Kwadrant van Ofman
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Het Kernkwadrant of het Kwadrant van Ofman is een veelgebruikt model om de eigenschappen te beschrijven die bij een persoon horen. Het model is opgesteld door Daniel Ofman. Het wordt zowel gebruikt door personeelsfunctionarissen als door sollicitanten die een goed beeld van zichzelf willen hebben. Geleidelijk aan wordt het model ook in de klinische psychologie iets meer toegepast.
Inhoud |
[bewerk] Het model
Het kernkwadrant draait om vier termen: kernkwaliteit, valkuil, allergie en uitdaging. Dit zijn alle vier karaktereigenschappen of kwaliteiten en het model beschrijft hun onderlinge samenhang.
[bewerk] Kernkwaliteit
Volgens Ofman horen bij iedere persoon bepaalde kernkwaliteiten. Dit zijn eigenschappen die tot de kern van een persoon horen. Het zijn de specifieke eigenschappen die een persoon kenmerken. In tegenstelling tot vaardigheden die aangeleerd zijn, zijn kernkwaliteiten dus aangeboren eigenschappen.
[bewerk] Valkuil / Vervorming
Iedereen heeft volgens Ofman een aantal van deze kwaliteiten, maar sommige van deze kernkwaliteiten zijn zo sterk aanwezig dat ze juist een valkuil worden. Iemand die erg goed kan analyseren kan volgens dit model bijvoorbeeld neigen naar besluiteloosheid.
Een valkuil is dus een karaktereigenschap die een doorgeschoten vorm is van een kernkwaliteit en wordt ook wel vervorming genoemd
[bewerk] Uitdaging
Het tegenovergestelde van iemands valkuil is iemands uitdaging. Het tegenovergestelde van besluiteloosheid is daadkracht. De persoon die goed kan analyseren maar moet oppassen voor besluiteloosheid moet dus werken aan zijn daadkracht.
De uitdaging is dus een karaktereigenschap die het tegenovergestelde is van iemands valkuil. Deze kwaliteit is een goede aanvulling op iemands kernkwaliteit.
[bewerk] Allergie
Wanneer een ander doorschiet in een van zijn kernkwaliteiten, dan kan dat bij andere personen wrevel opwekken. Opmerkelijk is dat de ene mens zich meer aan bepaalde, doorgeschoten kernkwaliteiten ergert dan andere. In zo'n geval spreekt Ofman van allergie. Iemand die heel goed kan analyseren kan allergisch zijn voor impulsief gedrag.
De allergie is dus datgene dat iemand met een bepaalde kernkwaliteit als lastig ervaart. Daarnaast is deze allergie een doorgeschoten vorm van de uitdaging: impulsiviteit is immers ook doorgeschoten daadkracht. Volgens Ofman kun je daarom veel leren over jezelf wanneer je je aan bepaalde mensen ergert.
De allergie is dus de doorgeschoten vorm van iemands uitdaging. Het is de karaktereigenschap die iemand met een bepaalde kernkwaliteit als lastig ervaart.
[bewerk] Kritiek
[bewerk] Inhoudelijk
Ieder model is een versimpelde weergave van de werkelijkheid. Ook bij het model van Ofman is dit het geval.
Invulling van het model vereist creativiteit om het juiste begrip te vinden en een ruime woordenschat om het goed te benoemen. Dan nog zijn eigen interpretaties makkelijk te maken.
Op meer fundamenteel niveau is de aanname achter het model dat ieder mens goede kanten heeft (kernkwaliteiten) en vervormingen daarvan (te veel van het goede, de vervorming). Het is de uitdaging om de uitdaging (het positief tegenovergestelde van de kernkwaliteit) te vinden, en die in balans te brengen met de kernkwaliteit (bijvoorbeeld daadkrachtig zijn op een weloverwogen wijze. De vervormingen zijn dan drammerigheid, zijnde te daadkrachtig en besluiteloos, zijnde te weloverwogen).
[bewerk] Gevolgen in de praktijk
Het kernkwadrant wordt vaak gepresenteerd en gebruikt alsof het waar is. Hierbij wordt vergeten dat het slechts een hulpmiddel is. De aanname dat achter iedere goede eigenschap een valkuil schuilt resulteert in de praktijk in maaiveldcultuur doordat kwaliteiten niet meer op hun waarde worden geschat. Zo kan iemand die goed kan analyseren in werkelijkheid best daadkrachtig zijn. Doordat veel personeelsfunctionarissen denken volgens het kwadrant van Ofman, heeft iemand met veel analytische vermogens te kampen met het vooroordeel dat hij besluiteloos is.
[bewerk] Bibliografie
- Daniel Ofman: Kernachtig, Uitgeverij Scriptum ISBN 905594208X (hardcover)
- Daniel Ofman: Kernkwadrantenboekje, Uitgeverij Scriptum ISBN 9055941697
- Daniel Ofman: Qualität und Inspiration, Duisburg: WiKu-Verlag, ISBN 3865531288
- Kleen, M. & Japers, J. (2008). Meer interactie in de taxatiefase: het gezamenlijk met de cliënt opstellen van functieanalyses met behulp van Kernkwadranten. Psychopraxis, jaargang 10, nr 2, pp 64-69. ISSN 1566-6166
