Barentszburg

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Barentszburg

Locatie:	Spitsbergen
Inwoners:	939 (1999)

Barentszburg gezien vanaf de overkant van de fjord

Barentszburg (Russisch: Баренцбург; Barentsburg) is de enige Russische plaats op het eiland Spitsbergen aan de Grønfjord (zijfjord van de Isfjord) en is de tweede plaats op het eiland na Longyearbyen met 939 inwoners (1999). De bevolking bestaat grotendeels uit Russen en Oekraïners. De plaats is gericht op de steenkolenmijn van het Russische bedrijf Trust Arktikoegol (Арктикуголь). De laatste tijd richt men zich, net als in Longyearbyen, meer op het toerisme, omdat de mijnbouw niet meer rendabel is.

Tot 2000 was er ook nog een kleinere Russische plaats; Pyramiden. Deze plaats had in de hoogtijdagen 1000 inwoners en bij het verlaten nog ongeveer 60.

[bewerk] Geschiedenis

In 1912 zocht de Russische ontdekkingsreiziger Vladimir Rusanov naar steenkool op het eiland. In hetzelfde jaar werd het eerste huis gebouwd door Nederlandse bouwers in Barentszburg.

Op 9 februari 1920 werd in een conferentie in Parijs met het Spitsbergenverdrag het eiland Spitsbergen onder Noors toezicht geplaatst. Noorwegen eigende zich het eiland echter niet toe maar liet in het verdrag toe dat buitenlandse maatschappijen er onder eigen regels konden werken, zonder volledig rekening te houden met Noorse toezicht. Millieuwetgeving is echter wel voor alle participanten van toepassing. Ongeveer 40 landen tekenden het verdrag, waaronder Rusland in 1924.

Monument voor de mijnbouw voor het Pomorenmuseum

Het verdrag leverde voor de Russen naast steenkoolconsesies ook de mogelijkheid op om in de Koude Oorlog de buren in Longyearbyen te bespieden. Bij het helikopterplatform was daarvoor een radiozender geplaatst in die tijd.

De Nederlanders benoemden hun nederzetting in 1921 tot Barentszburg, naar Willem Barentsz. In 1932 werd de plaats echter verkocht aan de Russen in verband met de economische malaise in Nederland. Deze hernoemden de plaats tot Баренцбург (Barentsburg; zonder z).

In de Tweede Wereldoorlog werd Barentszburg vrijwel geheel vernietigd door de kanonnen van het Duitse slagschip Tirpitz.

De stad was verboden gebied in de tijd van de Sovjet-Unie, in verband met de strategische ligging van de plaats. In verband met het verbod hierop in het Spitsbergenverdrag werden er echter geen militaire activiteiten ontplooid in die tijd.

In de jaren 90 werd het verbod weer opgeheven.

Gedurende de jaren zijn er in de mijnbouw veel doden gevallen. Alleen al in 1997 vielen er 23 doden in een mijnbrand. Over de Sovjetperiode zijn geen cijfers bekend. Overigens vielen ook in de Noorse mijnen veel doden door ongelukken.

In 1996 stortte een vliegtuig met 141 inzittenden, waaronder families van mijnbouwers uit Oekraïne, neer in een zware storm boven Adventdalen. Hiervoor is een kapelletje opgericht in het midden van de plaats.

De laatste jaren is de steenkoolopbrengst teruggelopen en kampt Arktikoegol al een aantal jaar met verliezen. Uitbreiding van de mijnbouwconcessies is echter nauwelijks mogelijk omdat de Noorse overheid het grootste deel van het eiland tot natuurgebied heeft uitgeroepen om het te beschermen en bovendien een aantal restricties heeft opgelegd aan de visvangst en aan het gebruik van motorscooters en ander gemotoriseerde voertuigen. Rusland en Noorwegen hebben al meerdere malen ruzie gehad over het overige gebied. Noorwegen heeft ten zuiden van Longyearbyen een groot concessiegebied; Rusland wil de plaats echter niet opgeven, vanwege het strategische belang en probeert daarom nu meer in te zetten op toerisme.

Barentszburg gezien vanaf de haven

[bewerk] Faciliteiten en bezienswaardigheden

De plaats bezit, net als veel andere afgelegen Russische plaatsen nog veel communistische symbolen. In de plaats staat (nog steeds) een borstbeeld van Lenin en de plaats bestaat grotendeels uit modernistische Sovjetgebouwen. Er bevindt zich sinds 1983 ook een Russisch consulaat. In de plaats ligt het Pomoren-museum (Po=bij, Mor=de zee; vroegere Russische handelszeevaarders van de Witte Zeekust). Ook heeft de plaats een Barentsburg-hotel.

Ten noordoosten van de plaats liggen de verlaten Russische nederzettingen Oegolnaja Boechta (Noors: Colesbukta) en Groemant (Noors: Grumantbyen).

[bewerk] Rusland en Noorwegen

Barentszburg en de Noorse plaats Longyearbyen hebben weinig contact. De plaatsen liggen met 55 kilometer relatief dicht bij elkaar, maar er zijn geen wegen die de beide plaatsen verbinden. De politieke status van de Russische plaats is de laatste tijd aanleiding geweest voor discussie. Officieel is met het Spitsbergenverdrag vastgesteld dat Noorwegen het gebied beheert. Of de Russische afgevaardigde, de consul van Barentszburg, dit ook nog steeds zo interpreteert is nog maar de vraag. Dit bleek in april 2005 toen een een Noorse helikopter een landing maakte op de helikopterlandingsplaats in Barentszburg. De consul van Rusland vond dat deze illegaal was en niet in het dorp zelf had mogen plaatsvinden zonder zijn toestemming. [1]