Port
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
Port of portwien is 'n zwoer, zeute wiensoort geproduceerd in de Douro-vallei in naordelek Portugal en verhandeld in O Porto. De regering heet de gebejer boe-in me port maag producere tot op de hectaar vasgelag en in väöl len, woe-oonder de EU, weurt dees definitie erkind. 't Klimaot vaan de vallei gief de droeve d'n typische smaok dee 't beste bij port pas. In de Dourovallei weure trouwes ouch ander wiene gemaak, zuug Dourowien. De kwaliteit en "echheid" vaan port weurt gewaorborg door 't Portinstituut, 't Instituto do Vinho do Porto (IVP).
Port oontsteit door oonder 't fermetere vaan de wien e wiendistillaot touw te voge. Heidoor zalle de giscelle sterve en blieve dös mie sókkers achter es bij normaole wien. 't Distillaot zörg daan weer tot 't alcoholpercentaasj hoeger oetkump, zoe roond de 20%. Dit heet es bijkoumend geunsteg effek tot de port neet, wie gewoene wien, in lochdiechte vaoter moot weure opgesloge umtot 't neet bederf bij oxidatie.
Inhawd |
[bewirk] Historie
Portwien oontstoont örges in de vieftiende iew en is wel te verbinde mèt de sherry-traditie oet Naord-Spaanje. In de late zevetiende iew woort de wien oontdèk door Britse handelere; in 1703 woort in 't contrak vaan Methuen 't Vereineg Keuninkriek 't alleinrech op de portimport. Dit land is ummer 'ne hoofaofnummer gebleve. Door de explosief gestege vraog woort ineins väöl port vaan slechte kwaliteit geproduceerd, zoetot in 1756 op veurspraok vaan de premier e gezelsjap woort opgeriech wat op de kwaliteit mós touwzien.
Vaanajds woort de port euver de Douro nao Villa Nova da Gaia versjeep, bij gebreek aon weeg. De beutsjes die daoveur gebruuk woorte ligke allewijl es toeristische attractie in die stad veur anker.
[bewirk] Variante
Port besteit in versjèllende variante, gewuunlik mèt 'nen Ingelse naom aongegeve.
- Ruby port is gewoene roeje port. Dit is de meis gebrukeleke soort, dèks gedroonke es dessertwien.
- White port, witte port, is dèks hendeg zeut meh is tegliek d'n einege port dee ouch in 'n "druug" oetveuring te kriege is. Heer weurt meistal es aperitiefwien gedroonke, dèks gekeuld.
- Tawny port is roeje port dee laank op 't vaat gelege heet, en daodoor 'n houtsmaak heet. Ouch is 'r geoxideerd, woedoor de kläör get minder deep is. 't Aontal jaore dat de port op vaat gelege heet weurt op de fles vermeld en ligk gemeinlik tösse de tien en de daarteg. Tawny port mèt allein droeve oet 'tzelfde jaor hèt Colheita; 'n verwante soort is de Garrafeira, dee iers op hout en daan op glaas ligk.
[bewirk] Gesorteerd op jaor e.d.
- Vintage port is portwien gans gemaak vaan droeve oet 'n oetzoonderlek good jaor. Ideaol umstendeghede zien 'ne kawwe winter, e werm en druug veurjaor en 'nen heite zoemer. 't Predikaot "vintage" weurt oetgereik door 't IVP. Vintage port ligk hoegstes drei jaor op 't vaat en riep daan wijer op fles. 't Lèste vintagejaor waor 1997.
- Crusted port is port oet droeve vaan versjèllende jaore.
