Bokhoven
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 |
|
| Gemeente | 's-Hertogenbosch |
| Stadsdeel | Engelen |
| Oppervlakte | 309 ha |
| Inwoners | 290 |
| Dichtheid | 0,94/ha |
Bokhoven is een dorpje aan de Maas met 290 inwoners, eens een zelfstandig graafschap en nu één van de kernen van de gemeente 's-Hertogenbosch. De gemeente 's-Hertogenbosch rekent Bokhoven tot stadsdeel Engelen.
[bewerk] Geschiedenis
Archeologisch onderzoek heeft aangetoond dat er bij Bokhoven voor het eerst van bewoning sprake was in de 12e eeuw. De eerste vermelding in de archieven is uit 1307. In de 14e eeuw groeit Bokhoven langzaam uit tot een zelfstandige heerlijkheid doordat één familie alle heerlijkheidsrechten in handen krijgt. In 1363 noemt ridder Gijsbert Cocq zich als eerste "Heer van Bokhoven". Een vermoedelijk familielid van hem, Jan van Herlaer, draagt op 15 september 1365 Bokhoven als leen op aan de bisschop van Luik, waarbij zijn broer, Arnt van Herlaer, dan leenman zal zijn. Bokhoven onttrekt zich zo aan de ambities van zowel de graven van Holland, als de hertogen van Brabant en Gelre. In die zelfde tijd wordt er een kasteel gebouwd, vermoedelijk door Jan Oem van Arkel.
Hoewel de heerlijkheid Bokhoven geen gebied van de Bourgondiërs was, kiest in 1498 de toenmalige heer, Jan van der Aa, toch partij voor de Habsburgers tegen zijn eigen neef, Karel van Gelre. De Geldersen slaan hard terug en verwoesten dat zelfde jaar nog het hele dorp. De overlevering wil dat de herbouw daarna op een oostelijker plek plaatsvond, maar dat verhaal wordt niet door het bodemonderzoek bevestigd. Keizer Maximiliaan verkiest Jan van der Aa tot ridder in de Orde van het Gulden Vlies en zijn heerlijkheid krijgt op 16 maart 1499 de rang van baronie.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog is de baronie Bokhoven neutraal gebied. Na de val van 's-Hertogenbosch in 1629 wordt het een katholieke enclave binnen Staats (en dus calvinistisch) machtsgebied, waar de mogelijkheid nog de katholieke eredienst uit te oefenen ervoor zorgt dat de katholieken uit 's-Hertogenbosch het kerkje gaan frequenteren, wat financieel zeer voordelig blijkt - ondanks pogingen van calvinistische predikanten aan deze praktijk een einde te maken. Op 17 februari 1640 wordt de baronie een vrij graafschap, met als eerste graaf Engelbert II d'Immerselle.
In 1672 valt Lodewijk XIV de Republiek aan tijdens de Hollandse Oorlog. Hoewel het graafschap Bokhoven ook in deze strijd een neutraal gebied vormt, behorend tot het Heilige Roomse Rijk, blazen de Franse troepen die 's-Hertogenbosch belegeren toch het kasteel op, zodat het geheel lecht in ruwiene. Het zou nooit meer herbouwd worden. De graven blijven wonen in de voorhof maar ook die vervalt steeds meer.
In augustus 1794 overspoelen de revolutionaire Franse troepen, die zich van feodale grenzen al helemaal niets aantrekken, het graafschap met veertig kanonnen. Per decreet van 1 oktober 1795 wordt het bij Frankrijk ingelijfd, maar op 5 januari 1800 aan de Bataafse Republiek overgedragen. Vanaf dat moment behoort Bokhoven tot Nederland en volgt diens geschiedenis. Van graafschap wordt het gebied gemeente. In 1922 wordt het samengevoegd met de gemeente Engelen. In 1944 loopt het geallieerde offensief vast tegen de Maas; het dorp, op 5 november door de Britten bevrijd, ligt een half jaar in de frontlinie en wordt - voor de derde keer in zijn geschiedenis - volledig verwoest, nu door de Duitse artillerie. Na enige aarzeling neemt men na de oorlog de herbouw ter hand. Engelen wordt op zijn beurt in 1971 geannexeerd door de gemeente 's-Hertogenbosch.
[bewerk] Heden
Vanaf het midden van de 20e eeuw is Bokhoven van een gemeenschap van landbouwers, vissers en schippers veranderd in een forenzendorp. Ook het landschap rond het plaatsje is anders geworden. Het oude haventje werd gedempt. Door ruilverkaveling verdwenen de vele kleine percelen met hun karakteristieke houtwallen. In juli 1984 knakte een extreem zware onweersstorm de dubbele rijen monumentale canadassen aan weerszijden van de dijk naar Engelen als luciferhoutjes, een kaalgeslagen land achterlatend. Wat er nog aan beplanting resteerde, ging door de dijkverhoging na de watersnooddreiging van 1995 teniet. Deze schade is ten dele gerepareerd door verschillende herplantingsprojecten die de gemeente 's-Hertogenbosch in samenwerking met de bewoners liet uitvoeren, vooral in de dorpskom zelf. Daar de nieuwbouw bescheiden gehouden werd (men mag maximaal één huis per jaar erbij bouwen), bleef het landelijke karakter behouden - het plaatsje doet zijn carnavalsnaam Zeuve Stroate Durp nog steeds eer aan. Behalve de rustieke kwaliteiten bestaan de voornaamste attracties uit de schamele resten van de kasteelruïne en in het kerkje het 17e eeuwse marmeren praalgraf van graaf Engelbert en gravin Helena, een werk uit 1650 van Artus Quellinus.
| Gemeente 's-Hertogenbosch |  |
|---|---|
|
Hoofdplaats: 's-Hertogenbosch |
|
