Furkapas

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Furkapas
Hoogte	2431 meter
Van	Gletsch (11 km)
Naar	Andermatt (17 km)
Stijging	10%
Wegdek	asfalt
Winterafsluiting	oktober-mei

De Furkapas (locatie 46°34'22” NB, 8°25'00” OL) is een bergpas in Zwitserland die de verbinding vormt tussen de kantons Wallis en Uri. De pashoogte ligt op een hoogte van 2.431 meter. De Furkapas vormt ook een waterscheiding tussen de Middellandse Zee (aan Walliser zijde via de Rhône) en de Noordzee (aan Urner zijde via de Furkareuss die weer uitmondt in de Rijn).

Inhoud 1 Ligging 2 Geschiedenis 3 Museumspoorlijn 4 Moderne spoorlijn

[bewerk] Ligging

De Furkapas begint in het Oberen Goms in het Wallis. Van Oberwald tot Gletsch lopen de routes van de Furkapas en de Grimselpas gelijk op. In Gletsch buigt de weg naar de Grimselpas in noordelijke richting af naar Meiringen in het kanton Bern. Op 2272 meter hoogte, iets ten westen van de pashoogte, ligt het Belvédère Hotel. Daar begint een pad naar de Rhônegletsjer, de oorsprong van de Rhône. Begin 19e eeuw reikte deze gletsjer nog tot aan het dorp Gletsch. Na de pashoogte daalt de weg naar het dal Ursenen in Uri, met achtereenvolgens de plaatsen Realp, Hospental en Andermatt.

De pasweg is afhankelijk van het weer over het algemeen gesloten in de maanden november tot en met mei. Als de winter vroeg invalt wordt de pasweg sneller gesloten. In de winter kan het verkeer in plaats van de pasweg de autotrein door de Furka-BasisTunnel gebruiken. De Matterhorn-Gotthard-Bahn (MGB) verzorgt regelmatig treinverkeer door de tunnel tussen Oberwald en Realp.

[bewerk] Geschiedenis

De Furkapasweg is aangelegd van 1864 tot 1867, het betreft hier een uitbouw van de bestaande oude handelsroute. De Furkapas werd al in de tijd van de Romeinen gebruikt. In de 13e eeuw nam het economische belang toe en kwam het tot geregeld goederenvervoer over de pasweg. Vanaf 1867 reed een postkoets over de pas en vanaf 1921 de postbus.

In 1964 werd op de Furkapas de inmiddels legenarische achtervolgingsscene uit de James Bond film Goldfinger opgenomen met Sean Connery (James Bond), Gert Fröbe (Goldfinger), Harold Sakata (OddJob) en Tania Mallet (Tilly Masterson). Het uitzichtpunt waar Bond beschoten wordt, ligt aan de Urner zijde van de pas, met uitzicht op Realp. Ook de historische hotels Belvédère, Galenstock en het in 1982 gesloopte Hôtel de la Furca zijn in de film te zien. Het Aurora tankstation in Andermatt waar de scene eindigt, bestaat nog steeds.

Op 28 september 2000 werd na 40 jaar bouwen in Gletsch het Walliser deel van de vernieuwde Furkapasweg ingewijd. Het ruim 10 kilometer lange traject van Gletsch naar de pashoogte is volledig verbreed. Hiermee is de vernieuwing van de autoroute vanaf Sion tot de pashoogte voltooid. De kosten van deze operatie zijn niet meer te achterhalen, omdat de boekhouding werd veranderd in de loop van deze 40 jaar. De zeer lange bouwtijd heeft te maken met het klimaat. Het hooggebergteklimaat zorgt ervoor dat er slechts vier maanden in het jaar aan de weg gewerkt kan worden. Het Urner deel van de pasweg wacht nog op verbreding. Dit deel is op bepaalde plaatsen heel erg smal en erg bochtig. Tijdens de ceremonie aan de Walliserzijde sprak de Walliser Staatsrat Jean-Jacques Rey-Bellet de wens uit om ook het Urner deel van de pas spoedig te gaan verbreden.

[bewerk] Museumspoorlijn

De Furkapas is ook geliefd bij spoorliefhebbers omdat de oude in 1992 herstelde spoorlijn over de bergpas fascinerende beelden oplevert in de zomer. De Dampfbahn Furka-Bergstrecke (DFB) rijdt de hele zomer met stoomlocs van Gletsch naar Realp. De bedoeling is dat het laatste deel van Gletsch naar Oberwald in 2008 weer in gebruik genomen kan worden.

Deze tandradspoorweg werd in 1925 geopend. Op 2160 meter hoogte gaat deze trein door een tunnel onder de pas. Een dergelijke tunnel onder een bergpas door wordt in Duitssprekende landen een Scheiteltunnel genoemd. In 1930 werd de Visp-Zermatt-Bahn doorgetrokken naar Brig en kreeg hiermee aansluiting op de Furka-Oberalp-Bahn. Hiermee was er een smalspoorverbinding tussen Zermatt en Disentis via twee bergpassen (de Furkapas en de Oberalppas). Jarenlang reed hier de beroemde Glacier Express langs de Rhônegletsjer, aan welke de trein haar naam dankt. In 1981 reed voor het laatst een Glacier Express over de Furkapas, want in 1982 werd de Furka-BasisTunnel geopend. De oude, hooggelegen route gaf 's winters te veel problemen.

[bewerk] Moderne spoorlijn

De in 1982 geopende Furka-BasisTunnel is een 15,35 kilometer lange smalspoorwegtunnel tussen Oberwald (op 1368 meter) en Realp (op 1538 meter). In beide plaatsen is er de mogelijkheid gebruik te maken van de autoverlading. Ideaal voor mensen die niet graag over de pas rijden met bijvoorbeeld een aanhanger of caravan maar in de winter als de Furkapas gesloten is, voor alle motorvoertuigen van belang. Op dit spoortraject rijdt de Matterhorn-Gotthard-Bahn (MGB), die is ontstaan uit een fusie van de Brig-Visp-Zermatt-Bahn en de Furka-Oberalp-Bahn.

Zwitserse bergpassen

Albula - Alpe Gesero - Bernina - Brünig - Chasseral - Croix - Flüela - Forclaz- Furka - Furggu - Glas - Glaubenbüelen - Grimsel - Grote Scheidegg - Grote St.-Bernhard - Gurnigel - Gueulaz - Jaun - Julier - Klausen - Kleine Scheidegg - Lenzerheidepas - Livigno - Lukmanier - Maloja - Moosalp - Mosses - Neggia - Nufenen - Oberalp - Ofen - Pillon - Planches - Pragel - San Bernardino - Sanetsch - Simplon - Sint-Gotthard - Splügen - Susten - Umbrail - Vue des Alpes - Wolfgang