Jacobse en Van Es
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
F. Jacobse en Tedje van Es zijn twee typetjes van het duo Van Kooten en De Bie. Jacobse werd gespeeld door Kees van Kooten en Van Es door Wim de Bie. Jacobse en Van Es zijn twee Hagenezen met een sterk Haags accent. De beide heren staan bekend als Vrije Jongens, een term die door henzelf is geïntroduceerd en daardoor vaak wordt geassocieerd met zwartwerkers en kleine criminelen.
F. Jacobse (zijn voornaam is onbekend) is de leperik van het duo, hoewel hij er soms met ingewikkelde woorden en buitenlandse namen ook aardig op los knoeit. Zo verbastert hij Ronald Reagan tot Roland Regen en Brezjnev tot Brenzef. Jacobse is te herkennen aan zijn ietwat gangster-achtige uitstraling: zwart glad haar en een snorretje, een blauw pak met een rode das, witte sportschoenen en (wanneer hij buiten loopt) een bruine bontjas. Tedje van Es is minder slim dan Jacobse. Hij is vooral een goeiige sul, die zich vaak genoeg (al dan niet door Jacobse zelf) laat tillen. Van Es is te herkennen aan zijn leren motorjack, strakke broek en cowboylaarzen, evenals zijn grote snor, die doorloopt in zijn bakkebaarden. Hun eerste sketch als duo bij Van Kooten en De Bie verscheen in 1979 op de televisie. Ze waren toen twee seizoenen lang prominent aanwezig. In de jaren daarna verschenen ze tot in 1988 nog maar drie maal op de televisie.
Inhoud |
[bewerk] Het begin
[bewerk] Jeugdjaren
Op 25 mei 1980 verscheen er op de televisie een compilatie van het seizoen die geheel aan hen gewijd was. Hierin blikten Jacobse en Van Es in de Haagse Schilderswijk terug op hun jeugd. Het bleek dat ze al behoorlijk hard moesten werken voor hun centen in die tijd. Op school haalden ze veel streken uit, waarop de meester hen vaak bont en blauw sloeg. Van Es werd uiteindelijk van school getrapt. Jacobse probeerde toelating te doen voor de handelsdagschool, maar zakte (naar eigen zeggen op één duizendste punt). Ook belandden ze daarna, door de jaren heen zo'n tien keer in de strafgevangenis van Scheveningen.
[bewerk] Voor het eerst op televisie (1978)
Op 24 september 1978 verscheen Tedje van Es voor het eerst op de televisie (nog zonder snor), als voorzitter van de Nederlandse vereniging van de (fictieve) sport Bouncing. op 12 november van dat jaar debuteerde F. Jacobse als een handelaar in goedkope wijnen. Op 27 mei 1979 verschenen ze voor het eerst als duo in een uitzending van het Humanistisch Verbond, waarin ze het lied Lang zullen we leven in de ethica zongen. Pas op 7 oktober 1979 verscheen de eerste echte sketch van het duo bij Van Kooten en De Bie.
[bewerk] Vrije Jongens
In dit seizoen stond het thema centraal dat Jacobse en Van Es al jaren werkloos waren, maar nog op allerlei manieren geld probeerden bij te verdienen. Onder andere door (gouden) tanden te trekken, of als verhuizers te werken. De sketch in een zoetstofwisselingskliniek, waar ze onder de namen Dr. Jacobo en Dr. Theodoor van Essen (of Broeder Vanessa) mensen genazen door hen in te smeren met bijvoorbeeld jam of honing is een bekende. Dit was een persiflage op het programma Wat heet beter van de NOS, waarin vrij kritiekloos allerlei alternatieve geneeswijzen werden vertoond. De sketch heette dan ook Beter Weten en werd begeleid door het intro van het echte programma. Het bekendst is waarschijnlijk de sketch waarin Jacobse en Van Es samen zogenaamd een tuin winterklaar gaan maken en het "scheurgras" behandelen door er basterdsuiker, dat aangeprezen werd als neutronenkorrels, over te strooien. Ook begonnen ze samen Maison Prettyboy (voor al uw "Dameswensen") en gingen ze uiteindelijk zelfs in cocaïne handelen.
[bewerk] De Tegenpartij
Op 30 december 1979 kaapten Jacobse en Van Es de studio van het programma en namen de presentatie zelf in handen. Hierbij spuiden zij hun gal over allerlei zaken in de politiek waar ze het niet mee eens waren. Blijkbaar kregen de geestelijke vaders Van Kooten en De Bie hierdoor de smaak te pakken, en hadden ze al gauw zin meer politieke scènes met het duo te maken.
In 1980 verscheen de LP Op hun pik getrapt, genoemd naar de naam die het televisieprogramma het afgelopen seizoen had gedragen. Hierop werd een discussie gehouden door alle prominente types uit het programma. Toen de panelleden zich voorstelden vermeldde Jacobse al reeds erevoorzitter van de Tegenpartij te zijn. Al gauw zetten ze de discussie naar eigen hand door de andere panelleden weg te pesten, naar buiten te jagen of de deur uit te gooien. Hierna gaven ze genadeloos af op hun financiële toestanden en de belastingen, en riepen ze alle Vrije Jongens op om lid te worden van de partij. Ook in het hierop volgende seizoen op de televisie namen zij met hun Tegenpartij een prominente plaats in. De populariteit van de (behoorlijk rechtse) partij steeg enorm.
Jacobse en Van Es presenteerden in een aflevering de kaart van Nederland. Daarin was volgens de visie van de Tegenpartij het nodig om gebieden aan te wijzen waar bepaalde groepen allochtonen zich moesten vestigen. Drenthe zou op die manier veranderen in Turkenburg. De Randstad zou blank worden en uitsluitend toegankelijk zijn voor allochtonen met een pasje. Als voordeel werd opgevoerd dat voortaan vakantie in eigen land kon worden gehouden.
[bewerk] Couppoging en dood
Het geluk mocht niet duren. Jacobse en Van Es beginnen ongeduldig te worden en op 10 mei 1981 werd bijna de gehele uitzending van Koot en Bie in beslag genomen door een vreselijke toestand in Den Haag: Jacobse en Van Es hadden het gebouw van de Tweede Kamer bezet en eisten de heerschappij op! Er volgde een korte schietpartij op het Binnenhof, waarna twee slachtoffers werden afgevoerd. Onderweg naar het ziekenhuis overleden deze twee personen. Het waren Jacobse en Van Es.
Van Kooten en De Bie deden dit uit protest, omdat veel écht bestaande extreem-rechtsen openlijk verklaarden het eens te zijn met de fictieve Tegenpartij en het een geweldige partij te vinden, terwijl het de bedoeling was geweest het bedenkelijke karakter van dergelijke partijen aan te kaarten. (De sportvereniging van de partij, "Wij Ontspannen Door Alleen Natuur (WODAN)", leek sterk op een knokploeg).
Achteraf hadden Van Kooten en De Bie toch wel spijt van deze actie, omdat Jacobse en Van Es toch erg leuke typetjes waren geweest.
Korte tijd na hun dood verscheen de 45 toeren-maxisingle Gouden Doden; de nagelaten tapes van Jacobse en Van Es, waarop te horen was hoe Jacobse en Van Es van plan waren na de verkiezingen te werk te gaan. De plaat werd zogenaamd uitgegeven door Karel van Es (broer van Tedje), als eerbetoon aan beiden, maar "...ook omdat ik nog geld van hun kreeg".
[bewerk] Terugkomst
Op 11 april 1982 verscheen het duo dan ook weer in de uitzending, en verklaarde dat hun dood in scène gezet was, zodat ze naar Zuid-Amerika konden vertrekken. Weliswaar was hun rol nu niet meer prominent, maar toch bleven ze achter de hand voor bepaalde gelegenheden. Voor de videoband Vier vuisten op hun buik bundelden Van Kooten en De Bie niet alleen de sketches over Jacobse en Van Es, maar namen ze ook nog enkele nieuwe op. In 1984 verschenen ze nogmaals op televisie om uit te leggen dat Vrije Jongens geen Zware Jongens zijn, en ze tegenwoordig veel legaal deden. In 1988 was hun laatste televisie-optreden, met het plan om een Grand Prix op en om het Binnenhof te houden. Daarna werd er niets meer van hen vernomen, tot in 2005 de cd De Typeplanner werd opgenomen, waarop te horen valt wat voor "linkigheidjes" Jacobse en Van Es toepassen in het verkeer.
