Indie (muziek)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| Portaal Rock |
 |
|
Indie is een verzamelnaam die wordt gebruikt voor voornamelijk rock georiënteerde kunstmuziek die zich over het algemeen laat karakteriseren door haar houding: een afkeer van commerciële muziek en een voorliefde voor het experiment. De naam komt van het Engelse woord independent, wat onafhankelijk betekent. Indie-muziek kan vrij divers zijn, van ambient tot heavy metal, maar meestal bedoelt men met de naam een subgenre uit de alternatieve rock, zogenaamde Indie rock, die bekend werd door bands als Pavement en Sonic Youth.
De term 'indie' is soms verwarrend, omdat niet alle artiesten die onder de term worden geschaard onafhankelijk zijn. Veel indie-artiesten zijn wel verbonden aan platenmaatschappijen. Met hun imago zetten ze zich af tegen de massacultuur, maar sommige aanvankelijk onbekende artiesten groeiden uit tot grote sterren. Sinds het commerciële succes van met name R.E.M. en Nirvana wordt de term 'indie', evenals de termen 'underground' en 'cult' dan ook steeds vaker door de gevestigde platenindustrie gebruikt als marketingterm om artiesten met een tegendraads imago te promoten. Of de geproduceerde muziek ook daadwerkelijk vernieuwend of tegendraads is schijnt daarbij minder belangrijk te zijn. Een term voor grensverleggende rockmuziek die minder marketinggevoelig is is 'experimentele rock'.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De punk-revolutie die plaatsvond in 1977 bracht een nieuw soort popartiest met zich mee. Niet langer waren rockhelden als David Bowie, Pink Floyd, Supertramp onbereikbare iconen die schatrijk waren geworden door hun jarenlange successen. De punkgolf zorgde ervoor dat elke jongen van de straat op het podium de held kon zijn. Zangers hadden een anti-sterren imago en droegen aftandse kleding als reactie op de decadente voorkomens van hun commercieel succesvolle voorgangers.
[bewerk] Engeland vanaf 1977
Verwant aan deze tendens werd ook de "doe-het-zelf"-ethiek steeds populairder. Bands brachten hun muziek niet langer uit bij gevestigde platenmaatschappijen als protest tegen de commerciële restricties die werden uitgevoerd op het muzikale eindproduct onder andere door middel van ingehuurde topproducers. In plaats daarvan brachten ze hun muziek uit op cassettebandje, single of lp met vaak zelf ontworpen, gestencilde of zelfs gefabriceerde hoezen. Zeefdruk werd veel toegepast, omdat dit een mooi resultaat geeft en bij kleine oplages aantrekkelijk is als alternatief voor drukwerk. De eigen beheer uitgaven werden gedistribueerd via alternatieve kanalen buiten de gangbare distributeurs om. Gaandeweg ontstonden er nieuwe kleine labels en distributeurs die zich specialiseerden in alternatieve muziek. Aanvankelijk was dit vooral punk, maar al snel volgde er ook muziek met invloeden van de new wave of andere stromingen. In Amerika werd deze muziek vooral populair onder studenten en werd om die reden in de jaren '80 college rock genoemd. In feite is college rock, op het tijdvak na, niets anders dan indie-rock. Het had slechts een andere naam. Bands als Hüsker Du, R.E.M. en Pixies waren de bekendste bands van deze lichting. In Engeland ontstond het platenlabel Factory Records. Tony Wilsons platenlabel werd geheel zelfstandig gerund en ging daaraan uiteindelijk tenonder. Bij dit label waren enkele indiebands getekend, zoals Joy Division en New Order, dat daar later uit voortkwam en later volgde ook de Happy Mondays, die toonaangevend waren voor de manchestersound van de Stone Roses en de Charlatans. In Londen werd het label Mute Records opgericht, dat later vooral bekend zou worden als label van Depeche Mode, Yazoo, Erasure, Nick Cave en Moby.
[bewerk] Jaren tachtig in Amerika
Parallel aan de onafhankelijke new wave, ontstond gelijktijdig met punk en new wave ook de noise. In New York werd de eerste lichting No wave genoemd. Die de voorloper vormde van zowel de noise als de industrial, welke aanvankelijk zeer verwant waren. Swans is een voorbeeld waarbij de grens lastig te trekken is. Sonic Youth ontwikkelde zich als No wave-band (hoewel ze nooit zo gespecificeerd zijn, maar alle leden wel bijna allemaal bij Glenn Branca in het orkest speelden) gaandeweg meer richting de collegerock van de Pixies, Dinosaur Jr, Hüsker Dü.
[bewerk] Mainstream
Doordat al deze bands vaak jarenlang en vele lp's achter elkaar relatief weinig, maar wel continu verkochten, werd het voor grotere platenmaatschappijen interessanter om ze in hun stal op te nemen. Naast de veilige investering (ze wisten wat ze kregen), werd ook het imago van de grote maatschappijen er positief door beïnvloed ten aanzien van de culturele elite. R.E.M. was een van de eersten die de overstap maakte. De band had wel veel principes, maar was niet anti-mainstream. Merkwaardiger was de overstap van Sonic Youth naar Geffen, de platenmaatschappij van poser hard rockbands als Guns 'n Roses. Kort na Sonic Youth maakte ook Nirvana de overstap van Sub Pop naar Geffen, waarmee definitief de scheidslijn tussen het begrippen onafhankelijk (indie) en mainstream verdween.
 Zie Riot Grrrl voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Riot grrrl is een feministische vorm van indie rock, punk rock en noise rock die begin jaren '90 opkwam. Hole, Bikini Kill, Free Kitten, L7, Huggy Bear, Babes in Toyland, Le Tigre, Bratmobile, Sleater Kinney.
[bewerk] Na Nirvana
Pavement en Blonde Redhead, beide afkomstig uit New York, werden toonaangevende bands nadat Nirvana niet meer bestond.
[bewerk] Lo-Fi
| Zie Lo-Fi voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Begin jaren negentig werd de Lo-Fi stroming populairder door de komst van de relatief goedkope porta 4 sporen-casetterecorders. Plotseling was het voor veel muzikanten mogelijk om gewoon thuis in plaats van in een dure studio je muziek vast te leggen. Bekendste namen zijn Guided by Voices, Sebadoh, Beck.
[bewerk] Post-rock
| Zie Post-rock voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Halverwege jaren negentig ontstond de post-rock. Post-rock is vaak instrumentaal en heeft lang uitgerekte composities, afwijkend van het couplet-refrein-couplet principe. Het kan gezien worden als een reactie tegen de grunge, stonerrock en nu-metal, weliswaar als indie rock gepresenteerde alternatieve muziek, maar in werkelijkheid door de creatieve interventie van de grote platenmaatschappijen steeds meer vervlakt tot formulistische mainstream gitaarrock.
[bewerk] Harsch Noise
Een combinatie van snelle punk en metal met noise rock is harsch noise. Bands: Melt Banana, Lightning Bolt, Pink & Brown, Neptune.
[bewerk] Post-punk
| Zie Post-punk voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Rond de eeuwwisseling ontstaat er een herwaardering voor de vroege jaren 80-rock, de post-punk. Experimentele exponenten van deze stroming zijn Liars, The Rapture, Yeah Yeah Yeahs.
[bewerk] Muziek
Indie is vaak niet de meest toegankelijke muziek, alhoewel bepaalde bands, die eerst als 'moeilijk' werden omschreven, toch door het grote publiek werden ontdekt. Het meest bekende voorbeeld hiervan is Nirvana. De band van Kurt Cobain begon als een typisch indie-bandje, met een eerste, vrij rauwe, plaat (Bleach) maar brak totaal onverwacht door met haar tweede cd Nevermind. Het succes van Nirvana opende de weg voor veel andere bands, maar een groot deel van de indie-muziek blijft toch nog vaak meer een zaak voor liefhebbers dan voor het grote publiek.
[bewerk] Tijdlijn
[bewerk] Subgenres
Indie wordt vaak onderverdeeld in meerdere subgenres, zoals:
- Noise en door noise beïnvloede rock: experimentele muziek met veel 'mooie herrie'.
- Post-rock: sferische gitaarmuziek met vaak lange nummers.
- Lo-fi: muziek waarbij bewust wordt gewerkt met eenvoudige of amateuristische opnameapparatuur.
- Clap Your Hands Say Yeah, Spinvis, Sparklehorse, Guided by Voices, Zoppo
- IDM: gecompliceerde computermuziek die niet altijd dansbaar bedoeld is.
- Twee pop: directe popmuziek met vaak vrolijke, zoete melodieën.
- Belle and Sebastian, Architecture in Helsinki, The Gentle Waves, Camera Obscura
- Indietronica: rustige elektronische muziek, onder meer geïnspireerd door Kraftwerk, met zanglijnen die eerder aan pop/rock doen denken.
- The Postal Service, Figurine, Lali Puna, The Notwist, Thom Yorke
[bewerk] Verspreiding
Indie wordt gekenmerkt door een grote Do-It-Yourself-mentaliteit: de platenlabels ('independents') zijn vaak vrij klein en vinden de kwaliteit en originaliteit van de muziek vaak belangrijker dan het commerciële gewin. Veel indie-bandjes beginnen vaak met thuis opnames te maken met een bandrecorder, en tegenwoordig ook vaak via de computer. Een deel van de muzikanten blijft ook op die manier werken en brengt al haar muziek in eigen beheer uit, deze muzikanten noemt men ook wel hometapers. Indie-muziek is lang niet altijd te vinden in de grote platenzaken en veel liefhebbers wijken dan ook vaak uit naar meer gespecialiseerde winkels.
[bewerk] Indie en het internet
De opkomst van het internet aan het eind van de jaren negentig was van grote betekenis voor de indie-scene: via het internet werd het voor veel platenlabels veel gemakkelijker om hun muzikanten onder de aandacht te brengen. Er werd een aantal muziektijdschriften op het web opgericht die zich exclusief richtten op indie-muziek. Het bekendste voorbeeld hiervan is Pitchfork Media, een Amerikaans webzine dat bijzonder invloedrijk is bij de promotie van indie-muziek. Andere (kleinere) webzines zijn onder meer Tiny Mix Tapes en Almost Cool. MP3 bleek een ideaal medium te zijn voor platenlabels om hun muziek te promoten.
Bekende webzines in Nederland zijn onder meer 3voor12, het webzine van de VPRO, en Kindamuzik. In Vlaanderen speelt Studio Brussel een belangrijke rol bij het promoten van alternatieve muziek, net als webzines als Digg* en Goddeau.
[bewerk] Indie in Nederland en Vlaanderen
In Nederland en België wordt Indie ook wel vaak onder de categorie 'alternatief' geplaatst. Een belangrijke speler op de Nederlandse markt is het Excelsior-label, dat onder meer Spinvis, LPG, Alamo Race Track, Caesar, Do-The-Undo en Bauer onder zich heeft. Enkele andere Nederlandse indiebands zijn This Beautiful Mess, Bettie Serveert, Drive By Wire, at the close of every day, Audiotransparent, Avec-A, Pfaff, Zea, Feverdream, Zoppo en het niet meer bestaande Seedling.
In Vlaanderen heeft vooral de band dEUS gezorgd voor een grote interesse in indie-muziek. Sinds de doorbraak van dEUS zijn er veel bandjes gevormd die hebben gezorgd voor een levendige muziek-scene in Vlaanderen. Enkele hiervan hebben ook voormalige dEUS-leden in de gelederen, zoals Zita Swoon en Millionaire.
[bewerk] Bekende indiebands uit het buitenland
| Experimentele muziek |
| Bruïtisme - Aleatorische muziek - Musique concrète - Noise - Ambient - Soundscape - Elektroakoestische muziek - Onkyo - Sound sculpture - Free jazz |
| Experimentele rock |
| Proto punk - Psychedelische rock - Krautrock - Progressive rock - No wave - Post-punk - Art rock - Shoegaze - Noise rock - Indierock - Lo-fi - Post-rock - Post-punk Revival |
| Alternatieve speltechnieken |
| Improvisatie - Scordatura - Geprepareerde piano - Geprepareerde gitaar - 3rd bridge - Circuit bending - Scratchen - Drone - Audio feedback |
