Held van de Sovjet-Unie
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De titel " Held van de Sovjet-Unie" (Russisch: Герой Советского Союза; Geroj Sovjetskogo Sojoeza) is op 16 april 1934 door de Opperste Sovjet, het "parlement" van de Sovjet-Unie ingesteld. De titel werd ook daadwerkelijk gebruikt, in krantenartikelen in de Sovjet pers werd de aanduiding vaak samen met iemands naam genoemd. De titel bezat dan ook veel prestige.
De Helden droegen de Medaille van de Gouden ster vrijwel altijd op de revers van hun kostuum of uniform. Het lint werd nooit zonder de ster gedragen. Deze "Medalj Zolotaja Zwezda" was drie onderscheidingen in één; de ontvanger mocht zich niet alleen "Held van de Sovjet-Unie" noemen, hij of zij kreeg ook de Leninorde. Wanneer de orde een tweede maal was verleend werd hieraan ook een standbeeld in de geboorteplaats toegevoegd. De kleine gouden ster woog 21 gram en was van 24-karaats goud. Op de achterzijde staat "Geroj SSSR" (Russisch: "Held van de Sovjet-Unie") gegraveerd.
De etnische herkomst van de Helden van de Sovjet-Unie ziet er als volgt uit: Russen - 8160 personen; Oekraïeners - 2069, Wit-Russen - 311, Tataren - 161, Joden - 108, Kazachen - 96, Georgiërs - 91, Armeniërs - 90, Oezbeken - 69, Mordoviërs - 61, Tsjoevasjen - 44, Azerbeidzjanen - 43, Basjkieren - 39, Ossetiërs - 32, Mari - 18, Turkmenen - 18, Litouwers - 15, Tadzjieken - 14, Letten - 13, Kirgiezen - 12, Oedmoerten - 10, Komi -10, Kareliërs - 9, Esten - 9, Kalmukken - 8, Kabardiërs - 7, Adyghe - 6, Abchazen - 5, Duitsers - 6, Jakoeten - 3, Moldaviërs - 2, Koreanen, Roma, Chakassen, Evenken, Koemandinen - 1.
Verder zijn er nog ongeveer 20 militairen uit Oost-Europese landen (voornamelijk Tsjechoslowakije en Polen) met deze orde onderscheiden, alsmede vier Franse gevechtspiloten en één Spanjaard, die aan het Oostfront tegen de Duitsers vocht.
Relatief gezien hebben Mordoviërs en Ossetiërs het hoogste aantal Helden (1 Held van de USSR per 12,8 duizend personen), direct gevolgd door Russen (1 op 13,8 duizend) en op iets meer afstand door Oekraïeners, Joden en Wit-Russen (respectievelijk 1 op 17,7, 1 op 21,7 en 1 op 26,6).
De onderscheiding werd door het Praesidium van de Opperste Sovjet (Het "Parlement" van de Sovjet-Unie) aan burgers en militairen verleend voor het bevorderen van vrede, naastenliefde en socialisme, maar ook voor het verdedigen van het vaderland en heroïsche inzet om anderen te redden uit gevaar. De op 16 oktober 1939 ingestelde onderscheiding werd in totaal 12745 maal verleend. 11635 maal tijdens de Tweede Wereldoorlog. 101 mensen kregen de medaille twee keer, twee gevechtspiloten, Aleksandr Pokryshkin en Ivan Kozhedub droegen drie van deze sterren en Maarschalk Zjoekov and Leonid Brezhnev kregen in strijd met het statuut van de orde zelfs viermaal deze onderscheiding. Zjoekov kreeg zijn vierde medaille ter gelegenheid van zijn 60e verjaardag. De oorlog in Afghanistan leverde 65 militairen de titel "Held van de Sovjet-Unie" op.
De eerste die de onderscheiding kreeg was luchtmachtpiloot Anatoli Liapidevski. Samen met zes anderen zorgde hij voor de redding van de 103 schipbreukelingen van het stoomschip Tsjeljoeskin van een ijsschots in de Tsjoektsjenzee. Tot de bekendste personen in de westelijke wereld die de onderscheiding ontvingen behoort scherpschutter Vasili Zajtsev, die bekend werd door de propaganda en door de film Enemy at the Gates.
Drie personen ontvingen de onderscheiding drie maal: de Oekraïense luchtmachtpiloot Ivan Kozjedoeb, tactisch luchtmachtpiloot Aleksandr Prokysjkin en Semjon Boedionny (vocht in de Russisch-Japanse Oorlog, Russische Burgeroorlog, Pools-Sovjetische Oorlog, Fins-Sovjetische Oorlog en de Tweede Wereldoorlog; de laatste twee met desastreuse resultaten). Een derde onderscheiding voorzag formeel ook in een vermelding op een pilaar op een voetstuk bij het Paleis der Sovjets, maar dit paleis werd echter nooit gebouwd. Twee personen ontvingen de onderscheiding vier maal: de beroemde Tweede Wereldoorlogbevelhebber Georgi Zjoekov en president Leonid Brezjnev. Het originele statuut voor de onderscheiding voorzag echter slechts in een totaal aantal van drie onderscheidingen, waardoor de vierde onderscheiding van beide personen plaatsvond onder controversiële omstandigheden, aangezien het statuut tot 1991, toen de onderscheiding werd afgeschaft, niet werd veranderd.
In de jaren '70 raakte de onderscheiding een beetje in onbruik en werd toen vooral gegeven ter gelegenheid van ceremoniële bijeenkomsten. In 1988 schafte de Opperste Sovjet het gebruik van het uitreiken van meer dan een maal van de onderscheiding af. De laatste onderscheiding werd gegeven aan een duiker, Kapitein van de derde rang Leonid Solodkov op 24 december 1991 voor het uitvoeren van een speciale duiktaak. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werd de titel in Rusland vervangen door de titel Held van de Russische Federatie, in Oekraïne door de titel Held van de Oekraïne en in Wit-Rusland door de titel Held van Belarus. Ook in sommige andere republieken is de titel vervangen door een soortgelijke titel, zoals Halyh Haharmani (Volksheld) in Kazachstan en O'zbekiston Kahramoni (Held van Oezbekistan) in Oezbekistan.
Inhoud |
[bewerk] Opvallende dragers
[bewerk] Opvallende dragers van een enkele ster:
- Richard Sorge, de Russische meesterspion in Tokio.
- Michaïl Devjataev, Russische gevechtspiloot, die in 1945 samen met negen andere Russen uit een Duits gevangenenkamp ontsnapte door een Duits vliegtuig te kapen.
- Valentina Teresjkova, de eerste vrouwelijke astronaute.
- Anna Jegorova, een vrouwelijke gevechtspiloot.
- Vasili Zajtsev, de sluipschutter die in Stalingrad en elders aan het front 242 Duitsers doodde.
- Fjodor Ochlopkov, de beste Russische sluipschutter in de Tweede Wereldoorlog. In totaal doodde hij tussen september 1941 en juni 1944 429 Duitsers. Een etnische Jakoet.
- Zoja Kosmodemjanskaja, de eerste vrouwelijke Held van de Sovjet-Unie.
- Musa Dzjalil, bekende Tataarse schrijver en dichter.
- Pjotr Masjerov, Partizanenleider in Wit-Rusland. In de periode 1965-1980 was hij de eerste secretaris van de Communistische Partij van Wit-Rusland.
- Valentin Varennikov, Hoofd van de Russische Bond der Helden van de Sovjet-Unie.
- Arnold Meri, Hoofd van de Estse Veteranenbond, neef van de voormalige Estse president Lennart Meri en zijn ideologisch tegenstander.
- Alexander Matrosov
[bewerk] Opvallende dragers van een tweede ster
- Semjon Timosjenko
- Matvej Zacharov
- Konstantin Rokossovski
- Vasili Tsjoejkov - maarschalk, de belangrijkste Russische bevelhebber tijdens de *Slag om Stalingrad
- Ivan Tsjernjachovski
- Ivan Bagramian
- Nelson Stepanjan
- Sydir Kovpak - Partizanenleider in de Oekraïne
- Amet-Chan Sultan
- Aleksej Fjodorov
- Kliment Vorosjilov
- Issa Pliejev
- Andrej Gretsjko - minister van Defensie van de USSR 1967-1976
- Ivan Konev
- Rodion Malinovski
- Sergej Gorsjkov
- Nikolaj Krylov
- Azi Aslanov
- Anatoli Nedbajlo
- Grigori Mylnikov
- Pavel Popovitsj - de 4e kosmonaut van de Sovjet-Unie
- Talgat Begeldinov
- Vasili Adrianov
- Georgi Beregovoj
- Semjon Bogdanov
- Leonid Beda
- Sergej Loeganski
[bewerk] Buitenlandse dragers van deze medaille
- Phạm Tuân
- Gamal Abdel Nasser
- Ramón Mercader
- Fidel Castro
- Rúben Ruiz Ibárruri
- Rakesh Sharma
- Gustav Husák
- Todor Zjivkov
- Walter Ulbricht
- Richard Sorge
- Fritz Paul Schmenkel
- Siegmund Jahn
- Erich Mielke
- Erich Honecker
- Roland de la Poype
- Marcel Albert
- Marcel Lefèvre
- Jan Nalepka
- Farkas Bertalan
- Mirosław Hermaszewski
[bewerk] Zie ook
- Heldenstad (12 maal uitgereikt)
- Heldenfort (1 maal uitgereikt)
- Orde van Lenin
- Held van de Socialistische Arbeid
- Orden van de Sovjet-Unie
