Błędy logiczno-językowe
Z Wikipedii
 |
Zasugerowano, aby ten artykuł (lub sekcję) zintegrować z artykułem Sofizmat. (dyskusja) |
Błędy logiczno-językowe są to inaczej błędy w słownym wypowiadaniu myśli. Popełniać je można świadomie lub nie. Dadzą się podzielić na trzy grupy: błędy znaczeniowe, błędy w argumentacji i błędy polegające na pogwałceniu reguły ekonomii wypowiadania się.
Spis treści |
[edytuj] Błędy znaczeniowe
Błędy znaczeniowe przejawiające się głównie pod postaciami wypowiedzi: nieinformujących, wieloznacznych, mylących znaczenia, o chwiejnym znaczeniu.
Istnieją dwie podstawowe przyczyny błędów znaczeniowych:
- wadliwie określone na gruncie danego języka funkcje znakowe wyrażeń;
- użycie wyrażeń niezgodne z ustalonymi dla nich funkcjami znakowymi (przypisanie im znaczeń innych niż powszechnie przyjęte).
Podstawowe odmiany błędów znaczeniowych to:
- wypowiedzi nieinformujące,
- wypowiedzi wieloznaczne,
- wypowiedzi mylące znaczenia,
- wypowiedzi o chwiejnym znaczeniu.
[edytuj] Błędy w argumentacji
Klasę błędów popełnianych (świadomie lub nie) w trakcie procesu dyskusji, mając na celu przekonanie do swej racji, nazywa się błędami w argumentacji. Podzielić je można następująco: na popełniane świadomie, czyli na sofizmaty i na popełniane nieświadomie, będące wynikiem niestaranności w formułowaniu myśli lub niewiedzy.
Przykłady argumentacji nierzeczowych:
- argumentum ad auditorem
- argumentum ad baculum
- argumentum ad hominem
- argumentum ad ignorantiam
- argumentum ad misericordiam
- argumentum ad personam
- argumentum ad populum
- argumentum ad vanitatem
- argumentum ad verecundiam
Błędy popełniane nieświadomie w procesie argumentacji
- ignoratio elenchi (niezrozumienie przeciwnika)
- petitio principii (błąd niedostatecznego uzasadnienia)
- circulus vitiosus (błędne koło)
- fallacia accidentis (błąd uwydatniania przypadkowego szczegółu)
- błąd fałszywego założenia
- dowód na podstawie braku dowodów
[edytuj] Błędy polegające na pogwałceniu reguły ekonomii wypowiadania się
Tego rodzaju błędy, przejawiające się pod postaciami werbalizmu, dydaktyzmu i pleonazmu: a) poważnie utrudniają przekazywanie informacji; b) obniżają estetykę wypowiedzi; c) popełniane są bardzo często. Sformułowanie reguły ekonomii wypowiadania myśli pozwoli zrozumieć istotę błędów tego typu.
Za pomocą następujących trzech punktów sformułować można regułę ekonomii wypowiadania myśli:
- Należy wypowiadać się tylko w tym przypadku, kiedy się ma do przekazania wartościowe informacje;
- Należy podawać w zasadzie tylko takie informacje, których znajomości u odbiorcy nie ma się prawa zakładać;
- Należy używać tyle i tylko tyle słów, ile potrzeba dla jednoznacznego i jasnego przekazu informacji.
Przykłady:
[edytuj] Literatura
- Tadeusz Kwiatkowski: Logika ogólna. Wydawnictwo UMCS, Lublin 1998.
- Narcyz Łubnicki: Nauka poprawnego myślenia. "Biblioteka Problemów", PWN, Warszawa 1963.
- Witold Marciszewski [red.]: Mała encyklopedia logiki. Ossolineum, 1988.
