Homeobox
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Homeobox ¹ is een DNA-sequentie die in bepaalde genen wordt gevonden, die dan ook homeoboxgenen worden genoemd. Een homeoboxgen codeert voor een homeodomein-eiwit, en de homeobox codeert voor het zogenaamde homeodomein dat aan een eiwit het vermogen verleent om specifiek aan DNA te binden. Deze eiwitten zijn doorgaans transcriptiefactoren, dat wil zeggen dat ze specifiek in de nabijheid van andere genen aan DNA binden en daardoor de activiteit (expressie) van dat gen beïnvloeden. Op deze manier kan een homeodomein-eiwit (evenals andere transcriptiefactoren) andere genen ("doelwitgenen") reguleren. Omdat een homeodomeineiwit waarschijnlijk vele doelwitgenen kan hebben, is het voorstelbaar dat activitering van een enkel homeodomeineiwtit mogelijk de expressie van een hele batterij andere genen moduleert. Op deze manier zou een volledig "genetisch programma" kunnen worden geactiveerd. In de embryologische ontwikkeling van alle onderzochte diersoorten spelen de divere families van homeoboxgenen een belangrijke rol. De bekendste familie van homeoboxgenen zijn de Hox-genen. Hoewel Hox oorspronkelijk een afkorting was van homeobox, is het (een veelgemaakte) fout om homeoboxgenen gelijk te stellen aan Hox-genen. Hox-genen zijn een groep van enkele tientallen genen (mens en muis hebben er bijvoorbeeld 39) die als functie hebben om binnen een vroeg embryo aan cellen een code mee te geven die aangeeft waar de cellen zich langs de kop-staart as bevinden. Op deze manier krijgen bijvoorbeeld de wervels alle hun juiste morfologie. Foute Hox expressie in een muize-embryo kan er dan toe leiden dat de atlas er als een gewone wervel uit gaat zien (of omgekeerd). Bij fruitvliegen, waar de Hox-genen zijn ontdekt, kan verkeerde Hoxexpressie leiden tot bijvoorbeeld poten die zich op de kop ontwikkelen (i.p.v. antennae).
¹ De alternatieve spelling 'homoeobox' berust op een misverstand.
