Gemmenich

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Gemmenich

Geografie

Provincie

Luik

Gemeente

Blieberg

Geografische ligging

50°44′NB 5°59′OL

Overige info

Postcode

4851

Zonenummer

087

Zicht op Gemmenich

De Sint-Hubertuskerk

Gemmenich (Platdiets: Jömelech) is een dorp in en deelgemeente van de gemeente Blieberg (Plombières), gelegen in het uiterste noordoosten van de Waalse provincie Luik, België, bij het drielandenpunt met Nederland en Duitsland. Het heeft ongeveer 2.500 inwoners.

De deelgemeente Gemmenich wordt begrenst door de Nederlandse grens in het noorden, een klein stukje Duitse grens bij het drielandenpunt en de gemeente Kelmis (Duitstalige Gemeenschap) in het oosten, de Rodbuschkesbach in het zuiden en de rivier de Geul in het oosten. Behalve het dorp Gemmenich bevinden zich binnen de deelgemeente tevens de buurtschappen Botselaar, Gerardsbroek, Neuhaus, Nouvelaar, Roerberg, Terbruggen, Tersassen, Terstraten en Völkerich. Tot 1977 was dit een zelfstandige gemeente.

[bewerk] Kenmerken

Gemmenich ligt in het dal van de Geul. Centraal in het dorp staat de Sint-Hubertuskerk, met een bijzonder houten retabel uit de 12de eeuw. Het hoogste punt van Gemmenich is echter de 50 meter hoge Boudewijntoren, een uitkijktoren aan Belgische zijde van het Drielandenpunt, bovenop de Vaalserberg. Bezienswaardig is verder de boerderij uit 1733 waar de ouders van de beroemde componist César Franck woonden.

Tegenwoordig is Gemmenich vooral ingesteld op toeristen. Het dorp telt een groot vakantiepark, twee campings en een hotel met golfbaan.

Tussen 1886 en 1957 had Gemmenich de beschikking over een treinstation aan de grensoverschrijdende spoorlijn van Blieberg naar Aken, die inmiddels niet meer bestaat. Ook de in de Eerste Wereldoorlog aangelegde goederenspoorlijn van Antwerpen naar Aken (de zogenoemde Montzenroute) loopt vlak langs het dorp.

[bewerk] Streektaal

In het dorp wordt Platdiets gesproken, een Nederlands/Duits grensdialect. Dat de bewoners zelf moeite hadden zichzelf taalkundig in te delen, blijkt wel uit de uitkomsten van de talentelling in de gemeente. In 1846 bij de eerste talentelling noemde 96% van de bevolking zich Nederlandstalig, 3% Franstalig en 1% Duitstalig. Bij de talentelling van 1930 was de situatie volledig veranderd: 80% gaf aan Duits te spreken, 17% koos voor Frans en 3% voor Nederlands. In 1947 was het weer anders: 63% noemde zich Franstalig, 24% Duitstalig en 13% Nederlandstalig. Op taalkundige gronden had het gebied bij vastlegging van de taalgrens in 1962 bij het Nederlandse of Duitse taalgebied ingedeeld moeten worden, maar om politieke redenen werd de gemeente officieel Franstalig gebied. De oorspronkelijke bevolking is sindsdien verder verfranst. De laatste jaren vestigen zich echter steeds meer Duitsers en Nederlanders uit naburige gemeenten in het dorp, waardoor het percentage anderstaligen weer toeneemt. De plaatselijke school biedt inmiddels tweetalig onderwijs aan (Frans-Duits).