Nieuwe Kerk (Amsterdam)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

De Nieuwe Kerk, gezien vanaf de Dam.

De hoofdingang van de Nieuwe Kerk, zijde Nieuwezijds Voorburgwal. Foto: bma.amsterdam.nl.

Huisjes gebouwd tegen de Nieuwe Kerk, zijde Nieuwezijds Voorburgwal. Foto: bma.amsterdam.nl.

De Nieuwe Kerk in Amsterdam is een kerkgebouw. De kerk is gelegen aan de Dam No. 12, naast het Paleis op de Dam. Tussen de kerk en het Paleis loopt de Mozes en Aäronstraat.

De kerk is gebouwd in het begin van de 15e eeuw, op een plek waar tot dan een boomgaard was. In 1408 kreeg de bouw van deze Nieuwe Kerk, toen nog Onze Lieve Vrouwekerk of Maria- en Catharinakerk geheten, de bisschoppelijke goedkeuring. De bouw was toen echter al ver gevorderd. Er is sindsdien veel aan de kerk verbouwd en herbouwd. Eén van de laatste delen van de kerk die werden voltooid is de noordelijke dwarsarm uit 1530-1540, die stijlelementen uit de Renaissance vertoont.

[bewerk] Brand

Tot drie maal toe brandde de kerk af en vooral in de winter van 1645 was de schade groot toen het dak vrijwel geheel afbrandde. De heersende winterkou beschadigde het interieur verder. Na de brand werd de kerk gerestaureerd en verder verfraaid. Hoewel de tijd van de gotiek toen voorbij was werd voor het herstel de gotische stijl toegepast. Er werd een nieuwe preekstoel gemaakt en een nieuw orgel, waarvan de kast werd gemaakt door Jacob van Campen. Organisten van dit monumentale instrument zijn Gustav Leonhardt en Bernard Winsemius.

[bewerk] Toren

Tot tweemaal toe is er een begin gemaakt met het bouwen van een kerktoren bij de kerk. In 1565 waren de fundamenten gelegd, maar door het veranderende religieuze en politieke klimaat werd de verdere uitvoer van de plannen onmogelijk gemaakt. In 1646 werd een tweede poging gedaan. Jacob van Campen, ook de architect van het naastgelegen stadhuis (thans Paleis op de Dam), ontwierp een toren in een gotiserende stijl, maar in 1653 werd de bouw al gestaakt en in 1783 werd de onvoltooide romp gesloopt. Wat rest is de onderbouw voor de westgevel van de kerk.

[bewerk] Renovatie

Tussen 1959 en 1980 werd de kerk ingrijpend gerenoveerd. Door de ontkerkelijking kon de Hervormde Gemeente de kosten voor onderhoud en beheer niet meer opbrengen en daarom werd besloten om de kerk tot cultuurcentrum te verbouwen.

Tot op heden worden er afwisselende tentoonstellingen georganiseerd in de kerk, vaak van volkenkundige aard. Daarnaast vinden orgelconcerten plaats.

De Nieuwe Kerk wordt, sinds koning Willem I in 1814 in deze kerk de eed op de grondwet aflegde, ook gebruikt voor de inzegening van koninklijke huwelijken en voor inhuldigingen. De inhuldiging van Koningin Beatrix vond er plaats op 30 april 1980. Een inhuldiging is een seculiere ceremonie. Op 2 februari 2002 werd het in de Beurs van Berlage gesloten huwelijk van Prins Willem-Alexander en Prinses Maxima in de kerk ingezegend.

De Ruyters kist onder het praalgraf in de Nieuwe Kerk.

In de kerk bevindt zich de graftombe van Michiel Adriaenszoon de Ruyter. De tombe is het werk van Rombout Verhulst en Willem de Keyser. Ook Jan van Galen, Joost van den Vondel, Johannes Snippendaal en de weduwe Borski hebben in de Nieuwe Kerk hun laatste rustplaats gevonden.

Al vele jaren wordt het zakkingsgedrag van de fundering gemonitord. De afgelopen jaren bleek de fundering van de grafkelder en van de tien omliggende pijlers in de kooromgang steeds sneller te zakken ten opzichte van de andere pijlers. In 2006 werd besloten om alle tien de pijlers en de grafkelder te voorzien van een nieuwe fundering. Hiertoe werd de bekende restauratieconstructeur De Beaufort van Evers Partners aangetrokken.