Gevlekte bunzing
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| Gevlekte bunzing IUCN-status: Veilig |
||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Soort | ||||||||||||
| Vormela peregusna (Güldenstädt, 1770) |
De gevlekte bunzing of tijgerbunzing (Vormela pergusna) is een roofdier uit de familie der marterachtigen (Mustelidae). Het is een bewoner van de Centraal-Aziatische steppen. De gevlekte bunzing komt voor van Turkije via Zuid-Rusland en Kazachstan tot Mongolië en China. In Europa leeft de ondersoort Vormela peregusna peregusna, van Griekenland en Servië tot Oekraïne. De gevlekte bunzing verschilt van de (onverwante) gewone bunzing en steppebunzing onder andere door zijn bonte vachttekening.
Inhoud |
[bewerk] Beschrijving
Hij heeft een gelige tot witte vacht met donkere bruinzwarte vlekken, strepen en spikkels. Zijn borst, poten, buik en keel zijn donker, evenals het puntje van zijn borstelige staart. Een brede witte band loopt van wang tot wang, boven zijn ogen langs, en hij heeft een donker gezichtsmasker, terwijl zijn snuit weer wit is. Verder hebben zijn grote ronde oren een witte rand. Waarschijnlijk is deze vacht een waarschuwing: bij gevaar zorgt de gevlekte bunzing ervoor dat zijn vacht zo indrukwekkend mogelijk lijkt. Hij gooit dan zijn kop in zijn nek, zet zijn staartharen op en krult deze naar voren, over zijn rug. Ook ontbloot hij zijn tanden, maakt blaffende geluiden en lange krijsen, en leegt hij zijn anale klieren, die een zeer stinkende geur voortbrengen.
Zijn kop-romplengte is 27 tot 38 centimeter, met een staart van 12 tot 22 centimeter en een gewicht van 265 tot 520 gram (soms tot 715 gram).
[bewerk] Gedrag & leefgebied
De gevlekte bunzing is een echte steppenbewoner. Hij heeft een voorkeur voor droge, boomloze vlakten, maar kan in een groot areaal aan leefgebieden voorkomen, van halfwoestijnen en akkers tot bossen tot wedlands.
Over het algemeen is het een schemeringsdier. 's Avonds komt hij tevoorschijn, waarbij hij zich met korte sprongetjes voortbeweegt. Af en toe stopt hij en gaat hij op zijn achterpoten zitten (soms staan) om rond te kijken. Zijn belangrijkste prooi zijn knaagdieren als hamsters, siesels en soesliks, die hij ook in hun ondergrondse tunnels vangt, maar ook andere kleine gewervelden, als kikkers, hagedissen en andere reptielen en vogels, worden gegeten, evenals insecten. Soms eet hij ook plantaardig voedsel, als vruchten en gras. De gevlekte bunzing legt voorraden aan.
De gevlekte bunzing is een solitaire soort en agressief tegenover soortgenoten, maar de leefgebieden van individuen overlappen vaak, en in gevangenschap kunnen de dieren zonder problemen in groepen worden gehouden. Zijn hol is een uitvergroot hol van een knaagdier, waar hij een slaapkamer in aanlegt.
[bewerk] Voortplanting
In april tot juni is de paartijd. Net als vele andere marterachtigen kent de gevlekte bunzing een verlengde draagtijd, waarbij de ontwikkeling van de embryo's enige tijd stopt. De draagtijd is 23 tot 45 dagen, maar door de verlengde draagtijd worden de jongen pas na 8 tot 11 maanden geboren, in januari tot maart. De slaapkamer in het hol is bedekt met gras als de 3 tot 8 (soms 1-2) jongen worden geboren. Na 50 tot 54 dagen worden de jongen gespeend, en na 61 tot 68 dagen verlaten ze het nest.
Vrouwtjes zijn seksueel volwassen na 3 maanden, mannetjes na een jaar. Het vrouwtje zorgt voor de jongen, maar er zijn verhalen dat het mannetje ook meehelpt met de zorg. Gevlekte bunzings kunnen 9 jaar oud worden in gevangenschap.
[bewerk] Status
De Europese ondersoort wordt door de IUCN Rode Lijst als kwetsbaar beschouwd. De belangrijkste oorzaak voor zijn achteruitgang is waarschijnlijk de aantasting van de Europese steppen, die steeds meer in cultuur worden gebracht, en de achteruitgang van steppeknaagdieren als hamsters en soesliks, zijn belangrijkste voedselbron. Ook het gebruik van pesticides en aanrijdingen doden veel gevlekte bunzingen. Vroeger werd er ook op de gevlekte bunzing gejaagd voor zijn vacht.
