Jane Eyre
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Jane Eyre, een roman geschreven door de Engelse schrijfster Charlotte Brontë, verscheen in 1847 en wordt gerekend tot de hoogtepunten van de wereldliteratuur. Er zijn talloze bewerkingen van gemaakt voor toneel, film en televisie.
Inhoud |
[bewerk] Het verhaal
Het verhaal gaat over de gouvernante Jane Eyre, die, hoewel zij niet knap van uiterlijk is, de liefde weet te winnen van haar raadselachtige werkgever Edward Rochester.
In het begin van het verhaal wordt de nog jonge Jane, die wees is en verzorgd wordt door haar tante, Mrs. Reed, vanwege een ruzie met haar neefje John Reed naar Lowood gestuurd, een strenge kostschool. Daar is zij getuige van de dood van haar vriendinnetje Helen Burns. Dit incident is gebaseerd op ware gebeurtenissen: twee van Charlottes zusters overleden op jeugdige leeftijd als gevolg van de barre omstandigheden op hun school (Cowan Bridge).
Jane weet later een baan als gouvernante te verkrijgen op Thornfield Hall. Daar heeft zij Adèle, de onwettige dochter van Rochester als leerling. Ondanks zijn cynische en humeurige karakter wordt hij tot haar aangetrokken vanwege haar levendigheid en wilskracht. Zij worden verliefd, maar een huwelijk wordt verhinderd door Richard Mason. Hij zegt dat Rochester al met zijn zus getrouwd is. Zij blijkt waanzinnig te zijn en zit opgesloten in een kamer in Thornfield Hall. Bij het huwelijk, dat in Jamaica werd gesloten, was haar familie al op de hoogte van haar geestelijke toestand maar Rochester zelf niet.
Bij het horen van dit nieuws verlaat Jane het huis en zwerft over de heide, tot zij uiteindelijk aan het eind van haar krachten is en belandt bij het huis van dominee St. John Rivers. Daar wordt zij liefderijk verzorgd door zijn zusters en zij komt te werken op de dorpsschool. Later blijkt tot haar verrassing dat de Rivers' familie van haar zijn. Als blijkt dat zij een erfenis heeft gekregen, deelt zij die uit dankbaarheid met haar nieuwgevonden familieleden. St. John doet haar tenslotte een huwelijksaanzoek. Zij staat op het punt daarin toe te stemmen als zij opeens een sterk gevoel krijgt dat er iets bijzonders gaande is: zij hoort (in haar geest) Edward Rochester haar naam roepen en haast zich terug naar Thornfield Hall. Daar aangekomen ziet zij dat het huis door brand is verwoest, door toedoen van Bertha, Rochesters krankzinnige echtgenote. In een poging haar te redden heeft Rochester ernstige brandwonden opgelopen en is hij blind geworden.
Het laatste hoofdstuk begint met de dramatische woorden: 'Lezer, ik ben met hem getrouwd.' Jane en Rochester leiden een vredig bestaan. Zij neemt de zorg en opleiding op zich van Rochesters dochter Adèle. Uiteindelijk krijgt hij het zicht in een van zijn ogen gedeeltelijk terug, genoeg om zijn eerstgeboren zoon te kunnen zien.
(Terzijde: Rochesters vrouw Bertha is de dochter van een plantage-eigenaar in Jamaica. Zij wordt duidelijk neergezet als lijdend aan de geslachtsziekte syfilis. Dat Rochester daardoor zelf ook aan de ziekte zou kunnen lijden wordt door de schrijfster niet uitgewerkt. Ondanks deze en enkele andere tekortkomingen is het een uitstekende en aangrijpende roman, die behoort tot het beste wat de Engelse literatuur heeft voortgebracht.)
[bewerk] Adaptaties
Vele artiesten, regisseurs en componisten hebben zich laten inspireren door dit verhaal, en schreven talloze filmscenario's, boeken en musicals. De meest recente film werd opgenomen in 1996, waarbij de rol van Jane werd vertolkt door Charlotte Gainsbourg en die van Rochester door William Hurt. Paul Gordon schreef een musical, die van december 2000 tot juni 2001 werd vertoond in het Brooks Atkinson Theatre in Manhattan. De Europese premiere vond plaats in Beveren-Waas, België op vrijdag 13 april 2007 in het Cultureel Centrum "Ter Vesten", geregisseerd door Ronny Verheyen.
De meest recente film komt uit 2006, geregisseerd door Susannah White. Hierin spelen onder andere Ruth Wilson, Toby Stephens, Christina Cole e.a de rollen. Deze film is door de BBC als vierdelige miniserie uitgezonden.
[bewerk] Verfilmingen
De film werd zeventien keer verfilmd over de jaren heen:
- 1910: Met Marie Eline en Gloria Gallop.
- 1914: Met Ethel Grandin en Irving Cummings.
- 1914: Met Lisbeth Blackstone en John Charles.
- 1915: Met Herbert Barrington, Kate Bruce en Alan Hale.
- 1921: Met Norman Trevor en Mabel Ballin.
- 1934: Met Virginia Bruce en Colin Clive.
- 1944: Met Joan Fontaine, Orson Welles, Margaret O'Brien, Agnes Moorehead en Elizabeth Taylor.
- 1952: Met Dilip Kumar en Madhubala (Onder de titel Sangdil).
- 1956: Met Daphne Slater en Stanley Baker.
- 1961: Met Sally Ann Howes.
- 1963: Met Ann Bell en Richard Leech.
- 1970: Met George C. Scott en Susannah York.
- 1973: Met Sorcha Cusack.
- 1983: Met Zelah Clarke.
- 1996: Met Anna Paquin.
- 1997: Met Samantha Morton.
- 2006: Met Ruth Wilson
[bewerk] Externe link
- De complete tekst is beschikbaar op o.a. http://www.literature.org/authors/bronte-charlotte/jane-eyre/
- (en) BrontëBlog
