Guernica (schilderij)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| Afbeelding kopie Guernica |
| Pablo Picasso, 1937 |
| Olieverfschilderij |
| 349 × 776 cm |
| Museo Reina Sofia, Madrid |
Guernica is een schilderij van Picasso uit 1937, genoemd naar de plaats Guernica in Spaans Baskenland (Baskisch: Gernika). Aanleiding voor het schilderij is het bombardement van Guernica door de fascisten onder leiding van Francisco Franco, om de weerstand van de Republikeinen te breken. Het schilderij, met de enorme afmetingen 3,49 m hoog en 7,76 m breed, is een van de meest indrukwekkende en controversiële werken van Picasso.
Inhoud |
[bewerk] Voorgeschiedenis
[bewerk] Toezegging voor het paviljoen
In januari 1937 nam Picasso (grondlegger van het Kubisme, samen met Georges Braque) een opdracht aan van de Spaanse Republikeinse regering voor het leveren van een schilderij voor het paviljoen op de komende Expo te Parijs. Dat Picasso in opdracht werkte was uitzonderlijk. De beschikbare ruimte bepaalde de afmetingen. Het paviljoen zou in de zomer geopend worden.
Picasso, die een pand betrokken had in de Rue Augustin, had daar een bovenverdieping die juist groot genoeg was voor het doek, al moest het schuin geplaatst worden. Hij had in de beginmaanden weinig inspiratie, en maakte slechts enkele schetsen. Onderwerp zou worden zijn persoonlijke situatie, met Dora Maar en Marie Gilot.
[bewerk] Het bombardement
Op 26 april 1937 werd de Spaanse (Baskische) plaats Guernica gebombardeerd door Duitse en Italiaanse bommenwerpers. Het was het eerste terreurbombardement in Europa, zoals later zouden volgen Rotterdam, Coventry, Dresden e.a. Over het exacte aantal dodelijke slachtoffers wordt tot op de dag van vandaag door historici getwist. De Spaanse specialist Pío Moa houdt het op ten hoogste 120. Guernica werd grotendeels vernield.
[bewerk] Het schilderen
Nadat de eerste berichten werden gepubliceerd — het betrof een nieuwe manier van oorlogsvoering: burgers bombarderen — begon Picasso schetsen te maken voor een nieuwe opzet. Uiteindelijk zouden de schetsen en proefschilderingen een grote documentatie voor het ontstaan van Guernica vormen. Vanaf 1 mei schilderde Picasso zes weken aan Guernica. Hij heeft de hoofdopzet en indeling toen al opgezet. De studies zijn, zoals geëist door Picasso, altijd bij het schilderij gebleven.
[bewerk] Betekenis
Het schilderij laat de stad zien tijdens het bombardement. Er is veel tegelijk te zien op het schilderij. Een paard dat in paniek een huis binnen stormt. Rechts valt iemand van het brandende dak en een moeder huilt om haar dode kind. Pablo Picasso wilde met het schilderij de chaos tijdens een bombardement laten voelen als je naar het schilderij kijkt. Ook de achtergrond is door elkaar, er is geen verschil tussen binnen en buiten. De mensen rennen in paniek uit hun huizen.
Het schilderij is in lijnen en vlakken in zwart, wit en grijs geschilderd om de oorlog uit te drukken. Het is geen realistisch schilderij. Pablo Picasso probeerde het gevoel tijdens het bombardement over te brengen, niet zoals het er uitzag.
Vooraan het schilderij is een man met een kapot zwaard afgebeeld. Een symbool voor een dode soldaat. Het paard drukt de angst uit en is het symbool voor de onschuldige slachtoffers in de oorlog. De moeder met het dode kind symboliseert het verdriet om de gesneuvelden.
De lamp op het schilderij staat symbool voor de explosie en het bombardement in Guernica.
[bewerk] Eerste locatie
De Guernica hing in het paviljoen van Spanje, toen een republiek in burgeroorlog, op de Expo van 1937 in Parijs. Het paviljoen was ontworpen door Josep Lluis Sert en Luis Lacasa.
[bewerk] Rondreis
In 1956 hing het op een tentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam in Amsterdam. Na de sluiting van de Expo ging het doek, als statement voor Republikeins Spanje, op rondreis. Uiteindelijk werd Guernica tentoongesteld in het MOMA te New York. Daar zou het blijven tot 1981.
[bewerk] Naar Spanje
Picasso had gesteld dat het doek Spaans zou worden als Spanje verlost was van de fascisten, en democratisch was. Hij legde het oordeel bij de advocaat Dumas. Picasso overleed in 1972, Franco in 1975.
Na de dood van Franco waren het de advocaat Dumas, de erven Picasso, de Spaanse regering en het New Yorkse MOMA die betrokken waren bij de beslissing of en wanneer het schilderij naar Spanje zou gaan. Daarbij waren er binnen Spanje ook groepen die belang hadden bij de beslissing: naast Madrid wilden ook Barcelona, Malaga en Baskenland het schilderij.
[bewerk] Bij het Prado
Op 21 februari 1981 vond een poging tot staatsgreep plaats, met overste Antonio Tejero in de Spaanse Cortes (Tweede Kamer). De staatsgreep mislukte, maar was een serieus teken dat de democratie nog niet stabiel was. De onderhandelingen gingen door.
Uiteindelijk werd bereikt dat het schilderij juist voor de honderdste geboortedag van Picasso, 25 oktober 1981, getoond kon worden aan het publiek in een nevengebouw van het Prado, het Casa del Buen Retiro. De Guernica was afgeschermd met beveiligingsglas in een enorm zwaar raamwerk van staalbalken.
[bewerk] In het Reina Sofía
Hoewel Picasso zijn schilderij in het klassieke museum Prado had willen zien, naast inspirators als Goya, is het uiteindelijk verplaatst naar het Reina Sofía, een nieuw museum voor moderne kunst. De verplaatsing vond plaats in 1992, toen Spanje in de belangstelling stond vanwege de Olympische Spelen in Barcelona.
