Henri Sarolea
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Sjènnes. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Sjènnes aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
Henri Sarolea (* 18 januari 1844 - † 12 september 1900), haet in Haelder gezörg dat dees sjtad van ein boere dörp verangerde in ein echte sjtad. Sarolea kaom oorsjpronkelik oet Nederlands Indië wo hae es sjpaorwaegboewer how gewirk. Einmaol trök in Nederland ging hae wone in Haelder, in ein hoes dat loog vlakbiej de plaatsj wo noe d'n euverwaeg ligk biej de Willemsjtroat. In dae tied how Haelder gaar'ns oet gein sjpaorverbinding, terwiel groater plaatsje in de omgaeving wie Aoke, Luuk en Mesjtreech waal al via 't sjpaor waore te bereike. Sarolea waor 42 jaor wie hae in 1886 dan auch planne maakte veur ein sjpaorlien tössche Herzogenrath, Haelder, en Zitterd. De Haoge hiëre in Den Haag zooge 't in easjte insjtansie neet zitte om in dae oethook van 't landj ein sjpaorlien te boewwe, mèh nao lang touw trèkke sjlaagde hae d'r toch in om de sjpaorlien te boewwe, en op 1 janewaari1896 woord de sjpaorlien plechtig geoapend. Ein paar jaor van te veure how de Aokense industriële en mienboewfamilie Honingmann ein consessie gekoch om rondj Haelder kaole te gaon delve. Allein howwe ze gein meugelikhede om die kaole aaf te veure, want Haelder wao in dae tied eigelik allein mèh via landjwaegkes en paedjes te bereike. En ein sjpaorlien beteikende dat de kaole sjnel aafgeveurd koosjte waere. Wie dan auch bek1end woord in 1893 dat Sarolea begosj mèt 't aanlègke van de sjpaorlien, bedachte de breurs Friedrich (1841 - 1913) en Carl Hongingmann (1842 - 1903) zich dan auch gein moment. Noe waor de tied aangebroake dat ze de rieke kaole laoge in Haelder kosjte gaon ontginne. Sjlum wie ze waore, Friedrich en Carl boewde hun koel pal naeve 't sjpaor. En al sjnel waor auch Sarolea euvertuug dat de koel Haelder waal 'ns drastisch koosj gaon verangere. Hae woort doe zelfs lid van de direksie van de Oranje Nassau, wie de koel ging heisje. Ech lang haet Sarolea neet kènne genete van zien sjpoarlien en es ein van de directeure van de Oranje Nassau, want hae how ein sjwaak hart. In 1900 woord 'm dat fataal. Op 56 jaorige laeftied euverleed de man dae Haelder oet zien issolement how gehaold, en 't sjpaor nao Haelder how gebrach aan ein hartjsjtilsjtand.
[bewirk] Trivia
In Haelder is ein va de belangriekste winkelsjtraote geneumd nao Henri Sarolea. De Saroleasjtraot (of Sarool wie ze in Healder zègke) veurt vanaaf de sjtaasje nao 't winkelcentrum van Haelder.
[bewirk] bron
- Gemeindearchief Haelder
- Inkele websites
- Ein book euver de Oranje Nassau Koel
- Gesjiedenis van 't sjpaor in Nederland
