Haskala
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Haskala of haskalah (השכלה,, Hebreeuws voor verlichting) was een joodse beweging in Europa die ontstond in de tweede helft van de 18e eeuw, als joodse tegenhanger van de europese Verlichting. Aanhangers van de beweging bepleitten een betere integratie van de joden in de Europese samenleving en het geven van beter onderwijs. Belangrijke representanten waren o.a.
- Moses Mendelssohn (1729-1786), die scheiding van kerk en staat bepleitte, zowel Pruis als joods wilde zijn en voor het gebruik van de Duite taal was;
- Samson Hirsch (1808-1888), die vond dat hoe meer een jood jood is, hoe universalistischer hij moest zijn in zijn visies en aspiraties;
- Hermann Cohen (1842-1918) die geen contradictie erkende tussen het jodendom en de universele 'religie van de rede'.
De Haskala heeft zowel joods zionisme als anti-zionisme voortgebracht.