Beha
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een beha, bh of bustehouder is een kledingstuk voor vrouwen dat uit schouderriemen, twee cups en een centrale band rond de borstkas bestaat.
Het bovenste deel van een bikini heet ook een beha, maar met het sociale verschil dat het deel van een zwempak is en niet deel van het ondergoed uitmaakt.
Inhoud |
[bewerk] Soorten
Er zijn vele soorten beha's, afhankelijk van stijl, functie en materialen. Bekende types zijn de push-upbeha, beha's met voorsluiting, achtersluiting, sportbeha's, borstvoedingsbeha's en opgevulde beha's.
Beha's bestaan in verschillende modellen:
- klassieke beha: Een klassieke beha heeft een driehoekig basismodel, hij kan versterkt zijn met baleinen of beugels.
- push-up: Deze beha's duwen de borsten omhoog zodat de borsten groter lijken.
- minimiser: Deze beha's duwen de borsten plat tegen het lichaam, zodat de borsten kleiner lijken.
- balconette: Deze beha's zijn niet zichtbaar onder bovenkleding met een lage neklijn. De cups hebben meer een halve cirkelvormige vorm, met de rechte lijn langs boven. De bevestiging van de schouderbandjes wordt meer naar de buitenkant geschoven.
- sportbeha: Deze beha's zijn meestal gemaakt van stevige elastische stoffen. Hun doel is de borsten zo onbeweeglijk mogelijk te houden tijdens het sporten. Sportbeha's hebben meestal geen baleinen of beugels, vaak bevatten de cups meer stof dan een ander model in dezelfde maat.
Er bestaan modellen met of zonder beugel. Een beha zonder beugel kleedt niet zo mooi, terwijl één met beugel de borsten uit elkaar en naar boven drukt. Vrouwen met een C-cup kiezen meestal voor een model met beugel omdat die hun borsten beter ondersteunt. In tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, zijn sportbeha's niet erg geschikt voor vrouwen met grote borsten (D- of E-cups): die kunnen beter een katoenen beha met een beugel kiezen. Er zijn ook "strapless" modellen. Dit zijn beha's zonder schouderbandjes.
[bewerk] Maten
[bewerk] Europa
Beha's zijn in allerlei vormen en maten te verkrijgen. De maat wordt aangegeven door een cijfer en een letter. Deze letter duidt het volume van de borsten aan (cup genoemd). De allerkleinste cup is AA en wordt gebruikt voor de eerste behaatjes of door vrouwen met vrij kleine borsten. Dan volgen A, B, C, D, DD, E en zo verder. Aan de rugzijde van de beha vermeldt een klein etiket vaak drie maten die elk met een verschillend systeem overeenstemmen: Franse (F), Europese (EUR) en Amerikaanse (USA) maten. Bij ons worden de Franse maten het meest gebruikt.
Bij de Europese maat duidt het cijfer de omvang van de borstkas onder de borsten aan (in centimeter, strak aangetrokken). De maten worden afgerond tot ze een 0 of 5 als laatste cijfer hebben. Dit noemt men de bandmaat. De letter geeft het verschil tussen de omvang gemeten op de borstkas, en de omvang gemeten op het dikste niveau van de borsten zelf aan. Is het verschil 10 - 12 centimeter, dan heeft men cup AA; bij een verschil tussen 12 - 14 centimeter cup A; tussen 14 en 16 centimeter cup B; tussen 16 en 18 centimeter cup C; tussen 18 en 20 centimeter cup D, tussen 20 en 22 centimeter cup DD; tussen 22 en 24 centimeter cup E en tussen 24 en 26 cup F. Iemand met een borstomvang onder de buste van 93 centimeter en op de buste van 110 centimeter heeft dus maat 95C. De cupletter alleen zegt dus niets over de werkelijke grootte van de borsten. Een D-cup is kleiner bij iemand met een smalle taille dan een B-cup bij iemand met een brede taille.
Er zijn ook fabrikanten die alle lettertjes één plaats opschuiven in het alfabet, omwille van commerciële redenen. Een theoretische cup A wordt dan een cup B, zodat vrouwen het gevoel hebben grotere borsten te hebben - en dus ook dat lingeriemerk zullen blijven kopen.
[bewerk] Amerika
Amerikaanse maten werken volgens hetzelfde systeem als de Europese. Het cijfer stelt de borstkasomtrek onder de borsten voor (in inches). De cupgrootte wordt bepaald door het verschil tussen de omtrek van de borsten (tijdens het dragen van een goedzittende beha, met armen gestrekt naast het lichaam) en de omtrek van de borstkas onder de borsten.
Er is echter nog een tweede Amerikaanse maatsoort in omloop. Daarbij moet bij de borstkasomtrek onder de borsten vijf inch worden bijgeteld als het getal oneven is, en zes inch als het getal even is. De cupmaat wordt gemeten op het dikste deel van de borst. Het verschil tussen dit getal en de omtrek van de borstkas onder de borst, geeft de cupmaat weer: een verschil tot 1 inch = A cup, tot 2 inch = B, tot 3 inch = C, tot 4 inch = D, tot 5 inch = DD, tot 6 inch = F en tot 7 inch = FF (1 inch = 2,54 cm).
[bewerk] Praktijk
In de werkelijkheid blijkt niet iedere vrouw op deze mathematische manier in hokjes in te delen. Er bestaan buiten diverse borstgroottes, ook diverse vormen. Sommige vrouwen hebben borsten in de vorm van sinaasappelen, een traan, sommige borsten zijn ellipsvormig of hangen laag, anderen weer hoog. Bovendien zorgen de fabrikanten voor vele variaties in beha-stijlen en cupgroottes, zodat het vaak er op aankomt al passend een geschikte behamaat te vinden.
Let bij het passen er goed op dat de rugband niet de strak zit: dat heeft een uitpuilend effect, waardoor men dikker lijkt. Kuiltjes in de schouders maken duidelijk dat de bandjes iets te strak zitten. Als de beha naar boven schuift, is de rugomvang te wijd en krijgen de borsten geen steun. Is de cup kreukelig, dan is een kleinere cupmaat aan te raden.
De gemiddelde borstomvang hangt af van continent tot continent. In Europa is de gemiddelde cup B, terwijl in de Aziatische landen de meeste vrouwen cup A hebben. In Engeland is de gemiddelde cup 34C (86C in centimeters).
Als de verhoudingen van de grootte van de borsten ten opzichte van de rug afwijken van het gemiddelde, kloppen de maten niet meer. Een oplossing voor vrouwen met een brede rug (in vergelijking met hun borsten) is een cupmaat kleiner, en een omvangsmaat groter te proberen (dus bv 90D wordt 95C). Vrouwen met grote borsten in vergelijking met hun rug kunnen een cupmaat groter en een omvangsmaat kleiner proberen (90D wordt dus 85E).
[Dit laatste is een wijdverbreid misverstand. Als je een 90D nodig hebt en deze niet past is de bh verkeerd gekozen. Een 85 is altijd kleiner in de omvang en zal dus op den duur klemmen.]
Bij het passen van een beha moeten de schouderbandjes en de borstband zo groot mogelijk ingesteld worden. Bij het dragen van de beha zal de stof namelijk uitrekken, door zo groot mogelijk te passen is het nadien mogelijk om de beha kleiner te maken wanneer de stof uitrekt.
Een goed passende beha heeft een borstband die op de rug onder de ribbenkast blijft zitten, wanneer de band omhoog kruipt is de omvangsmaat te groot. Langs voor moet de band overal plat tegen het lichaam liggen. De cups mogen niet overvloeien (cupmaat te klein) maar ook geen rimpels vertonen (cupmaat te groot).
[bewerk] Gebruik
[bewerk] Gebruik in Europa
In september 1992 werd een internationale enquête uitgevoerd bij vrouwen tussen 15 en 49 jaar, waarin werd gepeild naar het gebruik van een beha. In 1985 droeg 52% van de Deense vrouwen geen beha. In 1992 was hun aantal gedaald tot 15%. Ze worden gevolgd door de Oostenrijkse, Noorse en Zwitserse vrouwen. Zuiderse vrouwen waren van bij de start al op hun beha gesteld. Slechts 11% van de Griekse, 2% van de Portugese en 4% van de Spaanse vrouwen zien het nut van een beha niet in.
[bewerk] Noodzaak
Ook al geven de meeste vrouwen er de voorkeur aan om een beha te dragen (zeker vrouwen met grotere borsten), toch is er geen medische noodzaak om een beha te dragen. Er bestaat geen enkel bewijs voor het feit dat borsten eerder zouden gaan hangen als ze niet worden ondersteund door een bh. Hoewel borsten zelf geen spieren hebben, hebben de ligamenten van Cooper de functie van een "natuurlijke beha".
[bewerk] Etymologie
Het woord is ontstaan als eufemistische afkorting van het woord bustehouder. Buste duidt hier op de boezem en houder is een afleiding op het werkwoord (vast)houden. Vergelijk met soutien-gorge in het Frans en Büstenhalter in het Duits.
[bewerk] Historie
Een combinatie van de bustehouder en corselet werd door de Française Herminie Cadolle (1845–1926) ontworpen als een alternatief voor het toen gebruikelijke, maar vrouwonvriendelijke korset. Het bovenstuk noemde zij corselet-gorge, later soutien-gorge. Ze opende haar eerste winkel in Buenos Aires in 1887. Haar tweede opende ze in Parijs in 1889. Wijde verbreiding kreeg de beha door de Reformbeweging (1886–1910).
Het kledingstuk werd in 1914 gepatenteerd door Mary Phelps Jacob en voor het eerst op de markt gebracht door de Warner Bros Corset Company. Er kwam echter al vóór 1914 beha-achtig ondergoed voor, zoals de gepatenteerde busteverbeteraars in Engeland (1902). Ook uit de Romeinse tijd zijn beha's bekend, die waarschijnlijk door atletes werden gedragen. In die tijd waren de beha's eigenlijk banden die de borsten platdrukten, zodat de borsten niet schudden.
In 1935 introduceerde Warner de cupmaten en in 1942 vroeg Maidenform patent aan op het verstelbare schouderbandje. Zes jaar later werd de push-up bra geïntroduceerd.
| Bronnen, noten en/of referenties: |
|
Dit artikel of een eerdere versie ervan is (gedeeltelijk) vertaald vanaf de Engelstalige Wikipedia, welke onder de GFDL valt. |
