Autosan H10
Z Wikipedii
Autosan H10 – seria autobusów lokalnych i międzymiastowych produkowanych przez zakłady Autosan w Sanoku.
Spis treści |
[edytuj] Rozwój
Pierwszy prototyp "Autosana H10" ujrzał światło dzienne w 1981 roku, przy czym miał wiele wspólnego ze swoim poprzednikiem – "Autosanem H9", jednak zamontowano w nim doładowany silnik produkcji WSW Andrychów o mocy 170 KM. Oś przednia i most napędowy pochodziły ze Stara, a fotele z Jelcza L11.
Rok później opracowano kolejny model prototypu "Autosan H10-20.02", który wyróżniał się dwuskrzydłowymi drzwiami, mostem napędowym o mniejszym przełożeniu czy liczbą i rodzajem zastosowanych foteli. Ów prototyp był jednocześnie pierwszym sprzedanym egzemplarzem "Autosana H10" – kupił go ZT Sanok.
Kolejnym prototypem był "Autosan H10-21" napędzany przez silnik produkcji TAM i skrzynię biegów Famos. Autobus dzięki temu był bardzo zrywny, ale okupował to wysokim zużyciem paliwa. Model "H10-21" wzbudził sensację na Międzynarodowych Targach Poznańskich w 1982 roku.
W trakcie eksperymentów z serią "Autosan H10" powstały nie tylko prototypy autobusów lokalnych, ale także miejskich (jak "Autosan H10-35" z silnikiem WSW Andrychów o mocy 170 KM, który zabierał 80 pasażerów) oraz klasy maxi ("Autosan H10-51", "Autosan H10-53").
[edytuj] Produkcja
Produkcję serii H10 rozpoczęto w 1984 roku, zaś pierwsze seryjne egzemplarze autobusów międzymiastowych ujrzały światło dziennie pod koniec tego roku. Jednak nie cieszyły się one powodzeniem, toteż pracowano nad serią "Autosan H10-12" i w 1985 roku opracowano kolejne dwa prototypy.
Oficjalnie wprowadzono model H10 do produkcji seryjnej na przełomie lat 1984/1985. Wtedy w ofercie sanockiego producenta znajdowały się modele "Autosan H10-11" oraz "Autosan H10-12". Pracowano również nad autobusem miejskim "Autosan H10-30", który nie wszedł do produkcji seryjnej (trzy prototypy w 1985 roku).
Popyt na autobusy lokalne i międzymiastowe był duży, zaś braki materiałowe w Polsce skutecznie ograniczały produkcję. Zakłady WSW Andrychów nie nadążały z produkcją silników, toteż "Autosan" zmuszony był wyposażyć swoje autobusy w silnik produkcji TAM o mocy 192 KM, który w 1987 roku zastąpiono mocniejszym, o mocy 256 KM. Modele te nazywały się "Autosan H10-11.14" i od tamtej pory nie wniesiono do konstrukcji znaczniejszych modyfikacji.
Zmiany gospodarcze w Polsce na przełomie lat 80. i 90. wymusiły modernizację autobusów. Obok silników z WSW Andrychów i WSK Mielec zaczęto stosować silniki firm zachodnich Renault, Iveco, a później również Cummins. Autobusy "Autosan H10-12" produkowano do 2000 roku, zaś odmiany modelu "Autosan H10-10" do 2004 roku.
W latach 1997-2001 firma "Granus" w Zvolen (ex "Liaz Zvolen") na Słowacji produkowała autobusy z nadwoziami "Autosana". Początkowo był to model Autosan H10-11.11 "Local-2", później również Autosan A10-12T "Lider" oraz Autosan A11-12T "San", ale z innym zespołem napędowo-jezdnym i pod własną marką.
Główne różnice pomiędzy poszczególnymi wersjami autobusów "Autosan H10" wynikały z rodzaju zastosowanego silnika i ewentualnych zmian wynikających z ich użycia. O producencie silnika informuje m.in. symbol literowy używany w nazwach niektórych wersji autobusów. "A" – to silnik z WSW Andrychów, "R" lub "RE" – to silnik firmy Renault.
Rodzina "Autosan H10" stała się podstawą zmodernizowanej rodziny Autosan A10, A11, A12.
[edytuj] Wersje Autosana H10
Prototypy:
- "Autosan H10"
- "Autosan H10-20.02"
- "Autosan H10-21"
- "Autosan H10-30"
- "Autosan H10-35"
- "Autosan H10-51"
- "Autosan H10-53"
Modele seryjne:
- "Autosan H10-10"
- "Autosan H10-10.02 Midi"
- "Autosan H10-10.02A"
- "Autosan H10-10.02 R Midi"
- "Autosan H10-10.02 RE"
- "Autosan H10-10S Urwis" - szkolny
- "Autosan H10-11.01"
- "Autosan H10-11.03"
- "Autosan H10-11.05"
- "Autosan H10-11.11 Local"
- "Autosan H10-11.11 Local-2"
- "Autosan H10-11.11B"
- "Autosan H10-11.14"
- "Autosan H10-11.21 Local"
- "Autosan H10-12"
- "Autosan H10-12.04"
- "Autosan H10-12.16 Inter"
- "Autosan H10-12.18 Inter"
- "Autosan H10-12.18.01"
- "Autosan H10-12.18.03"
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Autosan H10-10.02 Midi w serwisie Infobus
- Autosan H10-10.02R Midi w serwisie Infobus
- Autosan H10-11.01 w serwisie Infobus
- Autosan H10-11.05 w serwisie Infobus
- Autosan H10-11.11 Local w serwisie Infobus
- Autosan H10-11.11B w serwisie Infobus
- Autosan H10-11.21 Local w serwisie Infobus
- Autosan H10-12.16 Inter w serwisie Infobus
- Autosan H10-12.18 Inter w serwisie Infobus