Platerowie h. własnego
Nec aspera terrent - Halbanowie h. własnego, hrabiowie Tyszkiewiczowie h. Leliwa
Nec timide, nec tumide - hrabiowie Maltzan h. własnego
Nemini praedae simus - hrabiowie Krasińscy h. Ślepowron odmienny
Nescia fallere vita - Garszyńscy h. Gorawin
Ni jamais, ni toujours - Renardowie h. własnego
Nihil sine labore - baronowie Summerowie h. własnego
Nil conscire sibi - książęta Lubomirscy h. Szreniawa
Nil desperandum - hrabiowie Gurowscy h. Wczele
Noli me tangere - baronowie Radoszewscy h. Oksza
Omne trinum perfectum - Borchowie h. własnego
Omnia ad honorem - hrabiowie Dunin-Borkowscy h. Łabędź
Omnia labore - Blochowie h. własnego
Omnia sub ictu cadent - hrabiowie Grabowscy h. Topór
Patriae impendere vitam - hrabiowie de Riviere d'Aerschot - Załuscy h. Junosza
Patriam versus - książęta Lubomirscy h. Szreniawa, hrabiowie Stadniccy h. Szreniawa
Paulatim summa petuntur - baronowie Kochanowscy h. własnego
Per aldua ad alta - baronowie Budwińscy h. własnego
Per Deum pro patria - hrabiowie Brzozowscy h. Belina
Plus penser que dire - hrabiowie Taczanowscy h. Jastrzębiec
Po trzy na gałąź - panowie Gryfici-Świebodzice
Pracą i prawdą - baronowie Goetz h. własnego
Pro Deo et principe - baronowie Heniksteinowie h. własnego
Pro patria et fide - hrabiowie Wiśniewscy h. Prus I
Pro rege et patria - Korytowscy h. Mora
Providentia et virtute - Sawiccy h. Nowina
Quo via virtutis - hrabiowie Rzewuscy h. Krzywda
Quorescumque cadunt stat linea recta - książęta de Ligne h. własnego
Recte et fortiter - hrabiowie Batowscy h. Trzy Zęby, hrabiowie Husarzewscy h. własnego
Rectitudine sto - Arndtowie h. Puchacz
Salus per Christum - Younga h. własnego
Sanguine et virtute - Kreutzowie h. własnego
Sapere aude - baronowie Neumannowie h. własnego
Sapere auso - hrabiowie Konarscy h. Gryf
Sapienter et audacter - baronowie Frenklowie h. własnego, Lascy h. własnego
Scutum opponebat scuto - hrabiowie Potoccy h. Pilawa
Semper candide - Cichorscy h. Prawość
Semper honeste - Betlejowie h. Jaślin
Semper immota fide - hrabiowie Pruszyńscy h. Rawicz
Semper melior - baronowie Czetsch h. własnego
Semper recte - hrabiowie Skórzewscy h. Drogosław
Semper recte progreditur via - hrabiowie Bielińscy h. Junosza
Serviendo guberno - O'Rourke h. własnego
Simplices sed audaces - hrabiowie Łosiowie h. Dąbrowa
Sto rectitudine - hrabiowie Walewscy h. Kolumna
Suaviter in modo, fortiter in re - hrabiowie Kossakowscy h. Ślepowron
Tendit at ardua virtus - hrabiowie Rzyszczewscy h. Pobóg
Tendite ad astra viri - hrabiowie Tranowscy h. Leliwa
Tegit et protegit - hrabiowie Kaszowscy h. Janina
To mniey boli - hrabiowie Zamoyscy h. Jelita
Triumpho morte tam vita - Alan h. własnego
Unguibus et rostro contra hostem armati - hrabiowie Koziebrodzcy h. Jastrzębiec
Usque ad divisionem animae - hrabiowie Orłowscy h. Lubicz
Vaillance et loyaute - hrabiowie Krasińscy h. Ślepowron odmienny
Victorious - O'Rourke h. własnego
Viel Feind, viel Ehr - Rydygierowie h. własnego
Virtute duce - baronowie Asch h. własnego
Virtute duce, comite fortuna - Szlachtowscy h. własnego
Virtute et labore - Czochronowie h. własnego
Vitam impendere vero - hrabiowie Raczyńscy h. Nałęcz
Vitam patriae, honorem nemini - hrabiowie Hutten-Czapscy h. Leliwa odmienny
Wahr und treu - baronowie Wohlfartowie h. własnego
Z przekonania - książęta Sanguszkowie h. Pogoń
Z rodu cnota, z cnoty ród - hrabiowie Miączyńscy h. Suchekomnaty