Wikipedia:Biografieën van levende personen
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 |
Dit is een voorstelpagina. Over de inhoud van onderstaande tekst probeert de gemeenschap van de Nederlandstalige Wikipedia consensus te bereiken. Iedereen wordt van harte uitgenodigd om over deze tekst mee te denken (en eraan mee te schrijven/overleggen). Ga er niet vanuit dat anderen de inhoud van deze pagina al kennen, en zeker niet dat ze het ermee eens zijn of er rekening mee houden. |
 |
Deze pagina in een notendop: Wikipedia staat midden in de samenleving. De Wikipediagemeenschap heeft dus een morele en wettelijke verantwoordelijkheid. Biografische gegevens van levende personen vereisen extra zorgvuldigheid en integriteit, met name waar het controversiële punten betreft. |
Biografieën van levende personen dienen met extra zorgvuldigheid en omzichtigheid te worden behandeld. Een artikel kan van invloed zijn op het leven van de beschreven persoon en dat van zijn naasten. Het belang hiervan kan niet worden overschat en heeft gevolgen voor biografische gegevens, in welk artikel deze ook staan.
Voor het schrijven van echte biografieën is er een leidraad te vinden in standaardvorm voor biografieën.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
Gebruikers dienen bijzondere zorgvuldigheid te betrachten bij het aanmaken en bewerken van levensbeschrijvingen van levende personen. Het op waarde schatten en neutraal weergeven van biografische informatie vereist een grote mate van tact, inlevingsvermogen en integriteit. De van toepassing zijnde wetgeving moet strikt worden nageleefd, en nog strikter dan bij andere artikelen gelden deze drie zuilen van de Wikipediafilosofie:
Het artikel moet simpelweg kloppen. Wees onverbiddelijk streng ten aanzien van de kwaliteit en betrouwbaarheid van bronnen. Ongefundeerde of slecht onderbouwde informatie over het leven van personen (zij het negatief, positief of enkel twijfelachtig) zou onmiddellijk en zonder discussie verwijderd moeten worden uit de artikelen in de Hoofdnaamruimte van Wikipedia, maar ook uit overlegpagina's, gebruikerspagina's en andere projectruimten. [1]
Wikipedia is een van de meest geraadpleegde en gekopieerde websites op het internet. Filosofische en andere overwegingen zoals rekkelijkheid en eventualisme die wel getolereerd kunnen worden bij andere onderwerpen, zijn daarom niet van toepassing op informatie over levende personen.
Iemand die vermoedt dat een van deze regels ergens niet wordt nageleefd, of zich andere zorgen maakt, heeft tal van mogelijkheden. Een mogelijkheid is het achterlaten van een bericht waarin dit kenbaar wordt gemaakt bij de Helpdesk of de verzoekpagina voor moderatoren (De Engelstalige Wikipedia heeft speciaal voor dit doeleinde het BLP noticeboard). Ook medegebruikers kunnen met hun expertise of hun distantie tot het onderwerp soms een vastgelopen discussie weer vlottrekken. Een aantal Wikipedianen biedt zich aan als vrijwillige bemiddelaars.
[bewerk] Vuistregel
Een belangrijke vuistregel bij het schrijven en redigeren van biografische verhandelingen over bestaande personen is "doe geen kwaad". Wikipedia is een encyclopedie, geen roddelblad, archief of iets anders; het is niet de taak van de encyclopedie om sensatie te zoeken of om het voornaamste medium te zijn voor de verspreiding van prikkelende opmerkingen over het leven van anderen. Biografieën van levende personen (BLP) moeten met terughoudendheid en afstandelijkheid worden geschreven, en met de hoogste achting voor de privacy van het onderwerp. Er is ook een projectpagina die beschrijft wat Wikipedia niet is.
Deze beleidslijn is van toepassing op biografische artikelen over personen die op het moment van schrijven in leven zijn, maar evenzeer op biografische gegevens over hen in andere artikelen. De bewijslast voor elke opmerking in een bijdrage ligt bij de auteur van de opmerking, en bij eenieder die het materiaal terugzet na een verwijdering; ook hierbij geldt dat de richtlijn verzwaard weegt door de tegenwoordigheid van het onderwerp. Personen van wie het overlijden niet vaststaat, dienen te worden beschouwd als levende mensen. Mocht het geboortejaar bekend zijn, dan geldt deze regel vanaf het jaar ( 2008 - 123 = ) 1885. [2]
[bewerk] Geen origineel onderzoek
In Wikipedia is geen oorspronkelijk onderzoek toegestaan. Dit houdt onder meer in dat men geen informatie in een artikel kan invoeren vanuit de eigen ervaring, of die men viavia vernomen heeft, tenzij deze informatie ook in een normale bron is gepubliceerd, of algemeen bekend is. Ga echter altijd respectvol om met personen die komen melden dat hun naaste is overleden, ook als zij dit middels een anonieme bijdrage doen. Zolang deze informatie niet verifieerbaar is, moeten zij op zorgvuldige wijze worden geïnformeerd over de voorwaarden waaraan moet zijn voldaan voordat deze informatie daadwerkelijk in een artikel kan worden opgenomen.
Ook het vermelden van eigen conclusies uit gepubliceerde informatie is niet toegestaan. Er bestaan bezwaren tegen het gebruik van verwijzingen naar eigen publicaties, maar deze zijn wel toegestaan als de publicatie afdoende geaccepteerd is, bijvoorbeeld als die peer-review ondergaan heeft.
[bewerk] Maatwerk
De relevantie van personen kent grote variaties in aard en gradatie. Sommigen kunnen algemeen bekend worden verondersteld vanwege hun functie of door geboorte (de paus, een kroonprins), anderen genieten faam in kleine kring (een hoogleraar, een stuntman, een violist). Informatie over de laatste groepen ligt gevoeliger en moet met meer vertrouwelijkheid worden beoordeeld. Velen hebben voor een bijzondere carrière gekozen en niet voor de roem. Zij ervaren elke publiciteit als een last.
[bewerk] Privacy
[bewerk] Privacy van informatie
Een geboortedatum is privé. Niet iedereen vindt het prettig om met zijn verjaardag te koop te lopen. Een artikel kan de geboortedatum van een beroemd persoon vermelden wanneer deze informatie in brede kring met zekerheid bekend is, maar gebruikers dienen terughoudend te zijn waar het minder bekende personen betreft. In geval van twijfel volstaat de vermelding van het geboortejaar.
[bewerk] Privacy van contactgegevens
Wikipedia-artikelen moeten geen contactgegevens van personen vermelden. Hieronder worden onder meer verstaan huisadressen, postadressen, emailadressen, fax- en telefoonnummers. Adressen van websites vallen hier uitdrukkelijk buiten. Ter zake doende hyperlinks naar externe webpagina's over of websites van een besproken persoon kunnen een grote toegevoegde waarde betekenen, als wordt overwogen wanneer extern linken gepast is.
[bewerk] Privacy van derden
Bij de bespreking van een deelonderwerp is het soms beter om een naam niet te vermelden, wanneer dit geen essentiële informatie is voor het begrip van de materie. Dit geldt in het bijzonder voor minderjarige kinderen van een artikelonderwerp. Privacybescherming voor hen is immers prettig en gewenst, het hebben van een bekende ouder betekent niet dat jezelf overal moet staan en ook is het niet plezierig voor een persoon als iedereen weet hoe haar/zijn kinderen precies heten. Het verdient dus de voorkeur indien dat opportuun gevonden wordt te volstaan eventueel met een toevoeging dat de persoon getrouwd is/was en/of relatie heeft en een x aantal kinderen.
[bewerk] Artikelen over mensen die alleen maar bekend zijn vanwege één gebeurtenis
Wikipedia is geen krant. Het kale feit dat iemand in het nieuws is geweest betekent nog niet dat hij een eigen encyclopedieartikel moet hebben. Het is beter om de informatie over de persoon op te nemen in het artikel over de gebeurtenis. Er is namelijk een grote kans dat als je een apart artikel maakt over iemand die alleen bekend is vanwege een bepaalde gebeurtenis, er dan in het artikel onevenredig veel aandacht wordt besteed aan de gebeurtenis ten opzichte van de rest van het leven van die persoon. Ook is het vaak moeilijk om dan een neutraal standpunt aan te houden. Als zulke artikelen toch bestaan is het meestal het beste om de informatie in te voegen in het artikel over de gebeurtenis en dan een redirect te maken vanaf de naam van de persoon. Behandel de gebeurtenis, niet de persoon.
[bewerk] BLP-schendingen voorkomen
Er zijn verschillende stappen die ondernomen kunnen worden om schendingen van de privacy van levende personen tegen te gaan.
[bewerk] Semi-beveiliging en beveiliging
Als er twijfel is, is het het beste om biografieën terug te draaien naar de laatste neutrale versie en alle controversiële beweringen zonder betrouwbare bron te verwijderen, ook als het artikel hierdoor minder informatie gaat bevatten. Als een moderator denkt dat er veelvuldig controversiële of lasterlijke informatie dingen wordt toegevoegd aan een artikel over een levende persoon, mag hij dit artikel tijdelijk (semi)beveiligen nadat het materiaal verwijderd is.
[bewerk] Verwijderlijsten leeghalen
Als een biografie van een levende persoon verwijderd is na een debat op de verwijderlijst en er ongepast commentaar in de discussie voorkomt, kan het deel van de verwijderlijst waarop de discussie plaatsvond leeggehaald worden.[3] Het is dan het beste als dit vermeld wordt op de lijst, zodat mensen die de discussie alsnog willen zien in de geschiedenis kunnen kijken. Na verwijdering is de pagina niet via de zoekmachines te vinden.
[bewerk] Verwijdering
Als een artikel over een levende persoon bijna alleen maar negatieve informatie bevat, kan het verwijderd worden, soms zelfs zonder door de gebruikelijke procedures te gaan. Na de verwijdering van een biografie over een levende persoon kan een moderator er ook voor kiezen om de pagina te beveiligen tegen heraanmaak. Als een moderator een artikel heeft verwijderd wegens BLP-problemen moet een andere moderator het artikel niet terugplaatsen zonder nader overleg met de verwijderende moderator.
[bewerk] Blokkades
Als gebruikers meermaals controversieel materiaal zonder bronnen toevoegen aan artikelen, kunnen ze hiervoor geblokkeerd worden. Doorgaans krijgen mensen die potentieel lasterlijke informatie toevoegen minder waarschuwingen dan gewoonlijk. Mensen die dit materiaal verwijderen worden daar doorgaans nooit voor geblokkeerd, ook niet als ze de (af en toe toegepaste) drierevertsregel hebben overtreden.
[bewerk] Autobiografisch werk
Sommige personen over wie informatie in de encyclopedie staat, zijn zelf ook gebruiker van Wikipedia. Sommigen hebben zelfs een gebruikersnaam. Een bekend voorbeeld is User:Jimbo Wales op de Engelstalige Wikipedia. Omdat de schijn van zelfpromotie en andere belangenverstrengeling moeilijk is te voorkomen, wordt een substantiële bijdrage aan een artikel door de persoon die het onderwerp van dat artikel is veelal met argusogen bezien, maar correcties en verwijderingen van onjuistheden zijn vanzelfsprekend zeer welkom.
[bewerk] Wikiquette
Het is voorgekomen dat wijzigingen door verschil van inzicht ontaardden in een bewerkingsoorlog. Vaak gaat het dan niet meer om de inhoud maar om prestige. Ook gebruikers die te goeder trouw zijn, kunnen lijnrecht tegenover elkaar komen te staan. Daarom moet men niet dreigen met juridische actie; constructief overleg kan duidelijk aangeven welke grens wordt overschreden. Zie ook boven voor de mogelijkheden andere gebruikers in te schakelen.
[bewerk] Keuze
Een artikel is neutraal, of ontbreekt. Dat zijn de keuzemogelijkheden.
Op basis van deze beperkingen in de vrijheid die Wikipedia kenmerkt, en ook afgaande op de reeds opgebouwde ervaring uit het verleden, lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat het verspilde moeite is om de encyclopedie in te zetten voor persoonlijk gebruik, ongeacht hoe onschuldig het soms kan beginnen. Dat leidt enkel tot kostbaar tijdverlies en veroorzaakt grote ergenis bij vele direct en indirect betrokken personen. Indien u het imago of de reputatie van een kennis of uzelf wilt aanpassen, is Wikipedia daarvoor niet het geschikte middel.
| Referenties: |
|
