Hugo Ball
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Hugo Ball (Pirmasens (Duitsland), 22 februari 1886 - Montagnola (Zwitserland), 14 september 1927) was een Zürichs dadaïst en intiatiefnemer van Cabaret Voltaire.
Ball was aanvankelijk een expressionist.[1] In het oorlogsjaar 1916 opende hij met Emmy Hennings Cabaret Voltaire, een klein zaaltje in Zürich, dat ruimte bood aan hooguit 35 tot 50 mensen. Elke avond voerden Ball en zijn dadaïstische vrienden een programma op waarin ze de burger opschrikten met nonsensicale teksten, simultane gedichten e.d.m. Gedesillusioneerd door de Eerste Wereldoorlog wilde Ball met zijn voorstellingen het burgerlijke – en in zijn ogen wellicht hypocriete – publiek een spiegel voorhouden. Dat hij zijn rol hierin uiterst serieus nam blijkt uit het volgende dagboekfragment uit 14 april 1916: "Ons Cabaret is een gebaar. Ieder woord dat hier gesproken en gezongen wordt, gewaagt tenminste van dat ene, dat het deze vernederende tijd niet gelukt is ons respect af te dwingen. Wat zou er ook respectabel en imponerend aan kunnen zijn? De kanonnen? Onze grote trom overstemt ze. Het idealisme? Dat is allang een lachertje geworden, in zijn populaire en zijn academische uitgave. De grandioze slachtpartijen en kannibalistische heldendaden? Onze vrijwillige zotheid, onze geestdrift voor de illusie zal ze te schande maken".[2]
Hugo Ball maakte veelal klankgedichten. Het eerste had als titel 'Karawane' (1917; zie externe link), dat uitsluitend niet bestaande woorden bevat. De voordracht van dit gedicht schijnt geleken te hebben op een religieus ritueel van een primitieve volksstam.
Ball maakte een evolutie door van dadaïst naar mysticus en bekeerde zich omstreeks 1920 tot het katholicisme. Hij schreef ook de roman Tenderenda de Fantast (die dadaïstische hymnen en litanieën bevat) en blikte terug op zijn geestelijke ontwikkeling in zijn dagboek Die Flucht aus der Zeit (1927).
[bewerk] Noten
- ^ Hubert van den Berg. Holland's bankroet door dada. Documenten van een dadaïstische triomftocht door Nederland. Amsterdam: Ravijn, 1995 (ISBN 9072768418): p. 145.
- ^ H.R. Heite (redactie), 'Dada in Drachten', Literair tydskrift, nummer 9/10 (november 1971): [p. 26].
