Clibanarii
Z Wikipedii
Clibanarii (l. poj. klibanariusz) - powstała w III w. n. e. ciężkozbrojna jazda używana w starożytności i średniowieczu przez Sasanidów, Rzymian i Bizantyjczyków.
Klibanariusze byli cięższą odmianą katafraktów; podczas gdy ci drudzy przeznaczeni byli do walki z piechotą oni walczyli z konnicą przeciwnika. Katafrakci walczyli w szyku złożonym z kilku szeregów, a klibanariusze tworzyli czoło i boki szyku klinowego którego środek stanowili współgrający z nimi lekkozbrojni konni łucznicy.
Uzbrojenie zaczepne klibanariusza składało się z długiej, dwuręcznej włóczni zwanej kontosem (urzywana od I stulecia p. n. e. do VI stulecia n. e.), określanej w Bizancjum mianem kontarion (dł. 360 cm.), miecza i łuku refleksyjnego. Uzbrojenie ochronne stanowił hełm, mała okrągła tarcza (katafrakci żadko ją używali), oraz kaftan z kolczugi zakrywający ciało od nadgarstków do kolan na który nakładano zbroję lamelkową, karacenową lub kaftan z pikowanej tkaniny (przeszywanica/tigelaja). Osłoną nóg były pokryte kolczą plecionką spodnie dodatkowo wzmacniane metalowymi pierścieniami.
Zbroją wierzchowca był pikowany kropierz zakrywający zad, boki, pierś, nogi, grzywę i głowę konia lub ponaszywany płytkami z metalu, rogu czy kości. Niekiedy ograniczano się tu tylko do napierśnika i naczółka osłaniającego nos, czoło i niekiedy oczy konia za wyjątkiem mózgoczaszki.
W praktyce katafratk mógł pełnić, w zależności od potrzeby i rozłożenia szyku, rolę klibanariusza i na odwrót. Dlatego tak często obie formację są mylone w źródłach historycznych.
[edytuj] Wizerunki klibanariuszy
- relief naskalny z III w. n. e. w Firuzabadzie przedstawiający króla perskiego z dynastii sasanidów, Ardaszira I obalającego z konia króla partyjskiego Artabana IV rozpoznawanego po chorągiewce na czubku hełmu.
- płaskorzeźba skalna w Taq-i-Bostan przedstawiająca króla perskiego z dynastii sasanidów, Peroza II (459-484)
[edytuj] Bibliografia
- Brian Todd Carey – Wojny starożytnego świata. Techniki walki, Dom Wydawniczy BELLONA, Warszawa 2008.
- Daniel Gazda – Pola Katalaunijskie 451, seria: „Historyczne Bitwy”, Dom Wydawniczy BELLONA, Warszawa 2005.
- Daniel Gazda – Armie świata starożytnego. Cesarstwo Rzymskie i barbarzyńcy, Dom Wydawniczy BELLONA, Warszawa 2007.
- Daniel Gazda – Adrianopol 378; rzeka Frigidus 394, seria: „Historyczne Bitwy”, Dom Wydawniczy BELLONA, Warszawa 2007.
- Andrzej Michałek – Bizancjum, Wydawnictwo L&L, Gdańsk, 2005.
- Tomasz Szeląg – Bitwa pod Adrianopolem. 9 sierpnia 378, seria: „Bitwy/Taktyka” # 8, Wydawnictwo inforteditions, Zabrze 2006.
- Zdzisław Żygulski jun. – Broń wschodnia, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1983.
