Bredevoort

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

**Bredevoort**
Plaats in Nederland
Bredevoort

Situering
Provincie	Gelderland
Gemeente	Aalten
Coördinaten	51°56'N 6°37'E
Nederland

Bredevoort (Nedersaksisch: Brevoort) is een vestingstadje in de gemeente Aalten in de Gelderse Achterhoek. Het heeft de titel Boekenstad vanwege de vele antiquariaten en tweedehands-boekwinkels.

De naam Bredevoort is afgeleid van het woord voorde dat oorspronkelijk "doorgang" of "doorwaadbare plaats" betekende. In dit geval gaat het om een brede doorgang, een zandrug door het moerasgebied. Aan het eind van de zandrug werd een kasteel gebouwd dat later met een voorburcht werd uitgebreid en uiteindelijk zich ontwikkelde tot een versterkte vestingstad. Dit is nog steeds te zien aan het bastion waarop de molen "prins van Oranje" op staat en een deel van de stadsgracht waarop in de zomer (laatste vrijdag en zaterdag van augustus en eerste vrijdag en zaterdag van september) de jaarlijkse gondelvaart wordt gehouden.

[bewerk] Geschiedenis

Stadsgezicht Bredevoort in 1634

Bredevoort komt voor het eerst voor op de lijst met bezittingen van de aartsbisschop van Keulen van 1188, die drie aandelen van het kasteel Bredevoort bezit. Onder de heerlijkheid Bredevoort vielen naast de kasteel met voorburg Bredevoort ook de dorpen Aalten, Dinxperlo en Winterswijk met hun buurtschappen. Na Herman en Johan van Bredevoort erfden de graaf van Lohn en de graaf van Steinfurt ieder een deel van de heerlijkheid.

Toen de graaf van Steinfurt zijn deel verkocht aan de bisschop van Munster en de graaf van Lohn zijn deel overgaf aan de graaf van Gelre, begon de strijd om het gehele bezit van de heerlijkheid tussen Munster en Gelre. Die strijd duurde twee eeuwen. Vanaf 1326 kwam Bredevoort feitelijk onder Gelders beheer. In 1350 kreeg Bredevoort muntrecht. De muntheer was Kastelein Gerard Vullinc. Vullinc liet omstreeks 1350 op eigen naam kwart groten slaan naar het voorbeeld van de munten van Reinald II van Gelre (1326 – 1343). De hertog van Gelre verpandt in 1388 de heerlijkheid aan Hendrik III van Gemen, wiens zoon en kleinzoon ook pandheer van Bredevoort waren. In 1388 kreeg Bredevoort stadsrechten. Tussen 1492 en 1526 was de graaf van Steinfurt pandheer, waarna het bestuur weer rechtstreeks onder de Gelderse hertog kwam, totdat de laatste werd verslagen door Keizer Karel V, die daardoor 'Heer van Bredevoort' werd. Maarten van Rossum werd pandheer van Bredevoort zowel onder de laatste hertog als onder Keizer Karel V.

Na keizer Karel V werd koning Filips II heer van Bredevoort en hij gaf de heerlijkheid in 1562 in pand aan Diederik van Bronckhorst Batenburg in Anholt. Na de afzwering van Filips II werden de Staten van Gelre 'Heer van Bredevoort' en die stelden in 1612 Maurits aan als pandheer, die daarvoor 50.000 goudguldens betaalde. In 1696 werd de Heerlijkheid door de Staten van Gelre cadeau gedaan aan koning-stadhouder Willem III. Zo kwam de heerlijkheid geheel in bezit van de Nassaus. Een van de titels van Koningin Beatrix is daardoor nog steeds 'vrouwe van Bredevoort' en werd daarmee één van de stemhebbende steden hetgeen blijkt uit de "Gedenkzuyl der verenigde 7 Nederlanden" van J.G. Visser uit 1795.

belegering van Bredevoort in 1597

Bredevoort met vestingwerken in 1684

De vestingstad Bredevoort had een strategische ligging tussen moeilijk begaanbare moerassen. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd Bredevoort meerdere malen belegerd en veroverd. In 1597 veroverde Maurits het stadje.

In 1646 sloeg de bliksem in de kruittoren, waardoor het kasteel ontplofte en diverse mensen omkwamen. Hieronder bevonden zich de drost Haersolte van Bredevoort en zijn gezin. Slechts een zoon, Anthonie, was op dat moment niet thuis en overleefde de ramp.

In 1818 werd de gemeente Bredevoort opgeheven en sindsdien valt de stad Bredevoort onder de gemeente Aalten.

In 1986 werd het stadsgezicht van Bredevoort beschermd verklaard.

In 1993 werd Bredevoort de Nederlandse boekenstad.

[bewerk] Bezienswaardigheden

St. Joriskerk, markt

Molen De Prins van Oranje

St. Joriskerk, laatgotische kerk met rococo preekstoel uit 1672
Walkorenmolen De Prins van Oranje
Historische kern
19e eeuws theehuisje aan de grote gracht
restanten van de 17e eeuwse Aalterpoort

[bewerk] Evenementen

Boekenmarkten op:

Paasmaandag
Internationale boekenmarkten, iedere 3e zaterdag in mei en laatste zaterdag in augustus
Particulieren boekenmarkt, iedere 2e zaterdag in juli
Kleine gespecialiseerde boekenmarkten
Paperassenmarkt, 2e zaterdag in augustus

Gondelvaart, iedere laatste vrijdag en zaterdagavond van augustus en eerste vrijdag- en zaterdagavond in september.

Traditionele Nieuwjaarsduik op 1 januari, locatie Slingeplas.

[bewerk] Zonen en dochters van de Bredevoort

Hendrickje Stoffels

Hendrickje Stoffels. Zij was de bekendste inwoonster van Bredevoort, de huishoudster en later ook de partner van Rembrandt. Hendrickje werd in 1626 geboren te Bredevoort. Op de markt van Bredevoort staat een standbeeld van haar.
Dr. Mr. Nout Wellink is een andere bekende inwoner van Bredevoort.
André van der Leij is de enige profvoetballer die Bredevoort heeft voortgebracht.

[bewerk] Externe links

___

Uitzicht vanaf de Molenwal

51° 57' NB, 6° 37' OL

Gemeente Aalten
Hoofdplaats: Aalten Andere kernen: Barlo \| Bredevoort \| Dale \| Dinxperlo \| Haart \| Heurne \| De Heurne \| IJzerlo \| 't Klooster \| Lintelo

Gemeente Aalten