Foraminifera

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Foraminifera
Benthische foraminifeer
Taxonomische indeling
Rijk: Protista (Protisten)
Stam
Foraminifera

Foraminifera (andere naam: Gaatjesdragers), Foraminiferen of forams (populair) zijn dierlijke eencelligen met een kalkskelet, dat meestal is opgebouwd uit kamers. Door gaatjes in de tussenwanden van de kamers, komen uitstulpingen van celplasma (pseudopodiën) naar buiten. Hiermee kunnen ze zich verplaatsen en voeden.

[bewerk] Fossiel

Uit de geologische geschiedenis van de aarde zijn vele varianten van forams bekend, zowel mariene als continentale vormen. Ze zijn meestal microscopisch klein, maar ze kunnen ook enkele centimeters (!) groot worden. Vanaf het Cambrium worden forams in gesteente teruggevonden en ze komen nog steeds wijdverbreid voor. Het zijn gidsfossielen bij uitstek en worden vaak gebruikt voor dateringen, door hun snelle evolutie.

[bewerk] Determinatie

Foraminifera zijn door hun snelle evolutie uitstekende gidsfossielen en worden gebruikt in de discipline biostratigrafie. Binnen deze discipline wordt de ouderdom van sedimentaire gesteenten bepaald aan de hand van de forams die zich in het gesteente bevinden. Naast deze dateringsmethodie worden forams ook gebruikt om het afzettingsmilieu van een sedimentair gesteente te achterhalen. Er bestaan twee typen forams:

• benthische foraminifera (bekende soorten: Miliolidae, Alveolina, Nummulidae, Orbitolina)
• planktonische foraminifera (bekende soort: Globigerina)

Door onderzoek aan slijpplaatjes (zeer dunne -30 μm dikte- plakjes gesteente) wordt achterhaald welke forams zich in het gesteente bevinden en in welke verhouding. Benthische forams leven op de zeebodem (het Griekse benthos betekent "bodem"), terwijl planktonische forams (door biologen ook wel plankton genoemd) in de waterkolom zweven. De aanwezigheid van benthische forams in een sediment kan een indicatie zijn voor het afzettingsmilieu dat vrij ondiep marien is. Benthische forams hebben vaak zonlicht nodig en leven daarom in de fotische zone. Forams kunnen echter -net als andere fossielen- getransporteerd zijn, waardoor ze dieper aangetroffen worden dan waar ze zich tijdens hun leven in situ bevonden. Vaak zijn deze bioclasten te onderscheiden van in situ forams doordat transport de diertjes beschadigt. De aanwezigheid van slechts planktonische forams in een sediment, geeft aan dat het afzettingsmilieu vrij diep marien was. Dit wordt ook wel (hemi)pelagisch genoemd. Planktonische forams worden zo gebruikt om diepzeesedimenten te dateren, iets wat zonder deze diertjes erg moeilijk zou zijn.

[bewerk] Trivia

Om continentale (ook terrestrische genoemd) sedimenten te dateren, worden in plaats van de mariene foraminifera vaak muizentanden of tanden van andere knaagdieren gebruikt. Hierom worden deze ook wel "de forams van het land" genoemd.