Dapperbuurt
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 |
|
| Gemeente | Amsterdam |
De Dapperbuurt is een buurt in Amsterdam-Oost, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De buurt is onderdeel van het stadsdeel Oost-Watergraafsmeer. Zij wordt begrensd door de Linnaeusstraat, Mauritskade, Pontanusstraat en de spoorlijn Amsterdam – Utrecht. Hier bevindt zich ook het station Amsterdam Muiderpoort
Centraal in de wijk ligt de Dapperstraat, genoemd naar Olfert Dapper, waar van maandag tot en met zaterdag de Dappermarkt wordt gehouden. Na de Albert Cuypmarkt is dit de bekendste en drukste markt van Amsterdam.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De Dapperbuurt is ontstaan aan het eind van de negentiende eeuw. Uitgangspunt was het plan van de Amsterdamse stadsplanoloog Kalff uit 1875, waarin rechthoekige blokken domineerden. Vanaf 1876 werden de getekende straten in rap tempo volgebouwd. De kwaliteit was vaak matig; al in 1899 stortte een blok woningen aan de Pieter Nieuwlandstraat/hoek Dapperstraat in elkaar.
Hoewel een paar straten een voornaam aanzien hadden was de Dapperbuurt vooral een arbeidersbuurt, met relatief meer protestanten dan de overwegend katholieke Oosterparkbuurt. De wijk herbergde ook veel socialistische arbeiders en joden, die in 1928 een synagoge bouwden aan de Linnaeusstraat.
De Tweede Wereldoorlog bracht aan de buurt zware schade toe. Veel joodse bewoners werden weggevoerd; de synagoge en een aantal huizen werden verwoest.
Na de oorlog waren veel straten er slecht aan toe. In de jaren zeventig werd voorgesteld een aantal blokken te slopen; voor de bewoners die moesten verhuizen werd nieuwbouw gerealiseerd in de Roomtuintjes. De actiegroep De Sterke Arm eiste betaalbare huren voor de bewoners, en wist ervoor te zorgen dat de stadsvernieuwing zo werd uitgevoerd dat de huurders van een oud blok naar een nieuw konden doorschuiven.
[bewerk] Stadsdelen
Met de instelling van de stadsdelen werd de Dapperbuurt in 1990 ingedeeld bij stadsdeel Oost. In 1998 fuseerde dit met het stadsdeel Watergraafsmeer. Het nieuwe stadsdeel kreeg de naam Oost-Watergraafsmeer.
[bewerk] Trams in de Dapperbuurt
Sinds 1901 hebben de volgende tramlijnen in en langs de Dapperbuurt gereden: 3, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 19, 21 en 26. Tot 1949 reden de trams ook door de Eerste en Tweede Van Swindenstraat, met eindpunt nabij het oude station Muiderpoort. De overweg die deze straat verbond met de Javastraat in de Indische Buurt werd in 1939 door een viaduct vervangen.
De tramlijnen 3, 7, 9 en 14 rijden nog steeds door of langs de Dapperbuurt.
[bewerk] "De Dapperstraat"
De straat heeft literaire bekendheid gekregen door het gedicht De Dapperstraat van J.C. Bloem. De tekst is op een woonblok aan de Dapperstraat aangebracht:
De Dapperstraat
- Natuur is voor tevredenen of legen.
- En dan: wat is natuur nog in dit land?
- Een stukje bos, ter grootte van een krant,
- Een heuvel met wat villaatjes ertegen.
- Geef mij de grauwe, stedelijke wegen,
- De'in kaden vastgeklonken waterkant,
- De wolken, nooit zo schoon dan als ze, omrand
- Door zolderramen, langs de lucht bewegen.
- Alles is veel voor wie niet veel verwacht.
- Het leven houdt zijn wonderen verborgen
- Tot het ze, opeens, toont in hun hogen staat.
- Dit heb bij mijzelven overdacht,
- Verregend, op een miezerigen morgen,
- Domweg gelukkig, in de Dapperstraat.
[bewerk] Personen waar de straten naar genoemd zijn:
De meeste straten zijn genoemd naar geschiedschrijvers over Amsterdam, historici en schrijvers.
- Johannes Christiaan Breen (1865-1927) - Was Stadsarchivaris van Amsterdam
- Hajo Brugmans (1868-1939) - Hoogleraar algemene geschiedenis, schreef over Amsterdam
- Caspar Commelin (1636-1693) - Geschiedschrijver onder andere over Amsterdam
- Olfert Dapper (1636-11689) - Geneesheer en schrijver van De Beschrijvinge van Amsterdam
- Tobias van Domselaer (1611-1685) - Schrijver van de Geschiedenis van Amsterdam
- Jan ter Gouw (1814-1894) - Onderwijzer, geschiedschrijver onder andere over Amsterdam
- Philip von Zesen (1619-1689) - Duits geleerde schreef, Beschreibung der Stadt Amsterdam
- Daniel Albert Wijttenbach (1746-1820) - Hoogleraar in de letteren en wijsbegeerte
- Pieter Nieuwland (1764-1794) - Nederlands schrijver
- Jean Henri van Swinden (1746-1823) - Wis- en natuurkundige, voerde de huisnummering in Amsterdam in
- Pieter Vlaming (1686-1734) - Nederlands schrijver
- Jan Wagenaar (1709-1773) - Nederlands geschiedschrijver over Nederland en Amsterdam
- Nic. De Roever (1850-1893) - Was stadsarchivaris van Amsterdam en schreef daarover
- Tobias van Domselaar (17e eeuw) - Schrijver van een Beschrijving van Amsterdam
- Johannes Isacus Pontanus (1571-1639) - Hoogleraar, schreef: Historische Beschrivinghe der seer beroemde Coopstadt Amsterdam
- Caspar George Reinwardt (1773-1854) – Hoogleraar biologie
- Cornelis van der Vijver (1784-1855) - Schrijver van de Geschiedkundige beschrijving der Stad Amsterdam
- Carolus Linnaeus (1707-1778) - Zweeds plantkundige
- Oetewaler straat en pad – Genoemd naar het oude dorpje Outewaal wat gelegen was in de Watergraafsmeer
Overige straten in de Dapperbuurt
- Roomtuintjes
- Froneman straat
- Beyers weg
- Oranje Vrijstaat kade
- Woltera van Rees straat
- Polder weg
[bewerk] Trivia
De Reinwardt Academie, onderdeel van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (AHK), is gevestigd in de Dapperbuurt, namelijk aan de Dapperstraat.
[bewerk] Literatuur
- Stomweg gelukkig in Amsterdam-Oost. De geschiedenis van Dapperbuurt, Oosterparkbuurt, Weesperzijdestrook en Transvaalbuurt. Door Ton Heijdra, Uitgeverij René de Milliano, Alkmaar 1996. ISBN 90-72810-16-3.
