Bartolus

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Bartolus de Saxoferrato (Italiaans: Bartolo da Sassoferrato; 1313 - Juli 13, 1357) was een Italiaanse rechten professor en één van de meest prominente continentale juristen uit de Middeleeuwen. Hij hoorde bij de school die de 'commentators' werd genoemd (ook wel postglossators). De admiratie van latere generaties civiele advocaten en juristen is te zien in de uitspraak 'adage nemo bonus íurista nisi bartolista'. Vrij vertaald betekent dit dat niemand een goed jurist is als hij geen bartolist is (i.a.w. een volger van Bartolus)

[bewerk] Zijn leven en zijn werk

Bartolus is geboren in het dorpje Venatura dichtbij Sassoferrato in de Italiaanse regio Marche. Zijn vader was Franciscus Severi, zijn moeder was van de Alfani familie. Hij leest zijn eerste civiele wetteksten op de universiteit van Perugia onder toeziend oog van Cinus en op de universiteit van Bologna onder toeziend oog van Oldradus en Belvisio en promoveerde tot doctor in de rechten in 1334. In 1339 begon hij zichzelf in Pisa te onderwijzen, later ook in Perugia. Hij heeft het niveau van Perugia's rechten school laten stijgen tot het niveau van dat van Bologna, deze stad maakte hem dan ook ereburger in 1348. In 1355 wees keizer Charles IV hem aan als Consiliarius. In Perugia Baldus de Ubaldis werden zijn broers Angelus en Petrus zijn leerlingen. Op de vroege leeftijd van 43 jaar oud stierf Bartolus in Perugia waar tot op de dag van vandaag een magnifiek monument zijn bestaan eert in de kerk van San Francisco. Op het monument een simpele inscriptie: "Ossa Bartoli"

Ondanks zijn korte leven liet Bartolus een enorme hoeveelheid werk na. Hij schreef commentaren op alle delen van het Corpus Juris Civilis (met als uitzondering de Instituten). Hij is ook de auteur van een heleboel verhandelingen over specifieke onderwerpen. Onder deze verhandelingen is het ook waard zijn boek te vermelden dat recht koppelt aan rivieren. (De fluminibus seu Tyberiadis). Ook zijn er bijna 400 juridische meningen (consilia) geschreven voor particuliere partijen op zoek naar juridisch advies.

Bartolus ontwikkelde vele nieuwe juridische concepten welke later onderdeel werden van de civiele rechten traditie. Onder zijn meest belangrijke bijdragen horen die bijdragen die het hebben over conflicterende wetten. Bartolus heeft ook veel verhandeld over veel variërende onderwerpen met betrekking tot constitutionele juridische onderwerpen. In zijn verhandeling De insigniis et armis bediscussieerde hij niet alleen het recht van bewapening maar ook problemen met betrekking tot treadmark recht.

[bewerk] Nalatenschap

Ondanks het feit dat hij voor de tijd waarin hij leefde al behoorlijk beroemd was werd Bartolus later gezien als de grootste jurist van het Romeinse recht na de renaissance. Dit blijkt niet alleen uit de quote van hierboven maar ook uit het feit dat de statuten van zowel Spanje 1427 / 1433 en Portugal 1446 een regeling bevatten dat zijn meningen gevolgd dienen te worden als de Romeinse bron teksten en de Accursische glossen zwegen. Zelfs in Engeland waar nooit een civiel rechtensysteem is ingevoerd werd hij gerespecteerd als groot jurist. Hij heeft civiele juridische schrijvers als Alberico, Gentili en Richard Zouch beïnvloed.

Door zijn beroemdheid is zijn naam vaak gebruikt in Italiaanse toneelstukken in de rol van een stijve en pedante advocaat. Een goed bekend voorbeeld is Dr. Bartolo in Gioacchino Rossini's opera De Barbier van Sevilla en in Mozart's Le nozze di Figaro (Het huwelijk van Figaro).

[bewerk] Referenties

Maria Ada Benedetto (1958). Bartolo da Sassoferrato. In Novissimo Digesto Italiano. Vol 2. ISBN 88-02-01797-2. pp. 279-280.
Friedrich Carl von Savigny (1850). Geschichte des römischen Rechts im Mittelalter. Vol. 6. pp. 137-184.
Walter Ullmann (1962). Bartolus and English Jurisprudence. In Bartolo da Sassoferrato. Studi e Documenti per il VI centenario. Vol. 1. pp. 47-73.

Voor deze tekst over Bartolus is (o.a.) de 11^de editie van de Encyclopædia Britannica (1911: en.wikisource) als bron gebruikt, die zich vanwege zijn ouderdom in het publiek domein bevindt.