Beuk (boom)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| Beuk | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
| soort | |||||||||||||||||||
| Fagus sylvatica L. (1753) |
|||||||||||||||||||
 |
|||||||||||||||||||
 |
De beuk (Fagus sylvatica) is een van nature in Europa voorkomende boom. De soortaanduiding sylvatica is afgeleid van "silva" (= bos). Met zijn grootte tot 40 meter is het een hoge boom. De boom leeft in symbiose met een schimmel (mycorrhiza). De stam is glad en grijs.
Het blad is veernervig, licht gegolfd en licht glanzend.
De plant is eenhuizig; er zijn dus mannelijke en vrouwelijke bloemen aan dezelfde boom. De knoppen zijn langwerpig en bestaan uit schubben. De bestuiving vindt plaats door de wind. De beuk kan goed tegen schaduw en is een climax soort.
De vrucht is een noot. De nootjes worden omsloten door een napje, dat gevormd wordt uit de vruchtbladen en de schutbladen. In elk napje zitten 2 nootjes. Als de nootjes rijp zijn opent het napje in vier delen en vallen de beukennootjes op de grond. De beukennootjes worden onder andere verspreid door eekhoorns, die ze als wintervoorraad gebruiken.
Inhoud |
[bewerk] Rode of groene beuk
De rode beuk (Fagus sylvatica 'Purpurea'), ook wel zwarte beuk genoemd, is een natuurlijk ontstane ondersoort van de groene beuk. Uit de zaden van de rode beuk ontspruiten voor het overgrote deel groene beuken, slechts zelden een rode. Rond het jaar 1600 werd in Zwitserland voor het eerst een rode beuk in een bos aangetroffen. De vermeerdering hiervan verloopt sindsdien voornamelijk door enten.
Beuken worden vaak in lanen geplant. Zolang alle bomen gezond zijn gaat dit goed, wanneer een boom sterft, dan kan door zonnebrand de een na de andere boom volgen. Bij beukenbossen valt op dat er weinig tot geen ondergroei is, door het dichte bladerdak bereikt maar zeer weinig zonlicht de bodem, terwijl het looizuurrijke blad kruidachtige begroeiing tegengaat.
De beuk gedijt goed op vochthoudende, goed doorlatende, kalkrijke, leemhoudende bodem. Het verdraagt hoge waterstanden of droge zandgronden niet.
Beuken worden veel in hagen geplant. Omdat de beuk in symbiose met een schimmel leeft mogen de wortels van het plantgoed nooit schoon gespoeld worden en mag direct na het planten geen water gegeven worden. Jonge beuken behouden hun afgestorven blad tot eind april wanneer het nieuwe blad uitloopt. Daarom zijn ze bijzonder geschikt voor een dichte, hoge haag (beuken voor een haag zijn geen haagbeuken (Carpinus betulus): dat is een andere soort).
[bewerk] Leeftijd
Beuken worden niet echt oud, 200 à 300 jaar wordt als maximum aangegeven. In de Middachter Allee bij Kasteel Middachten in De Steeg stonden tot voor kort enkele van de oudste beuken in Nederland. De dikste was 5 m in omvang, en enkele van de bomen waren 44 tot 46 m hoog. Ze waren in 1776 aangeplant. Omdat twee beuken in de winter van 2004 -2005 spontaan omvielen en meerdere beuken hol en aangetast bleken door de korsthoutskoolzwam, heeft de eigenaar van Landgoed Middachten ze in november 2005 laten kappen.
[bewerk] Hout
Als de beuk voor het hout gebruikt wordt, moet deze echter veel jonger gekapt worden, omdat anders door verkleuring en aantasting door schimmels het hout onbruikbaar is. Het hout kan voor velerlei producten gebruikt worden zoals keukengerei, meubilair en parket.
[bewerk] Ziekten en plagen
De beuk kan aangetast worden door het gewoon meniezwammetje (Nectria cinnabarina), bastkanker (Nectria ditisima), roetdauw (Dematiaceae) en Apiognomonia errabunda die necrotische vlekken veroorzaakt.
Verder kan de beuk last hebben van de beukenbladluis (Phyllaphis fagi), wollige beukenluis (Cryptococcus fagisuga), de beukenspringkever (Rhynchaenus fagi) en de galmijt.
[bewerk] Toxiciteit
De beuk bevat fagine, een saponine. Deze fagines kunnen hemolyse verwekken. Vooral paarden zijn zeer gevoelig aan deze toxines die vooral in de beukennoten zijn opgeslagen. De bladeren op zich zijn weinig toxisch.
[bewerk] Externe link
- informatie over het hout (beuken) in het Houtvademecum (bij het Centrum Hout)
[bewerk] Fotogalerij
 Oude beuk in Jerrild op Jutland in Denemarken |
 "Nigerlbuche" bij Neualbenreuth, Duitsland |
 Li Béni Hesse met 8 m omtrek te Bonnerue (Houffalize - België) - Chemin du hêtre béni |
|
 Bloeiwijze |
 Beukentak |
 Beukennootjes |
 Vrucht met napje van beuk |
 Beukennootjes met opengesprongen napje |
 Jonge plant |
 Zonnebrand schade bij beuk |
 Gallen van de galmijt |
 Galmijt |
 Herfstkleur |
 Herfstbladeren van de beuk |
 Het Zoniënwoud is erg gekend voor zijn oude beukaanplantingen. |
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Fagus sylvatica op Wikimedia Commons.
|
