Blauwe Tram
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Blauwe Tram is in het algemeen de verzamelnaam voor de tram zoals hij gereden heeft tussen 1881 en 1961 in het gebied tussen Scheveningen, Den Haag, Leiden, Katwijk, Noordwijk, Haarlem, Zandvoort, Amsterdam, Purmerend, Edam en Volendam. De trams hadden vanaf 1924 een donkerblauwe kleur. De tramdiensten werden geëxploiteerd door de Noord-Zuid-Hollandse Tram Maatschappij (NZHTM), na 1946: Noord-Zuid-Hollandse Vervoermaatschappij (NZH).
Het trambedrijf kende twee spoorwijdten: meterspoor en normaalspoor. Het smalspoor was voornamelijk in Noord-Holland te vinden, terwijl Zuid-Holland (ten zuiden van Haarlem) voornamelijk door de trams op normaalspoor is bediend.
De eerste trams van de latere NZH reden in 1881 tussen Hillegom en Leiden, respectievelijk Haarlem. Deze werden geëxploiteerd door de Noord-Zuid-Hollandsche Stoomtram Maatschappij (NZHSTM). Op 4 juni 1881 verbond de eerste stoomtram van de RSTM, die later opging in de NZH, de Katwijkse Boulevard met Rijnsburg, niet lang daarna doorgetrokken naar Leiden en in 1911 door de NZH geëlektrificeerd.
Op 13 december 1888 werd de eerste lijn in Noord-Holland (van de Noord-Hollandsche Tramweg-Maatschappij, NHT) in dienst gesteld: van Amsterdam Noord naar Edam v.v. Later ook naar Purmerend en Volendam uitgebreid en in 1932 door de NZH geëlektrificeerd. De tramlijn Amsterdam - Haarlem - Zandvoort van de ESM werd geopend in 1899/1904 en opgeheven in 1957.
De laatste rit van de Blauwe Tram was op 9 november 1961, van Den Haag naar Leiden. Bijna alle tramstellen van de toenmalige NZH zijn vervolgens gesloopt, slechts enkele zijn bewaard gebleven:
- Motorrijtuig A106 – Tramweg-Stichting, Scheveningen
- Motorrijtuig A327 – Tramweg-Stichting, Scheveningen
- Aanhangrijtuig B303 – Tramweg-Stichting, Scheveningen
- Aanhangrijtuig B32 (GTA 663) – Tramweg-Stichting, Scheveningen
- Open goederenwagen C106 – Tramweg-Stichting, Scheveningen
- Motorrijtuig A14 – NZH-Vervoermuseum, Haarlem
- Motorrijtuig A37 – NZH-Vervoermuseum, Haarlem
- Aanhangrijtuig BY2 – NZH-Vervoermuseum, Haarlem
- Budapester stuurstandrijtuig B412 – NZH-Vervoermuseum, Haarlem
- Railtransportwagen H114 – NZH-Vervoermuseum, Haarlem
- Coupé aanhangrijtuig BY13 – Legermuseum
- Stoomtramlocomotief A10 (RSTM 2) – Nederlands Spoorwegmuseum, Utrecht
- Stoomtramlocomotief A8 (HTM 8 'Ooievaar') – Stoomtram Hoorn-Medemblik, Hoorn
- Aanhangrijtuig B26 (GoTM B21) – Stoomtram Hoorn-Medemblik, Hoorn
- Gesloten Goederenwagen NHTM C21 – Stoomtram Hoorn-Medemblik, Hoorn
- Open Goederenwagen NHTM C163 – Stoomtram Hoorn-Medemblik, Hoorn
Inhoud |
[bewerk] Museale Blauwe Tram A327
De meest in het oog springende nog bestaande Blauwe Tram is de A327. Motorwagen A327 is van 1913 tot 1960 in gebruik geweest voor het stadsvervoer in Haarlem en Leiden en nu eigendom van de Tramweg-Stichting (TS). De A327 staat normaal gesproken in de remise van Scheveningen. Regelmatig wordt deze dienstvaardige motorwagen met bijpassende bijwagen B37 bij bijzondere gelegenheden uit de remise gehaald om de beelden van vroeger te laten herleven door het maken van ritten op het Haagse tramnet.
In juni 2006 was de A327 (zonder bijwagen) te gast in het Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem ter gelegenheid van het tienjarige bestaan van de museumtramlijn aldaar. Bij de opening in 1996 was deze motorwagen hier ook al op bezoek geweest.
[bewerk] Anekdotes rond de Blauwe Tram
Nadat een aantal aanrijdingen had plaatsgevonden, werd het in een aantal Leidse kroegen de gewoonte om, wanneer iemand zei dat hij naar huis ging, te antwoorden "Tot ziens! Pas je op voor de Blauwe Tram?"
In Katwijk had men een ander probleem met de tram: de (beweegbare) Sandtlaanbrug was niet geëlektrificeerd, zodat de tram vóór de brug een vaartje moest nemen om de brug over te komen. Een enkele keer kwam het voor dat de overkant van de brug niet werd gehaald, waardoor de tram op de brug tot stilstand kwam en moest wachten op de volgende tram om van de brug afgehaald of juist opgeduwd te worden.
[bewerk] Literatuur
- De 'Blauwe tram' van 1924-1961 – L.J.P. Albers. Wyt, 1971. ISBN 90-6007-572-2
- Voorlopers van de 'Blauwe tram' – J.J. van Helden. Wyt, 1974. ISBN 90-6007-712-1
- De geschiedenis van de 'Blauwe Tram' : een eeuw streekvervoer van Scheveningen tot Volendam – J.F. Smit. Kluwer, 1979. ISBN 90-201-1071-3
- Vaarwel! 'Blauwe Tram' : de laatste jaren van het NZH trambedrijf : Amsterdam-Haarlem-Zandvoort, Amsterdam-Edam-Volendam, Stadsdienst Leiden: Oegstgeest/Rijndijk, Leiden-Katwijk, Noordwijk, Leiden-Den Haag-Scheveningen – A. van Kamp, Van Kamp, 1989. ISBN 90-72721-02-0
- Op het spoor van de 'Blauwe Tram' : herinneringen aan het trambedrijf van de NZH ; *Dl. 1*Amsterdam-Haarlem-Zandvoort, Haarlem; stadslijn 1, Soendaplein-Heemstede. [foto's L.J.P. Albers... et al.] – A. van Kamp, Van Kamp, 1995. ISBN 90-72721-05-5
- Op het spoor van de 'Blauwe Tram' : herinneringen aan het trambedrijf van de NZH ; *Dl. 2*Leiden-Den Haag-Scheveningen, Stadstram Leiden (Oegstgeest-Rijndijk), Leiden-Katwijk, Leiden-Noordwijk. [foto's L.J.P. Albers... et al.] – A. van Kamp, Van Kamp, 1996. ISBN 90-72721-06-3
- De Bollenlijn : een rit met de blauwe tram van Haarlem naar Leiden – Ad van Kamp. Hagenaar, 1999. ISBN 90-72721-07-1
[bewerk] Externe links
| Elektrische trams en metro's in Nederland |  |
|---|---|
|
Metrosystemen: Amsterdam · Rotterdam |
