Gelijkspanning
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Gelijkspanning is een elektrisch potentiaalverschil tussen twee punten waarbij het potentiaalverschil in de tijd stabiel blijft. Dit in tegenstelling tot wisselspanning, waarbij het potentiaalverschil meestal met een vaste frequentie wisselt als functie van de tijd.
Gelijkspanning wordt opgewekt in bijvoorbeeld een batterij en zonnepaneel. Wisselspanning wordt meestal opgewekt door rotatie zoals bij een dynamo of generator.
Wisselspanning is relatief eenvoudig om te zetten naar gelijkspanning door middel van diodes en een condensator. Om gelijkspanning daarentegen om te zetten naar een stabiele wisselspanning is meer complexe elektronica nodig.
Inhoud |
[bewerk] Toepassing
Gelijkspanning is een iets efficiëntere manier van energietransport dan wisselspanning, vanwege het skineffect dat optreedt bij wisselstroom. Gelijkspanning is echter niet om te zetten met een transformator, waardoor het gebruik ervan beperkt wordt tot lagere spanningen. Enkele toepassingen:
- Accu's (bijvoorbeeld auto's) geven een gelijkspanning af en worden met een gelijkstroom weer opgeladen.
- De treinen in Nederland en België rijden op gelijkstroom.
- Een opgeladen batterij of accu geeft een gelijkspanning.
[bewerk] Gevaren
Er kleven enige gevaren aan gelijkspanning. Als er sprake is van het aanraken van een voorwerp onder gelijkspanning zullen de spieren verkrampen waardoor het slachtoffer niet los kan laten, een vorm van elektrocutie.
Dit wordt gevisualiseerd in Charlie Chaplin films wanneer voor de grap een deurkruk onder spanning wordt gezet.
Bij wisselspanning heeft het slachtoffer een schokreactie en zou men op het moment van fasedoorgang kunnen loslaten, ware het niet dat dit moment te kort is. Beide stromen boven een bepaalde sterkte zijn levensbedreigend.
Ook zijn de vonken van gelijkstromen langduriger. Een voorbeeld hiervan is bliksem. De contacten van relais en schakelaars die gelijkstroom schakelen moeten hiervoor speciaal ontworpen worden.
Ook de zwerfstromen van gelijkspanning zijn veel schadelijker.
[bewerk] DC
De Engelse afkorting voor gelijkspanning is DC. Dit staat voor Direct Current.
