Kniptorren

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Kniptorren

Muisgrijze kniptor

Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Arthropoda (Geleedpotigen)
Klasse:	Insecta (Insecten)
Orde:	Coleoptera (Kevers)
Onderorde:	Polyphaga

Familie

Elateridae
Leach, 1815

Kniptorren (Elateridae) zijn een familie van kevers. De naam dankt deze kever aan het vermogen om liggend op de rug omhoog te springen met een knapje of tikje. Bij het neerkomen zal hij dan soms op de buik landen. Het is ook een techniek die gebruikt wordt bij beetpakken waardoor de aanvaller soms zal schrikken en het dier laten vallen. De larve van de kniptor heet ritnaald en kan grote schade aan gewassen toebrengen.

[bewerk] Verdediging

De kever zelf eet ook van planten, met name bloemen, nectar en bladeren maar is niet zo vraatzuchtig als de beruchte larve. Het springen van de kever is te danken aan de randen tussen borststuk en achterlijf: het achterlijf heeft een uitsparing aan de buikzijde en vanaf het borststuk ontspruit een uitstekende pin die hierin past. (Zie de grote versie van de detailfoto van de muisgrijze kniptor, hieronder.) Deze randen bestaan uit vele kleine tandjes en karteltjes die net niet met het blote oog te zien zijn. Het raakvlak kan op spanning gebracht worden door spieren, bij genoeg spanning knikt het lijf en wordt het omhoog geworpen. Dit wordt net zolang herhaald tot de kever op de buik ligt, en gaat gepaard met een 'klik'-geluid vergelijkbaar met twee knippende vingers. Het wordt ook gebruikt om vijanden af te schrikken.

[bewerk] Beschrijving

Er zijn meerdere geslachten en soorten, die uiteenlopende afmetingen en kleuren hebben. In Nederland ligt de lengte om en nabij de centimeter. Het lijf is zeer smal, en de dekschilden vormen achteraan een punt. De antennes zijn vaak ongeveer de helft van de lichaamslengte en kunnen net zoals de pootjes in een groef op de buik worden teruggetrokken bij gevaar. Kniptorren kunnen ook vliegen maar niet vanuit stand; ze klimmen eerst op een tak of halm voor de vleugels uitgevouwen worden.

[bewerk] Soorten

Muisgrijze kniptor onder- en bovenzijde

Er zijn kleinere en grotere soorten, de meeste zijn bruin tot grijs maar ook rode kniptorren komen voor. De bekendste soorten zijn:

Muisgrijze kniptor (Agrypnus murinus)
Zwart met vele kleine grijze en witte vlekjes en een lichte beharing. Algemeen in bosranden en heidevelden. Deze soort wordt ongeveer 13 mm.
Bloedrode kniptor (Ampedus sanguineus)
Bloedrood schild, zwarte kop, ongeveer 11 mm lang. De larven en kevers leven in dennenhout.
Corymbites
Bruin, iets geveerde antennes, donkerbruine kop en donkerbruin tot zwart achterlijf. Deze soort leeft meer in graslanden.
Ctenicera
Van dit geslacht komen in Nederland in grasland de volgende twee soorten voor:
- Ctenicera cuprea en Ctenicera pectinicornis