Archeopterydowce
Z Wikipedii
 |
 Zawartość tej strony może naruszać prawa autorskie Jeżeli oznaczyłeś tę stronę jako podejrzaną o naruszenie praw autorskich, dodaj link do sekcji zgłoszone artykuły na WP:NPA. Tekst źródłowy prawdopodobnie pochodzi ze strony:
Link do tej strony został dodany do Wikipedia:Lista NPA.
|
Archeopterydowce - rząd Archaeopteridales
[edytuj] Charakterystyka
Rząd ten należy do podgromady pranagozalążkowych. Należą tutaj całkowice wymarłe rośliny ograniczone w swym wystepowaniu do późniejszych okresów ery paleozoicznej: górnego dewonu i dolnego karbonu. Były to prawdopodobnie duże drzewa (ich wysokość szacuje się na ok. 30 m, przy grubości pnia u nasady ponad metr) o prostym, nie rozgałęzionym pniu, wytwarzającym na pewnej wysokości dużą koronę. Rozgałęzienie było pseudomonopodialne i jedynie osie ostatniego i przedostatniego rzędu wytwarzały płaskie, klinowate liście, często o wycinanej blaszce. Trzeba jednak podkreslić, że cały boczny system odgałęzień (a więc "konary", z których sklada się korona) wykazywał wyraźną tendencję do układania się w jednej płaszczyźnie, co szczególnie wyraźnie było widać u osi ostatnich rzędów. Całe te "konary" robiły prawdopodobnie wrażenie ogromnych liści i jedynie szczegółowe zbadanie anatomii tych liści pozwoliło na właściwą rekonstrukcję. Niektóre odcinki ostatniego rzędu wytwarzały zarodnie, które wyrastały na końcach krótkich trzoneczków z doosiowej (górnej) strony blaszki liścia zarodnionośnego. Te ostatnie umieszczone były skrętolegle lub prawie naprzeciewlegle, przy czym kolejne pary naprzeciwległych liści zarodnionośnych obrócone były o kąt prosty i na tyle blisko jeden drugiego, że końce ich pokrywały nasady liści stojących wyżej. W ten sposób zarodnie znajdowały się w przestrzeniach osłonietych przez liście zarodnionośne, a całość robiła wrażenie luźnego kłosa, który na szczycie i u podstawy wykształcał kilka liści płonnych. Archeopterydy były roślinami róznozarodnikowymi, gametofity nie zostały dotychczas odnalezione. Budowa anatomiczna łodyg tych roślin miała charakter eusteli. Wokół pokaźnego miękiszowego rdzenia znajdował się pierścień wiązek przewodzących, na zewnątrz którego zakładało się kambium produkujące drewno i łyko wtórne. Drewno wtórne było bardzo podobne do drewna współczesnych szpilkowych: kolumna drewna zbudowana z cewek przetykana była promieniami rdzeniowymi.
[edytuj] Występowanie, znaczenie i pochodzenie.
Szczątki archeopterydów pojawiają się w górnym dewonie i przechodzą jedynie do przyległych warst dolnego karbonu, istniały więc kilkanaście milionów lat. Znane są z wielu miejsc na [[Półkula (geografia)}|półkuli]] północnej, od dzisiejszych obszarów arktycznych po rejony o klimacie śródziemnomorskim, przy czym nierzadko wystepują bardzo obficie. Wynika z tego, ze archeopterydy tworzyły rozległe lasy pokrywające duże połacie późnodewońskich lądów. Archeopterydy stanowią niejako dalszy etap ewolucji aneurofitonowców. Budowa anatomiczna ich pnia stała się eusteliczna, co spowodowalo ulepszenie zdolności przewodzenia wody, a co za tym idzie, pozwoliło na osiagnięcie większych rozmiarów. Płaskie lub pędzelkowate dychotomiczne rozgałęzienia ostatniego rzędu przekształciły się w liście o płaskiej, często jednak jeszcze na końcach wcinanej blaszce. Systemy odgałęzień niosących na końcach zarodnie przeszły z osi głównej na osie ostatniego rzędu i przekształciły się w liście zarodnionośne. I wreszcie zarodniki zróżnicowały się na mikro- i makrospory, co było wstępem do wytworzenia zalążków. Tak więc archeopterydy osiagneły poziom organizacji, z którego mogły powstać już typowe rośliny nagozalążkowe, mianowicie nagozalążkowe drobnolistne. Jest to więc grupa o dużym znaczeniu dla zrozumienia genezy tak ważnej grupy roślin współczesnych, jakimi są np. szpilkowe.
[edytuj] Bibliografia
Szweykowska A., Szyweykowski J., "Botanika. Systematyka., tom 2, PWN, Warszawa 2006
