Holten's Molen

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Holten's Molen
Holten's Molen 3 december 2006
Plaats	Deurne
Bouwjaar	1890
Type	beltmolen
Kenmerken	ronde stenen beltmolen
Vlucht	25,90 m
Functie	koren-, oliemolen en zaagmolen
Bestemming	Het malen van graan, het slaan van olie en het zagen van hout op vrijwillige basis
Restauraties	1994 - 1998
Molendatabase
Holten's Molen met uiterst rechts onderaan het nieuwe zaaggedeelte, 29 september 2007

Holten's Molen is een ronde, stenen beltmolen, die staat aan de Veldstraat 39 in het Brabantse Deurne.

[bewerk] Geschiedenis

Holten's Molen, genoemd naar de familie Holten die de molen bouwde, is een unieke molen in West-Europa. Als enige molen in dit gebied kon de molen tussen 1909 en 1944 drie taken uitvoeren, namelijk hout zagen, graan malen en olie slaan. De molen werd in 1890 gebouwd als korenmolen door Louis Holten. Drie jaar later werd er de houtzaagfunctie aan toegevoegd, waarna de molen de unieke uitbreiding tot drieledige molen in 1909 onderging met een olieslagerij.

Na 1944 raakte de molen in verval. De houtzaagfunctie bleef zichtbaar in de vorm van het naastgelegen, en nog altijd bestaande bedrijf Houthandel Holten. Ten slotte werd de molen in 1969 door brand getroffen, waarna de kapconstructie moest worden verwijderd. De molen werd daarna twee decennia aan haar lot overgelaten en de molenbelt raakte begroeid.

In 1989 werd Stichting Holten's Molen opgericht met het doel de molen te behouden. De gemeente Deurne had immers al een sloopvergunning aangevraagd, waardoor de molenromp ernstig werd bedreigd. Het lukte de stichting vervolgens voldoende financiële middelen in te zamelen voor herbouw van onder meer kap (1994), bovenas (1997) en wieken (1998). Geert van den Boomen was 14 jaar voorzitter van de stichting en drijvende kracht achter de restauratie.

De restauratie van de molen zal in 2007 zijn voltooid met de bouw van de houtzagerij.

[bewerk] Technische details

[bewerk] Algemeen

De wieken zijn voorzien met Van Busselneuzen en remkleppen. De 5,07 m lange, gietijzeren bovenas is gegoten in 1996 door de ijzergieterij Hardinxveld en draagt het nummer 70. De vang (rem) is een Vlaamse blokvang met vangtrommel en bestaat uit vier stukken. De molen wordt op de wind gezet met een kruilier aan de staart. De met dakleer bedekte kap draait op een Engels kruiwerk. Voor het malen van graan is een koppel 17er (150cm doorsnee) kunststenen, een koppel 17er natuurstenen (blauwe stenen) en een 16er (140 cm doorsnee) elektrisch aangedreven koppel aanwezig. Het luiwerk, waarmee de zakken graan opgehesen worden, is een sleepluiwerk.

[bewerk] Maalgedeelte

De overbrengingsverhouding voor de koppels maalstenen is 1:5,2.
Het bovenwiel heeft 68 kammen en het bovenrondsel heeft 33 staven. De koningsspil draait hierdoor 2,03 keer sneller dan de bovenas. De steek, de afstand tussen de kammen, is 11,5 cm.
Het spoorwiel heeft 81 kammen met een steek van 9,5 cm. De steenrondsels hebben 32 staven. De steenrondsels draaien hierdoor 2,53 keer sneller dan de koningsspil en 6,3 keer sneller dan de bovenas.

[bewerk] Olieslagerij

De olieslagerij kan bij onvoldoende wind ook met een elektromotor worden aangedreven.

[bewerk] Trivia

De molen heeft naar verluidt zijn kenmerkende zwarte kleur gekregen, toen een dakdekker eens een pot teer liet vallen bij het teren van de kap. De toenmalige molenaar gaf hem vervolgens maar opdracht de 'vlekken' te camoufleren door de hele molenromp te teren.
De achterkleindochter van de opdrachtgever voor de bouw, wonend in het molenhuis, is als vrijwillig molenaar nog op Holten's Molen actief.

[bewerk] Molenaars

Louis Holten sr.
Piet Holten
Louis Holten jr.
Carla Berkers-Holten (vrijwillig molenares)

[bewerk] Externe links

website Holten's Molen

[bewerk] Fotogalerij

Gestroomlijnde wieken met Van Bussel neuzen	Staart	Kruilier op de staart
Aandrijvingen olieslagerij	Kantsteen met aanstrijker	Kantsteen op doodbed
Kantsteen op doodbed	Vuister	Wentelas
Wentelas met heien	Spaak met slaghei en loshei	Voorslagblok
De laad	Haar in jaagijzer	Losbeitel