Marcus Claudius Marcellus III

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Marcus Claudius Marcellus (42-23 v.Chr.^[1]) was de oudste zoon van Octavia Thurina minor, zus van Gaius Iulius Caesar (de latere princeps Augustus), en Gaius Claudius Marcellus, een oud-consul. Deze was langs vaderskant een afstammeling van Marcus Claudius Marcellus, een beroemd generaal tijdens de tweede Punische oorlog.

Inhoud 1 Leven 1.1 Bevordering 1.2 De opvolging 1.3 Dood 2 Na zijn dood 3 Noten 4 Referenties

[bewerk] Leven

Belangrijkste leden van de gens Claudia
Marcus Claudius Marcellus Tiberius Claudius Nero (sr) Keizer Claudius Drusus maior Door adoptie: Keizer Nero Gens Claudia vóór adoptie in Gens Julia: Keizer Tiberius Drusus minor Germanicus

[bewerk] Bevordering

Daar zijn oom Octavianus geen zonen had, was Marcellus een van zijn nauwste mannelijke verwanten - waardoor hij reeds op driejarige leeftijd, toen zijn oom vrede moest sluiten met Sextus Pompeius, werd Marcellus verloofd met de dochter van Sextus (hoewel de verloving werd vergeten toen Sextus Pompeius was verslaan)^[2]. Naarmate hij ouder werd, werd Marcellus steeds meer betrokken in de propaganda van zijn oom. Zo hield deze in Marcellus' naam bij zijn terugkeer uit Egypte in 29 v.Chr. een congiarium (een schenking) voor de jongens van Rome^[3]. Hij zou ook deelnemen aan diens triomftocht ter ere van Augustus' overwinning op Cleopatra (en Marcus Antonius).

[bewerk] De opvolging

In 25 v.Chr. trok hij met zijn oom mee op tegen de Cantabri in Hispania^[4]. Datzelfde jaar zou hij samen met Tiberius (beiden waren aediles curulis) de spelen en spektakels die door zijn intussen Augustus genoemde oom waren ingericht bij de stichting van de nieuwe colonia Augusta Emerita in Hispania in goede banen te leiden^[5]. Bovendien zou hij worden geadopteerd door Augustus, terwijl hij diens dochter Iulia Caesaris maior tot vrouw nam^[6]. Het huwelijksfeest zou echter door Marcus Vipsanius Agrippa zijn georganiseerd daar Augustus zelf te ziek was om dit zelf te doen^[7]. Hij zou daarnaast op vraag van Augustus worden toegelaten tot de senaat als was hij een praetor geweest en het werd hem daarenboven toegestaan dat hij tien jaar eerder dan voorgeschreven naar het consulaat kon dingen^[8]. Toen Augustus in 23 v.Chr. ernstig ziek werd, meende men - aldus Cassius Dio - ondanks het feit Augustus geen officiële opvolger had aangeduid “aan Marcellus in dit de voorkeur werd gegeven”^[9] hoewel hij uiteindelijk aan zijn collega in het consulaat, de consul suffectus Gnaius Calpurnius Piso, zijn lijst van troepen en publieke inkomsten en zijn ring aan Agrippa. Ook Velleius Paterculus, die onder Tiberius had gediend, vermeldt ook dat Marcellus als potentieel opvolger van Augustus werd gezien:

(Marcellus) Van wie de mensen geloofden dat, indien er iets gebeurde met Caesar (d.i. Augustus), hij de toekomstige opvolger in de macht was, dat ze meenden dat hij dit toch door Marcus Agrippa niet gemakkelijk zou kunnen bereiken, nadat hij schitterende spelen voor de aediliteit had gegeven[10] overleed hij hoogstens een jongeman, verstandig, dat men verklaarde, van een aangeboren virtus en een opgewekte geest (te zijn), en qua aanleg en fortuin bekwaam, voor wat hij was opgevoed.

— Velleius Paterculus, II 93.1.

Deze passage steunt de suggestie van Tacitus en ander auteurs dat de andere mogelijke opvolgers zoals Tiberius and Agrippa zich bedreigd voelden door Marcellus' opkomst. Na Marcellus' huwelijk trok Agrippa naar Asia "onder het voorwendsel van diensten voor de princeps, maar, volgens geruchten uit die tijd, omwille van zijn stilzwijgende ergernissen aan Marcellus zich toentertijd terugtrok"^[11]. Cassius Dio voegt hier verder nog aan toe:

[Augustus] had goed begrepen dat Agrippa door de mensen buitengewoon geliefd was en hij verkoos niet hem de opperste macht op zijn eigen verantwoordelijkheid te lijken toevertrouwen. Toen hij was hersteld, en vernam dat Marcellus wegens dit onvriendelijk tegen Agrippa was geweest, stuurde hij onmiddellijk laatstgenoemde naar Syria, zo dat geen gelegenheid voor het onderling bespotten van of redetwisten met elkaar door hun samenzijn zou worden voortkomen. En het Agrippa vertrok onmiddellijk uit de stad, maar bereikte Syria niet; in plaats daarvan, met zelfs meer dan zijn gebruikelijke gematigdheid handelend, stuurde hij zijn luitenants derwaarts, en terwijl talmde hij zelf op Lesbos.

— Cassius Dio, LIII 31.4-32.1

Het naar hem vernoemde theater van Marcellus zou door Augustus worden afgewerkt en aan de overleden Marcellus worden gewijd^[12].

[bewerk] Dood

Marcellus die ziek was geworden tijdens zijn ambtsperiode als aedilis en overleed op 20-jarige leeftijd in Baiae. Dit tragische overlijden voedde de geruchten dat Marcellus werd vermoord door Augustus' vrouw Livia, omdat ze haar eigen zonen geschikter zou hebben gevonden voor de opvolging^[13]. Deze versie wordt ook gesuggereerd in Robert Graves' roman I, Claudius, maar werd door de antieke auteurs zelf al in vraag gesteld.

Cassius Dio deelt ons het volgende over Marcellus' begrafenis en de daarop volgende eerbewijzen mee:

Augustus gaf hem een publieke begrafenis na de gebruikelijke eulogieën, en zette hem bij in de tombe die hij aan het bouwen was ... En hij beval tevens dat een gouden beeld van de overledene, een gouden kroon, en een sella curulis het theater [van Marcellus] moesten worden binnengedragen tijdens de Ludi Romani en tenmidden van de ambtenaren die bevoegd waren voor de spelen moest worden geplaatst. Dit deed hij later; in die tijd, nadat zijn gezondheid terug had, bracht hij zijn testament naar de senaat en wenste het voor te lezen, aldus het volk tonend dat hij geen opvolger voor zijn rijk had nagelaten; maar hij las het niet voor, want niemand wilde het toestaan. Echt iedereen, echter, was door hem verbaasd omdat, hoewel hij van Marcellus had gehouden als schoonzoon en neef ... hij desalniettemin hem niet de monarchie had toevertrouwd, maar feitelijk Agrippa boven hem had verkozen. Dus het zou lijken dat hij nog niet zeker was van de jongeling zijn inzicht, en dat hij ofwel wenste dat het volk haar vrijheid herkreeg of Agrippa van hen het leiderschap kreeg.

— Cassius Dio, LIII 30.5-31.3.

Augustus had ook funeraire standbeelden van Marcellus laten optrekken, zoals de Marcellus als Hermes Logios.

[bewerk] Na zijn dood

Kort na Marcellus' dood keerde Agrippa al snel terug uit Asia, en Marcellus' weduwe trouwde kort daarop met hem. Marcellus werd door Vergilius aan het eind van de lijst van illustere Romeinen die Aeneas zag in de onderwereld toegevoegd^[14]. Deze passage - die over Marcellus' leven verhaalde, hem in verband brengend met zijn illustere voorvader Marcellus maior, en zijn tragische jonge dood beklagend - werd gezegd Octavia te hebben door flauwvallen toen het werd voorgelezen aan haar en Augustus^[15].

[bewerk] Noten

[bewerk] Referenties

• J. Hazel, art. Marcellus (7), Marcus Claudius, in J. Hazel, Who's Who in the Roman World, Londen - New York, 2001, p. 184.
• W. Smith, art. Marcellus (15), M. Claudius, in W. Smith (ed.), A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, II, Boston, 1867, pp. 934-935.