Levendbarende hagedis
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| Levendbarende hagedis | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Een zwanger vrouwtje. |
|||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||
| Zootoca vivipara Jacquin, 1787 |
|||||||||||||||||
.jpg/265px-Lacerta_vivipara_1_(Marek_Szczepanek).jpg) |
De levendbarende hagedis (Zootoca vivipara) is een hagedis uit de familie echte hagedissen (Lacertidae). Het is de enige soort uit het geslacht Zootoca.
Inhoud |
[bewerk] Naamgeving
Lange tijd was de wetenschappelijke naam van deze hagedis Lacerta vivipara, maar de soort werd in 1996 door Mayer en Bisschoff opnieuw ingedeeld en kreeg de geslachtsnaam: 'Zootoca'. Deze naam werd ook al in 1838 aan de soort werd gegeven door Stork. De nieuwe naam is echter nog niet overal doorgedrongen.
[bewerk] Kenmerken
Deze soort wordt maximaal 18 centimeter lang, waarvan de helft staart. De kleur is koperbruin tot bruingrijs met op iedere flank twee lichte strepen in de lengte, donkerbruine flanken en zijkanten van de kop, en een witte buik. Over de rug en flank loopt vaak een vale bruine vlekjestekening, soms een rij vlekken. De hagedis is vrij fijn gebouwd en heeft een puntige wat platte kop.
De buik van het mannetje is licht oranje gekleurd. De kop van het mannetje is wat groter ten opzichte van het lichaam en de staartbasis van het mannetje is verdikt
De levendbarende hagedis wordt nogal eens verwisseld met de zandhagedis. Vaak worden jonge zandhagedissen aangezien voor levendbarende hagedissen. Jonge zandhagedissen hebben kenmerkende oogstipjes op de flanken. Juveniele exemplaren hebben een heel donkere bijna zwarte staart. De kop van zandhagedissen heeft een hoger schedeldak en is ook grover. Ook staat bij de zandhagedis de kop niet zo in het verlengde van het lichaam als bij de levendbarende hagedis.
[bewerk] Levenswijze
Het voedsel bestaat uit insecten en andere kleine dieren, voor een belangrijk deel wormen, de juvenielen eten voornamelijk bladluizen en andere kleinere prooien.
De levendbarende hagedis is eier-levendbarend, dus eigenlijk ovovivipaar; er worden wel eieren geproduceerd, maar de schaal is niet dikker dan een doorzichtig vliesje en de juvenielen komen direct na het leggen uit, zoals ook bij de hazelworm. Waarschijnlijk beginnen de jongen te bewegen, waarna het vrouwtje ze baart, maar soms is het vlies al in het moederdier gescheurd en lijkt het inderdaad alsof ze 'direct uit de moeder' ter wereld komen.
[bewerk] Biotoop
De levendbarende hagedis is een typische bodembewoner, die in graslanden, heidevelden, droge delen van moerassen en bosranden leeft, en vaak onder een steen of omgevallen boomstam schuilt. Bij zonnig weer worden ze vaak zonnend bovenop boomstammetjes gezien. In tegensteling tot veel andere Lacertidae kan deze soort ook in koelere en vochtige omstandigheden leven. De duur van de winterslaap hangt ook af van de plaats waar de hagedis leeft; in het zuiden van Europa drie maanden, in het noorden wel negen maanden. De levendbarende hagedis kan ook zwemmen door met de staart te 'roeien', en de poten langs het lijf te houden. Levendbarende hagedissen vluchten soms door onder water te duiken.
[bewerk] Beschermingsstatus
In Nederland is deze soort zeldzaam en beschermd door CITES, maar in veel streken is de levendbarende hagedis nog algemeen.
De levendbarende hagedis gaat in Nederland sterk achteruit door verdroging en biotoopvernietiging. In het begin van de twintigste eeuw was het een algemene soort. Ook beheersmaatregelen in natuurgebieden, zoals te intensieve begrazing, of maaien kunnen desastreus uitpakken voor deze hagedis. In natuurgebieden gaat het nog wel redelijk met deze soort, maar in het Brabantse cultuurlandschap is de stand van deze hagedis in Nederland sterk achteruit gegaan.
[bewerk] Verspreiding
Deze hagedis komt voor in vrijwel heel Noord-Europa, zelfs in Groot-Brittannië; het is de noordelijkst voorkomende hagedissensoort, die tot in Denemarken en laaglanden in Noorwegen te vinden is tot op 3500 meter hoogte.
[bewerk] Waarnemingen in Nederland
[bewerk] Externe links
| Bronnen, noten en/of referenties: |
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Zootoca vivipara op Wikimedia Commons.
|
