Kreuzberg en Viktoriapark
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Kreuzberg (Kruisberg) is een 66 meter hoge heuvel in de Duitse hoofdstad Berlijn. Het stadsdeel Berlin-Kreuzberg dankt zijn naam aan deze heuvel. Op de op van de Kreuzberg staat het Nationaldenkmal ("nationaal monument"), dat herinnert aan de Napoleontische Bevrijdingsoorlogen. Op en rond de heuvel bevindt zich het Viktoriapark.
De eerste schriftelijke vermelding van de Kreuzberg dateert uit 1290. In de loop der eeuwen werd de heuvel onder meer Sandberg, Runder Weinberg en Tempelhofer Berg Zijn huidige naam kreeg de Kreuzberg in de 19e eeuw, na de bouw van het nationale monument.
Inhoud |
[bewerk] Geologie
|
|
|
|
De Kreuzberg ligt tegen de zuidgrens van het Berlijnse oerstroomdal en aan de noordrand van de hoogvlakte van Teltow, waartoe de heuvel behoort. Terwijl de Teltowse hoogvlakte uit een grondmorenenlandschap bestaat, is de Kreuzberg echter een eindmorene. De relatief steile noordhelling van de heuvel is het gevolg van erosie van smeltwater dat tijdens het Weichselien in het Berlijnse oerstroomdal stroomde.
[bewerk] Nationaal monument
Op 30 maart 1821 werd het Duitse nationale monument op de top van de Kreuzberg ingewijd. De eerste steen was twee en een half jaar eerder gelegd door de Pruisische koning Frederik Willem III, in het bijzijn van de Russische tsaar Alexander I.
Het gietijzeren monument werd vervaardigd door de Königlich Preußische Eisengießerei (Koninklijke Pruisische IJzergieterij), naar een ontwerp van Karl Friedrich Schinkel. Het monument bestaat uit een twintig meter hoge gotische zuil en doet denken aan een torenspits. Het ijzeren kruis waarmee het bouwwerk is gekroond, ofwel de kruisvormige plattegrond van het monument, gaf de Kreuzberg zijn naam. Twaalf in nissen opgestelde standbeelden symboliseren de bevrijdingsoorlogen.
Tussen 1878 en 1879 werd het 200 ton wegende monument hydraulisch op een acht meter hoog plateau geheven, om de zichtbaarheid ervan te midden van de toegenomen bebouwing in de omgeving te vergroten.
[bewerk] Viktoriapark
Tegelijkertijd met de oprichting van het nationale monument in 1821 onstond op de Kreuzberg een eenvoudig park. Architect Schinkel stond een grootse inrichting van het gebied voor ogen, maar zijn plannen werden niet uitgevoerd. Het huidige Viktoriapark, ontworpen door Hermann Mächtig, werd pas aangelegd in 1888.
Het park kreeg het karakter van een berglandschap, doorkruist door een fijnmazig net van paden. In de as van de Großbeerenstraße werd op de noordhelling van de Kreuzberg een 24 meter hoge waterval aangelegd. De in het Reuzengebergte gelegen Wodospad Podgórnej, in het Duits Hainfall genoemd, stond model voor deze waterval. Aangezien de Kreuzberg niet over een natuurlijke waterbron beschikt, wordt het water omhooggepompt – 13.000 liter per minuut. De waterval mondt uit in een kleine vijver, waarin een bronzen sculptuur van Ernst Herter staat. Het uit 1896 daterende beeld toont een visser met een watergeest in zijn net en draagt de naam Der Seltene Fang ("De zeldzame vangst").
Tussen 1913 en 1916 werd het Viktoriapark in westelijke richting uitgebreid. Het ontwerp van dit deel van het park, dat zich uitstrekt rond een grote grasweide, stamt van Albert Brodersen. In de zuidwesthoek van het Viktoriapark werden later een speeltuin en een sportveld aangelegd.
[bewerk] Wijnbouw
In de 15e eeuw begon men op de hellingen van de Kreuzberg wijn te verbouwen. De wijnbouw in en om Berlijn kwam tot een einde na de strenge winter van 1740, maar sinds de zestiger jaren worden er wederom druiven verbouwd op de Kreuzberg. De wijn die men hiervan maakt, Kreuz-Neroberger genoemd, is echter niet in de handel en wordt door het districtsbestuur voorbehouden voor speciale gelegenheden.
[bewerk] Externe links
- (de) Viktoriapark - site van de Berlijnse Stedenbouwkundige Dienst
- (de) Vermelding van het Viktoriapark op de monumentenlijst
- (de) Vermelding van het Nationaldenkmal op de monumentenlijst
